Ӛзбекстан республикасы жоқары ҩӘм орта арнаўлы билимлендириў министрлиги әжинияз атындағы нӛкис

Parta 
Stol 
Kól 
Kóshe 
Ámiwdárya 
Dawıtkól 
Qarataw 
Tashkent 

---

332 
Dala 
Kitap 
Taw
Nókis 
Samarqand 
Doslıq kanalı 
Sonday-aq, oqıwshılardıń ózleri orınlawı ushın hám 174-shınıǵıwda berilgen sózlerdi «T-
sxeması» organayzerine salıp orınlawı ushın klass jumısı retinde beriwi múmkin. Onda oqıwshılar 
dápterine usı sxemanı ózleri sızıp, mısallardı tómendegi tártipte jaylastırıp jaza aladı. Mısalı: 
Menshikli atlıqlar: Sáhibjamal, Sultanbek, «Balam» qosıǵı, Qazaqdárya, Aral teńizi, Asanbiy 
kóshesi, al ǵalabalıq atlıqlar ushın bolsa: pishen, sheńgel, kitap, shulıq, komp`yuter, dárya, teńiz 
sıyaqlı sózlerdi jazadı.
3-klasta atlıq sóz shaqabı III sherekte úyreniledi. Usı sherek juwmaǵında ótilgen temalardı 
ózara salıstırıw, bekkemlew retinde de sóz shaqapların «T-sxema» grafikalıq organayzerinde 
baslawısh klass oqıwshılarına sabaqta dóretiwshilik tekseriw jumısı retinde alıwǵa oǵada qolaylı. 
Onda oqıwshılardı bahalaw da baslawısh klass muǵallimi ushın ańsat. Bul arqalı atlıq sóz 
shaqabın úyreniwde tek ǵana tema ishinde, atlıqtıń grammatikalıq kategoriyaları, sorawları, tallaw 
jumısın alıp barıw menen sheklenip qoymastan, al sóz shaqapları kóleminde de oqıwshılardıń 
bilimlerin sınap kóriwge boladı. Mısalı, atlıq penen kelbetlik, atlıq penen sanlıq, atlıq penen feyildi 
bir-biri menen salıstırıw nátiyjesinde oqıwshılar predmet atın bildiretuǵın sózler predmettiń 
belgisin, predmettiń sanın, janlı hám jansız zatlardıń háreket ańlatıwın, háreketlik, qıymıl-qozǵalıs 
sıyaqlı mánilerdi de salıstırıw arqalı tez ańlaydı.
Ulıwma alǵanda baslawısh klasta T-sxema, ulıwma grafikalıq organayzerlerdiń ámeliy-
metodikalıq hám teoriyalıq bilimlerdi beriwde xızmetiniń salmaqlı ekenligin kóremiz.
Ádebiyatlar
1. Азизхўжаева Н.Н. Педагогик технологиялар ва педагогик маҳорат. Тошкент., 
2003. 133 b. 
2. Dawenov E., Uspanova J., Abdijabbarova X.  Ana tili. (Grammatika, imla hám til ósiriw. 
3-klass ushın sabaqlıq). – Nókis: Qaraqalpaqstan, 2019