Zbekstan Respublikasi Joqari, Ilim ham Innovaciya ministrligi Berdaq atindaģi Qaraqalpaq Mamleketlik Universiteti fakulteti

III.Juwmaqlaw
Marketing izertlewlerinde firma ushın áhmiyetlisi báseki dárejesin jáne onıń basekishileriniñ bazarda tutqan ornın anıqlaw esaplanadı. Onıń ushın tekǵana bazar daǵı básekishi firmalar sanın, sonıń menen birge, bul bazardaǵı olardıń úlesi muǵdarı hám firmanıń óziniń bazarǵa tiyisli úlesin de biliw zárúrli.
Bazar qatnasıwshılarınıń roli, olardıń ishki hám sırtqı ortalıǵına kóplegen faktorlardıń tásiri nátiyjesinde waqtı menen almasadı. Mısalı, aldın óz jumısın nisher retinde baslaǵan Sony búgingi kúnde xojalıq elektronika bazarında jáhán birinshii esapalandi, 1973 - jılda mobil telefondı jańalıq ashqan hám 1983 jılda onı bazarǵa alıp shıqqan Motorola búgingi kúnde birinshilikti Nokiaga berip, jáhánda ekinshi orındı bánt etdi hám ekinshi orındı Samsungga bosatib, úshinshi orınǵa jaylastı.
hám aqır-aqıbetde, báseki analizinde zárúrli payıt tavar hám firmanıń básekige shıdamlılıǵın anıqlaw esaplanadı. Báseki ústinligin jaratıw hám tutıp qalıw tiykarında bazar ortalıǵınıń 3 subyektinin uyqas halda óz-ara tásiri hám munasábetleri analizi jatadı. Birinshi subyekt - málim ónim óndiriwshi «biziñ firma». Ekinshi subyekt - bul ónimdi satıp alıwı múmkin bolǵan qarıydar. Úshinshi subyekt - «biziñ» firmamız islep shıǵaratuǵın ónim menen qarıydardıń zárúriyatın qánaatlantirwhga tayın turǵan, oǵan áne sonday ónimdi satıwǵa tayın básekishiler. Bul «ushlik» de tiykarǵı qarıydar esaplanadı.
Marketing dáldalshıları firmalar ónimine talaptı qáliplestiriw, bazardı úyreniw, talaptı optimallastırıwǵa jóneltirilgen ilaj tadbirlerdi ámelge asıradı.
Finanslıq dáldalshılar firmalardıń bank opertsiyalarini, qamsızlandırıwlar, kreditler alıw sıyaqlı funksiyaların ámelge asırıwǵa járdem beredi.

IV.Paydalanilģan adebiyatlar
И.А.Каримов, “Узбекистон иктисодий ислохотларни чукурлаштириш йулида”, Т.:
“Узбекистон”, 1995 й.
 И.А.Каримов, Т.А.Каримова, “Миллий модель муаммолари”, Т.: “Узбекистон”, 1993 й.
 Филипп Котлер, “Основы маркетинга”, М.: “Прогресс”, 1990 г. 236-239 бетлар.
 Дж.Эванс, Б.Берман, “Маркетинг”, М.: “Экономика”, 1993 г. 296-298 бетлар
 А.Солиев, А,Усмонов,“Маркетинг”,Т.: “Узбекистон”,1995й.
 www.ziyonet.uz