Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги

Е= Q
Н
бу ерда Q
Н
– жисм томонидан нурланган энергия.
F*τ
Жисмнинг нур чиқариш хусусиятининг тўлқин узунлиги интервалига
нисбати нурланиш интенсивлиги дейилади:
J = dE
Dλ
Бу тенгламани интеграллаш натижасида жисмнинг нур чиқариш
хусусияти ва нурланиш интервали ўртасидаги боғлиқликни аниқлаш мумкин:
λ=∞
Е =
dλ
λ=0
нурланиш умумий энергиясининг абсолют ҳарорат ва тўлқин узунлигига
боғлиқлигини Планк назарий йул билан кашф этган.
λ=∞
Е =
С
1
λ
-5
С2
λ=0
ℓ
λТ
-1
бу тенгламадаги доимийлар ушбу қийматларга эга: С
1
= 3,22 *10
-16
Вт/м
2
ва
С
2
= 1,24*10
-2
Вт/м
2
Охирги тенгламани ихчамлаштириб қуйидаги боғлиқликни оламиз:

---

Е
0
= К
0
*Т
u
бу ерда Т – жисм юзасининг абсолют ҳарорати.
К
0
= 5,67*10
-8
Вт
м
2
*R
4
абсолют қора жисмнинг нур чиқариш доимийси.
Бу тенглама Стефан – Больцман конуни дейилади.
Бу конунга кўра абсолют қора жисмнинг нур чиқариш хусусияти юза
абсолют ҳароратининг тўртинчи даражасига пропорционалдир.
Конвектив иссиклик алмашиниш.
Иссиқликнинг қаттиқ жисм юзасидан суюқлик [ёки газ] муҳитига бир
йўла конвекция ва иссиқлик ўтказувчанлик усули ёрдамида тарқалиши, ёки
аксинча, иссиқликнинг суюқлик муҳитидан қаттиқ жисм юзасига ўтиши
конвектив иссиқлик алмашиниш дейилади.
Суюқлик муҳити 2 қатламдан иборат бўлади: чегара қатлами ва
оқимнинг маркази.
Қаттиқ жисм юзасидан чегара қатлам орқали энергия иссиқлик
ўтказувчанлик йули билан ўтади. Чегара қатламдан муҳитнинг марказига
иссиқлик асосан конвекция орқали тарқалади. Иссиқликнинг қаттиқ жисм
юзасидан суюқлик муҳитига берилиш жараёнига оқимнинг ҳаракат режими
катта таъсир кўрсатади.
Конвекция 2 турга бўлинади: табиий ва мажбурий конвекциялар.
Суюқликнинг “иссиқ ва совуқ” қисмларидаги зичликлар фарқи таъсирида
табиий конвекция вужудга келади. Мажбурий конвекция ташқи кучлар
[насос, вентилятор, аралаштиргич] таъсирида ҳосил бўлади.
Суюқлик турбулент режим
билан
ҳаракат
қилганида иссиқлик
алмашиниш жараёни анча тез боради. Ламинар режимда эса секин кетади.
Натижада иссиқлик алмашинишнинг тезлигига конвекция катта таъсир
кўрсатадиган бўлиб қолади.

---