Ўзбекистон ресрубликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро муҳандислик технология институти

Кўпикланишга қарши ва деемулсияловчи хоссалар.
4-боб Ёқилғи ва мойлардаги кўпик, емулсия ҳосил бўлиш ва кўпикланишга қарши хам деемулсияловчи присадкаларни қўллаш масалалари кўриб чикилган. ёқилғи ёки мой ва сув орасидаги ажралиш сиртлари еркин энергияга эга. емулсия 2 хил бўлади; лиофоб турдаги коллоид системалар (масалан сувда мой томчилари) ва емулсиялар, улар СФМ фазалар ҳарорати сирт пардалари билан барарорлаштирилади. Анча баркарор бўлган емулсияларда СФМ фазаларнинг бирида кисман ериб дисперс фаза ва дисперс муҳитни бир-бирдан ажратиб туради. СФМ пардаси фазалар ҳарорати тарангликни пасайтиради ва фазалар адгезиясини оширади, бу билан у дисперсияланишда фазалар ажралиш сиртининг ҳосил бўлиш ишини камайтиради. Емулгаторлар бу гетероатомли ўшимчалар, углеводород оксидланишининг масулотлари, черасида жойлашган бўлади ва уларнинг кўшилиб кетишига тўскинлик қилади. Бу кўшимчалар фазалар ажралиш сиртида адсорбцияланади, аста-секин фаза ичига диффузияланади ва узок ватк модданинг сирт таранглиги кийматига таъсир етади. Емулсиялар катта солиштирма фазалар ажралиш сирти билан фарқ қиладилар, шунинг учун фазалараро сирт таранглигининг камайиши системанинг коалестсентсияланишига мойиллигини пасайтиради, унинг бараролигини оширади. Емулсияланишнинг бузилиши икки босичда боради:
1) флокулятсияланиш (коллоид заррачаларнинг агрэгатсияланиши) ва емулсия айрим заррачаларнинг якинлашуви;
2) коалестсентсияланиш (заррачаларнинг кўшилиши), уларнинг сонини камайиши ва йириклашиши. Коалестсентсияланишда фаоллиги паст бўлган СФМ ажралиб чикиб ёқилғи (мой) га ўтади. Ёқилғи ва мойларнинг қаттиқ кўшимчалар ва суюқ СФМ дан сепаратсия ва фильтрлаш билан тозалаш уларнинг емулсияланишнинг табиатига ўхшайди. Ёқилғи ва мойларда кўпик бу дисперс система бўлиб, унинг барарорлигига таъсир етувчи омиллар, емулсия баркарорлигига таъсир етувчилхрникига ўхшайди. Факатгина СФМ ни саклаган суюликлар барарор кўпикни ҳосил қиладилар. Ёқилғи ва мойларга кўшиладиганда деемулгатор ва кўпикланишга қарши присадкалар СФМ фазалар ажралиш сиртидан сикиб чикарадилар, бу эса емулсия ёки кўпикнинг бузилишига олиб келади.