Ўзбекистон республикаси санитария қоидалари, меъёрлари ва гигиена нормативлари

Венагаигнасанчишорқалиқонолишметодикаси

1. 
   Муолажанибажаришгатайёргарлик.
   
2. 
   Қайдқилиш. Қонтаҳлилигаҳарбирйўлланмабирнафарбеморгатегишлибарчаҳужжатларваасбоб-анжомларнианиқлаштиришучунқайдэтилишикерак. Қонтаҳлилигайўлланмадақуйидагимаълумотларкўрсатилишикерак: беморфамилияси, исми, отасинингисми, ёши, қонолинган сана вавақт, таҳлилқайдрақами, касалликтарихи (амбулаторварақа) рақами, даволовчишифокорфамилияси; беморнийўллаганбўлимёкибўлинма. Қонолишучунпробиркаларвайўлланмаларбланкларибиттақайдрақамибиланбелгиланади.
   

73

3. 
   Беморшахсинианиқлаштириш, қонолишжараёнийўлланмадакўрсатилганбемордаолибборилаётганлигигаишончҳосилқилишзарур. Клиника бўлинмасиданқатъийназар, беморшахсинианиқлаштиришучунқуйидагиларниамалгаоширишкерак:
   

• 
  амбулатор бемордан унинг фамилияси, яшаш манзили ва/ёки туғилган санасини сўраш;
  
• 
  бу маълумотни йўлланмада кўрсатилган маълумот билан солиштириш;
  
• 
  стационар бемордан ҳам айнан шу маълумотларни сўраш (агар бемор ҳушида бўлса), бу маълумотни йўлланмада кўрсатилган маълумот билан солиштириш;
  
• 
  қабул бўлимидаги шахси номаълум беморлар (ҳушсиз ёки ҳуши ўзида бўлмаган беморлар) учун уларнинг шахси аниқланмагунига қадар бирорта вақтинчалик аниқ белги тайинланиши керак.
  

4. 
   Ҳуши ўзида бўлмаган бемордан қон олиш пайтида игна санчилганда ёки игна вена йўлида турганида кутилмаган ҳаракатлар ва чўчиб тушиш ҳолатларининг олдини олиш учун алоҳида эҳтиёткорликка риоя этиш зарур. Игна чиқиб кетганда ёки силжиб кетганда докали салфеткани тайёр ҳолда тайёрлаб туриш зарур, жгутни дарҳол ечиб олиш керак. Агар игна кутилмаганда қўлга чуқур кирса, шифокорни шикастланишлар эҳтимоли ҳақида огоҳлантириш зарур.
   
5. 
   Беморнинг парҳез чекловларига риоя этишини текшириш, беморнинг тайинланган препаратларни қабул қилганлигини ҳисобга олиш керак. Айрим текширувлар учун оч қоринга қон олиш зарур. Таҳлилнинг тўғри натижаларини олиш учун ушбу чекловларга риоя этилганликка ишонч ҳосил қилиш керак. Парҳез чекловларига риоя этилишини таъминлаш тадбири, шунингдек, қон олинганидан сўнг улар бекор қилиниши ҳақида ходимларни хабардор этиш тадбири тегишли муассаса қоидаларига боғлиқдир.
   
6. 
   Беморни қулай жойлаштириш. Беморнинг қўли шундай жойлаштирилиши керакки, елка ва билак тўғри чизиқ ҳосил қилиши керак.
   
7. 
   Венагаигнасанчишорқалиқонолишалгоритми.
   
8. 
   Қўлларниоқибтургансувдасовунлабювишваалоҳидақоғозсочиқбиланқуритиш, сўнгра шу сочиқбиланжўмракниёпиш. Қоғозсочиқбўлмагантақдирда, алоҳидафойдаланишучунтахминан 30х30 см ўлчамлитозаматобўлакчалариишлатилишимумкин. Ҳарбиришлатилгандансўнгбундайсочиқчаларкирхонагаюборишучунконтейнерларгаташланади.
   

8. 
   Кўрикқўлқопларнитақиш.
   
9. 
   Жгутни (венагаигнасанчишжойидан 7-10 см юқорига) боғлаш.
   
10. 
    Беморданмуштинисиқишниилтимосқилиш. Қўлларгажисмонийзўриқишбермасликкерак (муштнифаолсиқишвабўшатиш), чункибуайримкўрсаткичларнингқондагиконцентрациясиўзгаришларигасабаббўлишимумкин. Венагаигнасанчишжойинитанлаш. Кўпинчаўртатирсакватериостивеналариишлатилади, бироқбилаквапанжаустки юзасинингунчайирикбўлмаганвақонгатўлавеналаригаҳамигнасанчишмумкин.
    

