Ўзбекистон республикасиолий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги самарқанд давлатархитектура – Қурилиш институти

Расм-1. Қозиқли пойдеворлар
а - осма қозиқлар; б – устун қозиқ;
1-мустаҳкам грунт; 2-сувга тўйинган пластик ҳолатдаги суглинок; 3-ил;
4- таркибида ил бўлган қум; 5-торф; 6-усимлик қатлами; 7- ростверк

Қозиқ ўзининг остки учи билан яхши қурилиш хоссаларига эга бўлган , яъни кам сиқиладиган мустаҳкам грунт қатламига юкни узатади. Кам сиқиладиган мустаҳкам грунтларга қояли, қум билан тўлган қоятошли, қаттиқ ҳолатдаги гилли грунтлар киради.

1. Механик йул билан қоқиладиган козикли пойдеворни лойихалаш ва ҳисоблаш.
Козикли пойдеворларни лойихалаш ва уларнинг хисоби ҚМҚ 2.02.03-98 талаб-лари буйича бажарилади ва қуйида келтирилган тартибда амалга оширилади:
а) қозиқли пойдеворга таъсир қиладиган юклар аниқланади ;
б) қурилиш майдонининг инженер геологик шароитини, уни ташкил қилган грунтларнинг физик, механик хоссаларини ҳамда классификацион кўрсаткич-ларини таҳлил қилиш ва юк кўтарувчи қатламни танлаш;
г). Ростверк товонининг жойлашиш чуқурлигини аниқлаш
в) қозиқнинг турини .материалини ва ўлчамларини танлаш;
г) қозиқнинг юк кўтариш қобилиятини ва унга рухсат этилган ҳисобий юкнинг миқдорини материал ва грунт бўйича аниқлаш;
д) қозиқли пойдеворга таъсир қиладиган юкларга аниқлик киритиш (ростверк оғирлигини хисобга олинган ҳолда) , қозиқлар сонини аниқлаш ва ростверкни жиҳозлаш;
з) қозиқли пойдеворни 1-чекли ҳолат бўйича текшириш (қозиқ ва ростверкнинг мустаҳкамлигини, асос грунтини юк кўтара олиш қобилиятини ва устиворли-гини)
и) қозиқли пойдевор асосини 2-чекли ҳолат бўйича ҳисоблаш (қозиқли пойдевор асосини чўкишини аниқлаш).

1. Ростверк товонининг жойлашиш чуқурлигини конструктив талаблар асосида аниқлаш.
Қозиқли пойдевор ростверки товонининг жийлашиш чуқурлиги конструктив талаблар асосида қуйидагича белгиланди(ертўла бор ёки йўқлиги ҳисобга олинади):
а) стаканга устуннинг кириб турган қисми устуннинг кўндаланг кесимининг узун томонидан кам бўлмаслиги керак, яъни бир тиргакли устун учун
икки тиргакли устун учун эса ., бунда: – икки тиргакли устун ташқи қирралари орасидаги масофа. Агар қозиқли пойдеворга момент таъсир қилса , унинг ел бўлса , бир тиргакли устун учун
бўлиши керак.
б). Агар пойдеворга момент таъсир қилса, унинг елкаси ёки 2 бўлса , бир тиргакли устун учун стаканга устуннинг кириб турган қисми , икки тиргакли устун учун эса бўлиши керак.
в). Устун остидаги бетоннинг эзилишини ҳисобга олган ҳолда, унинг остидаги плитанинг қалинлиги камида 200мм бўлиши керак, яъни ≥ 0.2м.
г). Ростверкннинг устки поғонаси биринчи қават полининг сатҳидан ёки ертўла поли сатҳидан 150 мм. чуқурликда жойлашиши шарт.
Бу шартларни ҳисобга олганда қозиқли пойдевор ростверки товонининг жийла-шиш чуқурлиги қуйидагича аниқланади:

бу ерда, h_сf - полнинг калинлиги, h_сf = 0.15м;
h_ст - ростверк стаканининг чукурлиги, h_ст=0.9м;
h_пл - устун остидаги бетоннинг эзилишини ҳисобга олган ҳолда, унинг остидаги плитанинг қалинлиги, 0.2м;
h_рост-қуйма темир бетон ростверкнинг баландлиги, м. h_рост,=0,5-0,6 м;
Хулоса:
1. Иқлим шароити бўйича ростверк товонининг жойлашиш чуқурлиги энг катта музлаш чуқурлигидан кам бўлмаслиги керак,
2. Геологик ва гидрогеологик шарт-шароитлар бўйича ростверк товонини иккинчи қатламга, яъни ярим қаттиқ ҳолатдаги суглинокга шартга риоя қилган ҳолда жойлаштириш керак
3. Қозиқли пойдевор ростверки товонининг жийлашиш чуқурлиги конструк-тив талаблар асосида бўлиши керак.