Ózbekstan respublikasí joqarí bilimlendiriw, PÁn hám innovaciyalar ministrligi

1.2. Jay gáplerdıń qurlısı (bas aǵzalarınıń qatnası) boyınsha bóliniwi hám stillik qollanılıwı
Gáptiń grammatikalıq baslawısh hám bayanlawısh dúzedi. Jay gápler qurılıs boyınsha grammatikalıq tiykarınıń (bas aǵzalardıń) qatnasına qaray eki bas aǵzalı hám bir bas aǵzalı bolıp ekige bólinedi.
Grammatikalıq tiyiyekarı eki bas aǵzanıń quramınan dúzilgen gápke eki bas aǵzalı gáp dep ataladı. Bir aǵzanıń tiykarın bolsa, tek bir bas aǵza dúzedi.
Bir bas aǵzalı gáplerdiń bas aǵzası feyil hám atawısh sózler arqalı bildiriledi. Mısalı: feyil bir bas aǵzalı gápler: Sonlıqtan paxta teriw mapazın tezletip jiberdi. Jer aydasań gúz ayda, gúz aydamasań júz ayda. Pursattı qoldan bermey tez tuqım sebiw kerek.
Atawısh bir bas aǵzalı gáplerge mısal: Dút toǵay. Qapırıq ıssı. Tún. Melshiyip jatırǵan jáziyralıq. Avgust ayı. Íssı quyashlı kún. Terim waqtı.
Usıǵan baylanıslı bas aǵzanıń bildiriliwine qaray bir bas aǵzalı gápler ekige bólinedi:
1) feyil bir bas aǵzalı gápler
2) atawısh bir bas aǵzalı gápler
Bir bas aǵzalı gápler de keńeytilgen hám keńeytilmegen gáp túrinde keledi. Mısalı: 1.Tún. Mart ayınıń aqırı. Kúndizgi saat úshtiń shaması. (keńeytilmegen bir bas aǵzalı gápler) 2.Tastay túnek qarańǵı. Keń sahra dala. Aspanda torlaǵan qara bult. (keńeytilgen bir bas aǵzalı gápler)
Feyil bir bas aǵzalı gápler. Bir bas aǵzası feyil sózlerden bolǵan bir bas aǵzalı gáptiń túrine feyil bir bas aǵzalı gáp deymiz. Feyil bir bas aǵzalı gápler is-háreket iyesiniń (baslawıshtıń) anıq belgili hám belgisizligine qaray:  
-iyesi belgili gáp,
-iyesi belgisiz gáp,
-iyesi ulıwmalasqan gáp,
-iyesiz gáp bolıp tórt túrge bólinedi.
Iyesi belgili gáp. Iyesi belgili gáptiń bayanlawıshları, kóbinese I-II betlerdegi anıqlıq hám buyrıq meyillerden bolıp, sol betlik qosımtalar arqalı baslawıshı belgili bolıp turadı. Mısalı: Shıday almadım. Bazarbaydı oyata qoyayın dep úńilip edim. Shırt uyqıda eken. Ózimdi iriktim. 
Iyesi belgili gáp mánisi boyınsha baslawıshı betlik almasıǵınan bolǵan eki bas aǵzalı gápke kútá jaqın keledi. Biraq onnan betlik almasıǵınıń anıq qollanılıwı jaǵınan ayırılıp turadı. Bunday gáplerge baslawıshtıń qollanılıwı shárt emes. Sebebi baslawısh onıń bayanlawıshınıń betlik qosımtası arqalı belgili bolıp turadı.