74

8. 
   Венага игна санчиш жойи (марказдан атрофга қараб айланма ҳаракатлар билан антисептик восита эритмасида ивитилган дока салфетка ёрдамида) дезинфекция қилинади.
   
9. 
   Антисептик тўлиқ қуришини кутиб туриш ёки венага игна санчиш жойини қуруқ стерил тампон билан қуритилади (ишлов берилганидан сўнг вена бармоқлар билан пайпасланмасин!). Агар венага игна санчиш пайтида қийинчиликлар юзага келса ва вена бармоқлар билан такроран пайпасланса, бу жой қайтадан дезинфекция қилиниши талаб этилади.
   
10. 
    Чап қўл билан беморнинг билаги шундай ушлаб олиниши керакки, бунда катта бармоқ венага игна санчиш жойидан 3-5 см қуйида жойлашиши керак, терини тортиб туриш керак.
    
11. 
    Игнани вена билан битта чизиқда юқорига қиялатиб жойлаштирилади ва терига 25-30 градус бурчак остида игна венага санчилади.
    

14. 
    Индикатор камераси ёки игна канюлясида қон пайдо бўлганида игнанинг терига қиялиги бурчагини 10-15 градусгача камайтириладива уни вена йўли бўйича бир неча миллиметрга силжитилади. Махсус системалар бўлмаган тақдирда, қон олиш стерил игна ёрдамида қоннинг табиий оқими ҳолатида олиб борилади, игна остига стерил салфетка қўйилиши керак.
    
15. 
    Пробиркани игна канюляси остига келтирилади.
    
16. 
    Қон пробиркага келиб тушиши биланоқ жгутни ечилади.
    
17. 
    Бемор муштини бўшаштирганига ишонч ҳосил қилинади.
    
18. 
    Зарур миқдорда қон олиш, махсус системалар ишлатилганда эса, вакуум тугаб қон оқиши тўхтамагунча пробиркани тўлдирилади.
    
19. 
    Қуруқ стерил салфеткани венага игна санчиш жойига қўйилади.
    
20. 
    Игначиқариболинади.
    
21. 
    Қўлга босиб турувчи боғлам ёки бактериоцид пластирни қўйилади.
    
22. 
    Ишлатилган асбоб-анжомлар ва материалларни дезинфекция қилиш учун махсус мўлжалланган идишга ёки контейнерга ташланади.
    
23. 
    Бемор ўзини яхши ҳис қилаётганига ишонч ҳосил қилинади.
    
24. 
    Дезинфекция қилинадиган қопқоқли махсус контейнерларда маркировкаланган пробиркаларни тегишли лабораторияларга транспортировка қилинади.
    
25. 
    Пробиркалар ушбу мақсадга махсус мўлжалланган тиқинлар билан ёпилади. Қонли пробиркаларга лаборатория текширувларига йўлланмаларни илова қилиш ва пробиркаларни пахта ёки дока тампонлар билан ёпиш тақиқланади.
    

75

4. 
   Венагаигнасанчишдаэҳтимолгаэгаасоратлар
   
   1. 
      Венагаигнасанчишнингмаҳаллийасоратларигақуйидагиларкиритилади:
      

• 
  тери ости гематомаси - венага игна санчиш жойидаги юмшоқ тўқималарга қон қуйилиши;
  
• 
  флебит - венага игна санчиш жойида вена яллиғланиши (аломатлари: оғриқ, қаттиқлик, вена йўлида гиперемия);
  
• 
  нервга игна санчилиш ёки гематома ҳосил бўлиши оқибатида эзилиш натижасида нерв шикастланиши;
  
• 
  венага игна санчиш жойидаги юмшоқ тўқималарнинг яллиғланиш ҳолатлари - инфильтрат, абсцесс, тери некрози.
  

1. 
   Венага игна санчишнинг умумий асоратларига бемор ҳаёти учун хавфли асорат бўлиши мумкин бўлган септицемия киради.
   
2. 
   Асоратларнинг олдини олиш. Асоратлар сони ва оғирлиги қуйидагилар ҳисобига камайтирилиши мумкин:
   

• 
  венагаигнасанчишнингяхшитехникаси;
  
• 
  венагаигнасанчишжойинитўғританлаш;
  
• 
  асептика ва антисептика қоидаларигариояэтиш;
  
• 
  венагаигнасанчишжойидабосувчибоғламларниқўллаш;
  
• 
  венага игна санчиш олиб борилганда такроран уриниш пайтида бошқа қўлдан фойдаланиш (айнан шу қўлга такроран жгут қўйиш гематоманинг ошишига сабаб бўлиши мумкин).
  

4.