Ўзбекистон ҳудудида антик давр ёдгорликларида археологик тадқиқотлар

Бухоро вилоятида антик давр ёдгорликлари
Бухоро вилояти ҳудудида Р.Сулаймонов раҳбарлигида, Бухоро шаҳрининг пайдо бўлиши ва ривожланиш тарихини ўрганиш мақсадида А.Р.Мухаммаджонов раҳбарлигидаги археологик гуруҳлар тадқиқот ишларини олиб борди. Натижада Ромиш–I, II, III, Сеталак, Бухоро кенг миқёсда ўрганилди.
Бухоро – Зарафшоннинг Рудизар ва Зарируд исмли икки соҳилида бир-бирига қарама-қарши жойлашган, алоҳида-алоҳида қишлоқлар асосида пайдо бўлган. Шаҳарнинг етти жойида кенг кўламда археологик тадқиқотлар олиб борилган, ундаги маданий қатлам 20 метрдан ошиқ. Девор аввал пахсадан, кейин тўрт томони тенг хом ғиштдан қурилган, тўғри бурчакли кунгурга эга. Шаҳар уч қисмдан иборат, яъни арк, шаҳристон ва шаҳар атрофидан иборат бўлиб, турли тарихий даврда шаклланган.
Шу билан бирга, Козимонтепа, Чордира, Қўшрабод, Арабоп-1, Арабоп-2, Варахшанинг қуйи қатлами, Хўжабўстон, Бештепа ёдгорликлари ўрганилди.
Қашқадарё вилояти ҳудудида антик давр ёдгорликлари
С.К.Кабанов, Р.Сулайманов раҳбарлигидаги археологик гуруҳлар Ерқўрғонда, Тошкент Давлат Миллий университети археология гуруҳи Кешда, М.Тўрабеков раҳбарлигидаги гуруҳ Қарши шаҳрида археологик қазиш ишларини олиб борди. Шу ёдгорликлардан Ерқўрғонда кенг миқёсда археологик қазиш ишлари олиб борилди. Ерқўрғон – Наутака вилоятининг маркази бўлган (А.Македонский шу шаҳарда тўхтаган деган тахминлар бор). Режалаштирилиши айлана шаклда, умумий майдони – 70 га. Антик даврга оид қалъа девори, арк девори ва ибодатхона ўрганилди. Шу билан бирга, Қалъаи- Захоки Марон, Тиллатепа, Касантепа ёдгорликлари ҳам ўрганилган.
Самарқанд вилояти ҳудудида антик давр ёдгорликлари
Я.Ғ.Ғуломов раҳбарлигида Афросиёб экспедицияси Афросиёбда кенг миқёсда археологик тадқиқотларни олиб борди.
Шаҳарнинг мудофаа девори ва ички қисмида қадимий маданий қатлам ўрганилди, натижада ёдгорликнинг қурилиши мил.ав. 2500 йилга оидлиги аниқланди Бу ёдгорликда Ўзбекистон-Германия, Ўзбекистон-Франция археология экспедицияси ходимлари фаолият олиб бормоқдалар. Р.Сулаймонов раҳбарлигидаги археологик гуруҳ Кўктепада археологик қазиш ишларини олиб бориб, қадимий шаҳар эканлигини аниқлади. Шаҳарнинг ҳажми 100 га, арк, ибодатхона, уй, маҳаллалар ўрганилган.