Ўзбекскистон алоқа ва ахборотлаштириш агентстлиги

Laboratoriya ish№ 3.

Mavzu: Asinxron ikkilik 4 raziryadli hisoblagichlarni tadqiq etish.

Ishning maqsadi:Asinxron hisoblagichlar

Ayiruvchi hisoblagichlar.Ketma-ketli ayiruvchi hisoblagichlar a navbatdagi sanoq impulsi kelishi bilan hisoblagichdagi son bittaga kamayadi. Bu hisoblagichlarda birinchi impuls kelishi bilan maksimal ikkilik son (uchrazryadli hisoblagichda Q₁=Q₂=Q₃=1) yoziladi, keyin har yangi impuls kelishi bilan 0 qiymatgacha kamayib boradi
10.1-rasmda keltirilgan hisoblagich ayiruvchi bo`lib ishlashi mumkin. Buning uchun keyingi triggerlarning C kirishini o`zidan avvalgi triggerning invers chiqishlariga ulash, S asinxron kirishni esa birorboshlang`ich sonni o`rnatish uchun ishlatish kerak.

Ayiruvchi hisoblagichning holatlar jadvali

10.2- jadval

M	Q3	Q2	Q1
0	1	1	1
1	1	1	0
2	1	0	1
3	1	0	0
4	0	1	1
5	0	1	0
6	0	0	1
7	0	0	0
8	1	1	1

Agartrigger20.2-rasmdakeltirilganidek, kirishimpulsiningkesimibilanboshqarilsa, ayiruvchihisoblagichsxemasinituzishdakeyingikeluvchitriggerkirishiavvalgitriggernin gto`g`i (noinvers) chiqishibilanulanadi.

Ixtiyoriy sanoq moduliga ega bo`lgan ketma-ketli hisoblagichlar.

Umuman olganda, K≠2ⁿbo`lgan hisoblagichlar tuzishda, mos keluvchi ikkilik hisoblagich sxemasiga ortiqcha holatlarni bartaraf etuvchi teskari aloqa kiritiladi. Masalan, sanoq moduli 3 ga teng bo`lgan hisoblagich tuzish uchun ikki razryadli ikkilik hisoblagichni (K= 2²=4) qo`llash kerak. Unda ikkilik soni 11 ga teng bolgan bitta ortiqcha holatni (K= 2<sup>2</sup> - 1 = 3) bartaraf etish mumkin, ya’ni triggerlar to`rtinchi emas, uchinchi impuls kelishi bilan nolga o`tishi kerak. Bunday sxemalarni tuzish uchun JK-triggerlar qulay hisoblanadi. Ikkita JK- triggerida bajarilgan, sanoq moduli 3 ga teng bo`lgan hisoblagich sxemasi 10.3-rasmda keltirilgan. Ketma-ketli hisoblagichlarni JK-triggerlarini kiritib turlicha ulash yordamida ixtiyoriy Ksonini hosil qilish mumkin.