Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi qaraqalpaq mámleketlik universiteti

ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASÍ
JOQARÍ HÁM ORTA ARNAWLÍ BILIMLENDIRIW MINISTRLIGI


QARAQALPAQ MÁMLEKETLIK
UNIVERSITETI

Dizimge alındı № MD 70710602 – ______ «_____» _________ 2022 jıl

«TASTÍYÍQLAYMAN» Oqıw isleri boyınsha prorektor ______________ Duysenbaev O. «_____» _________ 2022 jıl

ELEKTR STANCIYALARDIŃ REJIMLERIN OPTIMAL BASQARIW TEORIYASI


PÁNINIŃ
IS BAǴDARLAMASI

Bilim tarawı:	600 000 – Islep shıǵarıw-texnikalıq tarawı
Tálim tarawı:	610 000 – Injenerlik isi
Tálim baǵdarı:	60710600 – Elektr energetikası (energiyanı islep shıǵarıw, uzatıw hám bólistiriw)
Qániygelik:	70710602 – Elektr stanciyaları
Ulıwma saat	180 saat
Sonnan
Lekciya	46 saat
Ameliy	44 saat
Óz betinshe	90 saat
Kurs joybarı

NÓKIS 2022

Pán dástúri Ózbekistan Respublikası joqarı hám o`rta arnawlı ta`lim ministrligi 20__ jıl __-______daǵı ____-sanlı buyrıǵı (buyruqtıń __-qosımshası) menen tastıyqlanǵan “Elektr stancıyalarınıń rejimlerin optimal basqarıw teoriyası” pán dástúri tiykarında tayarlanǵan.

Isshi pán dástúri Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq Mámleketlik Universiteti Keńesiniń 20__ jıl “___”_____daǵı ___-sanlı jıynalısında dodalanıp tastıyqlanǵan.

Dúziwshi:
K. Rеymоv - QMU, “Elektr energetikası” kafedrası baslıǵı PhD
Pikir bildiriwshiler:

“ÓZENERGOINSPEKSIYA“ QR aymaqlıq bólim baslıǵı	U. Sabirov
Elektrotexnika hám metrologiya kafedrası baslıǵı	A. Abubakirov
QMU fizikа fаkultеti dеkаnı 2022 jıl “____”_________________________	A. Muratov
“Elеktr enеrgеtikаsı” kаfеdrаsı bаslıǵı: 2022 jıl “____”__________________________	K. Rеymоv

Pán/modul kodı	Oqıw jılı 2022-2023	Semestrler 2	ECTS - Kreditler 6
Pán/modul túri Májburiy	Bilim tili qq		Háptedegi sabaq saatları 4/2
Pánniń atı		Auditoriya shınıǵıwları (saat)	Óz betinshe bilim (saat)	Jámi júkleme (saat)
Elektr stanciyalarınıń jaǵdayların optimal basqarıw teoriyası		90 (46/44)	90 (90)	180 (90/90)

1. 
   Pándi oqıtıw maqseti hám wazıypaları
   

Pándi oqıtıwdan maqset – magistratura studentlerinde basqarıw hám optimallastırıwdıń teoriyalıq tiykarları hám olardı ámelde qollawda elektr stanciyalar (ES) hám elektr energiya sistemalarınıń (EES) basqarıw strukturalarınıń dúzilisi, optimal jaǵdaylardıń esaplaw metodları, elektr stanciyalar hám EES zamanagóy basqarıw máseleleri hám optimallastırıw usıllar analizi menen tanıstırıw boyınsha teoriyalıq hám ámeliy bilim, kónlikpe hám bilimin qáliplestiriw.

Pánniń wazıypası – studentlerge elektr stanciya hám sistemalarda avtomatlastırılǵan basqarıw sistemaların biliwi, ES hám EES optimal rejelerin ámelge asırıw usılların bahalaw hám olardı tereń uyreniw, elektr stanciya hám sistemaları jaǵdayların uyreniwde olarda bolatuǵın processlerine turli faktorlarınıń (jaǵday hám sistema parametrleri, avtomatikalıq retlew úskeneleriniń) optimal jaǵdayların analiz etiw ushın qollanılatuǵın tiykarǵı matematikalıq model teńlemelerin dúziwdi, olardı sheshiwdi esaplaw usıllarınan hámde esaplaw texnikasınan paydalanıwdı biliwi lazım.

