Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

do-while -sikl operatori. 
Bu takrorlash operatorining ko‗rinishi quyidagicha: 
do { 
// takrorlanuvchi operatorlar  
} while (shart); 
Bu holda oldin takrorlanuvchi operatorlar bajariladi, keyin esa shart 
tekshiriladi. Agar shart rost bo‗lsa, takrorlanishlar davom etadi, agar shart 
yolg‗on bo‗lsa, sikldan chiqiladi. do-while da takrorlanuvchi operatorlar 
kamida bir marta bajariladi. 
Quyida 7.1-rasmdagi algoritmning f(i)=i uchun programmasini 
keltirilgan:
public class Summa { 
public static void main(String[] args) { 
int i, s, n; 
n=20; 
s=0;i=1; 
do { 

---

54 
s+=i; i++; 
} while (i<=n); 
System.out.println("summa= " +s); 
} 
} 
Programmaning natijasi
summa= 210 
ko‗rinishda bo‗ladi. Bu programmaning sikl qismini
do { 
s+=i; 
} while (++i<=n); 
ko‗rinishda ham yozish mumkin. Bu holda while da avval i ning qiymati 
bittaga oshiriladi va keyin shart tekshiriladi. Takrorlanuvchi operatorlar 
kamida bir marta ishlashi kerak bo‗ladigan hollarda sikl operatorning bu 
turidan foydalanish maqsadga muvofiq.
Quyidagi programma[1] do-while siklining qo‗llanishiga yaxshi mosol 
bo‗ladi: 
package poytaxt; 
public class Poytaxt { 
public static void main(String[] args)
throws java.io.IOException { 
char poy; 
do { 
System.out.println("Respublikalarning poytaxtlari bo‗yicha ma‘lumot:"); 
System.out.println("1. O‗zbekiston"); 
System.out.println("2. Qozog‗iston"); 
System.out.println("3. Turkmaniston"); 
System.out.println("4. Tojikiston"); 
System.out.println("5. Qirg‗iziston"); 
System.out.println("Kerakli respublikaning nomerini tanlang:"); 
poy = (char) System.in.read(); 
} while (poy < '1' || poy > '5'); 
System.out.println("\n"); 
switch (poy) { 
case '1': System.out.println("Toshkent"); break; 
case '2': System.out.println("Astana"); break; 
case '3': System.out.println("Ashxabad"); break; 
case '4': System.out.println("Dushanbe"); break; 
case '5': System.out.println("Bishkek"); break; 
}}} 
Programma ishlaganda ekranda

---

55 
Respublikalarning poytaxtlari bo‗yicha ma‘lumot: 
1. O‗zbekiston 
2. Qozog‗iston 
3. Turkmaniston 
4. Tojikiston 
5. Qirg‗iziston 
Kerakli respublikaning nomerini tanlang: 
2 
Astana 
Bu programmada sizga notanish bo‗lgan
throws java.io.IOException
satri klaviatura yordamida kiritilayotgan ma‘lumotlarning to‗g‗riligini 
tekshiruvchi buyruqdir. Ma‘lumotlarni kiritishni esa 
System.in.read(); 
buyrug‗i amalga oshiradi. Kiritilayotgan ma‘lumot butun son (ikkilik kod) 
deb o‗qiladi va uni (char) belgiga o‗tkazadi. Bu holda raqam kiritilgandan 
so‗ng, Enter klavishi bosilishi kerak. Bu buyruqlar bilan keyingi bo‗limlarda 
batafsil tanishamiz.