"Ўзбекистон темир иўллари" датк

1 - Мавзу. Макроиқтисодиёт фанининг предмети. Макроиқтисодий моделлар. Макроиқтисодий сиёсат


Макроиқтисодиёт умумий иқтисодий назариянинг бўлими ҳисобланиб, унда миллий хўжалик даражасида иқтисодиётнинг фундаментал муаммолари тадқиқ қилинади.
Макроиқтисодий назариянинг икки кўриниши ўзаро фарқланади:
а) позитив макроиқтисодиёт;
б) норматив макроиқтисоиёт.
Позитив макроиқтисодиёт реал иқтисодий ҳодисаларни ва уларнинг алоқадорликларини ўрганади.
Норматив макроиқтисодиёт эса қайси шароитлар ёки жиҳатлар мақбул ёки номақбул эканлигини белгилайди, ҳаракатнинг аниқ йўналишларини таклиф этади.
Шу жойда иқтисодий назариянинг икки мустақил бўлими сифатида макроиқтисодиёт ва микроиктисодиёт фанларининг предметларини ўзаро фарқлаб олишимиз зарур.
Микроиқтисодиёт предмети бўлиб "белгиланганган" иқтисодий шарт-шароитларда уй хужаликлари ва фирмалар даражасида иқтисодий қарор қабул қилиш механизми ҳисобланади. Микроиқтисодий таҳлил объекти бўлиб алоҳида товарлар бозорлари, ресурслар бозорлари, улардаги талаб ва таклиф ҳисобланса, макроиқтисодиётда миллий иқтисодиёт даражасида меҳнат, пул, товарлар ва хизматлар бозорларининг ўзаро муносабатлари ва ўзаро таъсирини таҳлил қилинади.
Микроиқтисодиётда "белгиланган" деб қабул қилинган, яъни микроиқтисодий тадқиқот предмети ҳисобланмайдиган кўпгина кўрсаткичлар, жумладан истеъмолчиларнинг даромадлари, жамғармалари, фоиз ставкасининг динамикасини ва буни белгиловчи омилларни макроиқтисодиёт тадқиқ қилади.
Макроиқтисодиёт ялпи ишлаб чиқаришининг барқарор ўсишини, ресурсларнинг тўлиқ бандлилигини, инфляциянинг паст суръатларини ва тўлов балансининг мувозанатини таъминлаш нуқтаи назаридан мамлакат иқтисодиётини бир бутун ҳолда тадқиқ қилади ва уни макроиқтисодий тартибга солишнинг иқтисодий механизмларини ўрганади.
Келтирилган таърифдан кўриниб турибдики макроиқтисодиёт предметида ўзаро боғлиқ уч жиҳатни ажратиб кўрсатиш мумкин. Булар:

1. 
   миллий иқтисодиёт;
   
2. 
   давлат томонидан иқтисодий сиёсати юритиш ва иқтисодиётни тартибга солиш;
   
3. 
   жаҳон хўжалиги доирасида миллий иқтисодиётнинг бошқа мамлакатлар иқтисодиёти билан ўзаро муносабатлари масаласи.