2-Lekciya saatları 1-keste

№	Lekciya temaları	Sabaqtıń saatlar ko’lemi
	II - semestr
1	Kirisiw. Basqarıw teoriyası hám optimallastırıwdıń tiykarǵı elementleri. Elektr stanciyalardıń jaǵdayların optimal basqarıw teoriyasınıń tiykarǵı tusinikleri	2
2	Elektr stanciyalarınıń avtomatlastırılǵan basqarıw sistemaları (ABS)	2
3	Elektr stanciyalarınıń ABSnıń tiykarǵı quramlıq bólimleri	2
4	ABSnıń texnikalıqalıq, axborot, dasturiy hám shólkemlestiriwin támiyinlew	2
5	Elektr stanciya hám EESlardıń avtomatlastırılǵan dispetcherlik basqarıw sistemaları (ADBS)	2
6	ADBSnıń operativ axborot-basqarıw kompleksleri (OABK)	2
7	ES hám EES jaǵdayların optimal basqarıw wazıypalarına optimallastırıw usılların qollaw	2
8	Optimal basqarıw teoriyasın ámeliy qollaw. Energetikada dástúriy optimallastırıw usılları	2
9	Lagranj anıq emes kóbeytiwshiler usılı. JES berilgen bloklar quramı arasında juklemeni optimal bólistiriw	2
10	Sızıqlı emes programmalastırıwda teń hám teń emes sheklewlerdi esapqa alıw usılları	2
11	JES energoblokları quramın tańlaw máselesi hám onı sheshiw	2
12	Keshte páseygen jukleme grafigin qaplaw ushın jıllılıq stanciyalardıń quramın tańlaw usılları	2
13	JESnıń reaktiv quwatın optimal bólistiriw	2
14	Kóp kriteriyalı optimallastırıw (KKO) tiykarları	2
15	Kóp kriteriyalı máselelerdi sheshiw ushın metodlar	2
16	Energetikada kóp kriteriyalı máselelerin sheshiw ushın kompyuterli-axborot texnologiyalar	2
17	JES juklemeni bólistiriw ushın tiykarǵı komponenta usılın iske tusiriw	2
18	Shtraf funkciyalar usılı hám onı qollanıw	2
19	JES juklemeni bólistiriw máselesindegi artıqmashılıqlar usılı	2
20	JES juklemesin bólistiriw máseleni sheshiw artıqmashılıqlar usılı	2
21	ES hám EES kóp kriteriyalı basqarıw hám optimallastırıw	2
22	Ózbekistan Respublikasinıń EES hám elektr stanciyalardı optimal basqarıw	2
23	ES hám EES dispecherlik xizmetleriniń situacion operativ basqarıwın ámelge asırıw	2
Jámi:__46_saat__Ulıwma_jámi:_46_saat'>Jámi:		46 saat

Ulıwma jámi: 46 saat
Lеktsiya sаbаqlаrı multimеdiа qurılmаlаrı mеnеn támiyinlеngеn аuditоriyadа аkаdеmiyalıq tоpаrlаrǵа birgеliktе ótilеdi.
3. Ámeliy saatlar.
2- keste

