Зоология ва экология

Bug’doy donini suv bilan o`zaro ta’sir qilishining umumiy sxemasi

Davri	Davom etish vaqti,soat	Donda namlikni ko`chish jarayoni
Boshlang’ich tayyorlov	0,25…1	Meva qobig’i namlikni o`ziga oladi. Urug`’ qobig’i, aleyron qatlam va murtak qismlarida namlikning singishi.
Asosiy (endosperma yoriqlar aktiv hosil bo`lish davri	5…16	YUqori qatlamlardan namlikni endosperm ichiga o`tishi
Oxirgi	48…72	Donni hamma qismlarida namlikni bir xil nisbatda bo`lishi.

Boshlang’ich davrda qabul qilingan namlik donning yuqori qatlamlarida (meva va urug`’ qobig’ida, aleyron qatlam va murtakda) to`planishi bilan tavsiflanadi. Bu qatlamlarni bukishi natijasida donning solishtirma hajmi tez oshadi. Donni texnologik xossalarini o`zgarishi kamroq, chunki donni yuqori qatlamlarida strukturali o`zgarish bo`ldi. Bu davrda donni ichki qismiga namlikni intensiv kuchishiga tayyorlash bilan tugaydi.

Ikkinchi asosiy davrda hosil bo`lgan kuchlanish kritik miqdordan ham o`tib ketadi, natijada endospermda mikroyoriqlar hosil bo`ladi. Bu mikroyoriqlardan namlik endospermni ichiga ko`chadi. endospermda ko`p miqdorda suvni bo`lishi fiziko-ximiyaviy jarayonlarni intensiv borishiga olib keladi.

Uchinchi oxirgi davrda donni anatomik qismlarida namlik bir xil nisbatda tarqaladi.

Donni namiqtirish jarayonida 8 soatdan so`ng endospermda eng ko`p yoriqlar hosil bo`ladi. 12-16 soat davomida ko`ndalang va uzunasiga yoriqlar hosil bo`ladi. 16 soatdan keyin qisman mayda yoriqlar yo`qoladi, 48 soatdan keyin faqat namiqtirish jarayonini boshlanishida hosil bo`lgan katta yoriqlar qoladi.

8.