№	Ámeliy saatlar temaları	Sabaqtıń saatlar kólemi
	II - semestr
1	Basqarıw sistemalar: olardıń turleri, ózgeshelikleri, xarakteristikaları hám támiyinlewi.	4
2	Energobloklar, JES hám GESnıń TJ ABSsınıń strukturası.	4
3	Elektr stanciyalardıń energobloklardıń sarıplaw xarakteristikalardıń Lagranj interpolyacion formulası járdeminde anıqlaw.	2
4	Energiya blokları hám elektr stanciyalarınıń JES TJ ABS sistemasındaǵı energiya ózgesheliklerin alıw.	2
5	Elektr stanciyalarınıń OPRTnıń ulıwma xarakteristikaların jumısshı bloklardıń hár turli quramları menen sızıw.	4
6	EES jaǵdayın avtomatlastırılǵan dispetcherlik basqarıwdıń sistemaları (ADBS). DBASınıń operativ-axborot kompleksi (OAK) jumısı menen tanısıw.	2
7	Optimallastırıwdıń klassik usılları.	2
8	Sheklewlerdi esapqa alıw.	4
9	JES blokları arasında juklemeni bólistiriw ekonomikalıq kriteriyasın anıqlaw.	4
10	JES berilgen bloklar quramı arasında juklemeni bólistiriw.	2
11	JES bloklar arasında sutkalı aktiv jukleme grafigin optimal bólistiriw.	2
12	JES iske tusiriw bloklarınıń optimal quramın anıqlaw.	2
13	JES reaktiv quwatın optimal bólistiriw.	4
14	JES blokları arasında jukleme bólistiriw ushın kóp kriteriyalı modelin islep shıǵarıw.	2
15	JES sutkalı jukleme grafigin kóp kriteriyalı optimallastırıw.	2
16	Ózbekiston energosistemai DBASınıń operativ-axborot kompleksi (OAK) jumısı menen tanısıw.	2
Jámi:		44 saat

Ulıwma jámi: 44 saat
Ámеliy sаbаqlаr multimеdiа qurílmаlаrí mеnеn támiyinlеngеn аuditоriyadа hárbir аkаdеmiyalíq tоpаr ushın bólip ótilеdi. Sаbаqlаr аktiv hám intеrаktiv usıllаr járdеmindе ótilеdi, “Kеys–stаdi” tехnоlоgiyası qоllаnılаdı, kеyslеrdiń mаzmunı оqıtıwshı tárеpinеn tаńlаnаdı. Kórgizbеli mаtеriаllаr hám хаbаrlаr multimеdiа qurılmаlаr járdеmindе ótkеrilеdi.
4.Studentlerdiń óz betinshe tayarlanıwı ushın berilgen temalar
3- keste

№	Óz betinshe sabaqlardıń atamaları	Saat kólemi
1	Optimal basqarıw hám basqarıw sistemaları.	4
2	ES hám EES rejesin optimallastırıw – kompleks máselesi.	4
3	Avtomatlastırılǵan basqarıw sistemaları.	4
4	Elektr stanciyalarında avtomatlastırılǵan basqarıw sistemaları.	4
5	Energobloklardıń texnologiyalıq processleriniń ABSsı.	4
6	Gidro elektr stanciyalarınıń TJ ABSsı.	4
7	Jıllılıq elektr stanciyalarınıń TJ ABSsı.	4
8	Elektr stanciya hám EESlardıń dispetcherlik basqarıwı.	4
9	Energetikalıq ob'ektlerdıń avtomatlastırılǵan basqarıw sistemaların támiyinlew bólimleri.	4
10	GES lardıń jaǵdayların optimallastırıw.	6
11	JES bloklar arasında aktiv juklemeni optimal bólistiriw.	6
12	JES iske tusiriw blokların optimal quramın anıqlaw.	4
13	JES reaktiv quwatın optimal bólistiriw.	4
14	JES blokları arasında jukleme bólistiriw ushın kóp kriteriyalı modelin islep shıǵarıw.	6
15	JES sutkalı jukleme grafigin kóp kriteriyalı optimallastırıw.	6
16	EESni optimallastırıwda ısıraplardı esapqa alıw hám kóp kriteriyalı modelin islep shıǵarıw.	4
17	Aktiv hám reaktiv juklemelerdi birgelikte bólistiriw ushın kóp kriteriyalı modeli.	6
18	EESnıń deficit rejelerin optimallastırıw ushın kóp kriteriyalı modeller.	4
19	ES hám EES operativ basqarıw máseleleri.	4
20	Kóp kriteriyalıqtı esapqa alıwdıń matematikalıq usılları.	4