Ўзвекистон республикаси олий ва ўрта


Download 0.73 Mb.
bet109/119
Sana28.09.2023
Hajmi0.73 Mb.
#1689084
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   119
Bog'liq
Экинларни сугориш асослари

Таянч постлар сув манбаида (сугориш тизими га сув олиш бош иншоотидан юк,орида) унинг сув режимини ва сугориш кобилятини аникдаш мак,садида ташкил этилади;

  • Бош постлар магистрат каналнинг бош кисмида унга олинаѐтган сув микдорини \исобга олишда кулланилади;

  • Баланс (мувозанат) постлари сувдан фойдаланиш ба-

    лансини аник^лаш максадида ало^ида сугориш участкаси, туман, йирик канал, сугориш тизими чегараларида ташкил

    1. Хужалик постлари хужалик так,симлагичида сувдан фой- даланувчиларга сув ажратиш микдорларини х,исобга олиш мак,садида кулланилади;

    2. Ок,ова постлар коллектор-зовур ва ташама тармокдари оркали чик,ариб юборилаѐтган сув микдорларини х,исобга олишда кулланилади;

    3. Махсус постлар илмий тадкицот ма^садларида ишла- тилади. Хужаликларда сув улчаш ва таксимлаш ишларига гидро-

    техниклар рахбарлик к,илади. У, шунингдек, сувдан тугри фойдаланиш, сугориладиган дала ва хужалик каналларидан оцова ташлашни назорат килиб борадилар.
    Хар бир постда бир нечта такрорийликда амалга оши- рилган улчаш ишлари натижалари сув улчов журналида к,айд этиб борилади. Сув сарфини аникдаш улчаш иншоотларининг турига кура Q = Д Н ) богликдик графиги ва жадвал кури- нишида бажарилган
    \исоб-китоблардан фойдаланган х;олда амалга оширилади. Олинган
    \исоб-китоб натижалари уму- мийлаштирилиб, кунлик, сунгра улар асосида ун кунлик урта- ча сарфлар х,исобланади.
    Хужаликда Улчаш ишлари сувни далаларга кириш ва чик,иш кисмларида олиб борилади. Бунинг учун далага сув кириш ва чикиш жойини аник, белгилаш, сув таксимлаш жойларини аникдаш ва руйхатга олиш, сув улчаш иншоот (жи\оз)лари паспортларини яратиш ва сув улчов журналини юритиш талаб этилади.
    Сув улчаш иншоотлари ва жи^озлари сув сарфини рост- лашга имкон берадиган ва бермайдиган турларда булади. Сув Улчагич- ростлагичлар сув улчаш билан бир вак^тда унинг сарфини ростлашни таъминлайди. Улар сув таксимлаш тугун- ларида, хужалик таксимлаш каналига сув олиш жойларида, доимий хужалик каналлари ва кувурларида кулланилади. Бундай иншоотлар сув улчаш курилмалари, асбоблар, меха- низмлар, айрим лолларда тарировка к,илинган рейкалар билан таъминланади.
    Сув сарфи ростланмайдиган сув улчаш воситалари сира- сига турли хил сув Улчагичлар, новлар, насадкалар кириб, улар сув сарфи ва сугориш меъѐрини улчаш гидрометрик иншоотларини тарировка к,илишда кулланилади.
    Кувурли сув улчагич-ростлагичлар сифатида М.В.Бутирин конструкциясидаги иншоот, ВГД-58, ДРС-60, ДРС-66, КС. Глубшевнинг диафрагмали сув улчагичлари (ВПГ ва ВДГ), ДС-64М кабилардан фойдаланилади.
    Амалиѐтда сув улчагич сифатида сув кириш к;исми торайган ва чик,иш к^сми кенгайган очик, сув улчаш новлари кенг ишлатилади. Шунингдек, ѐпик сув улчагич-ростлагичлар Хам кулланилиб келинмокда.
    Марказий Осиѐдаги доимий сугориш тармокдарининг сув сарфларини аншугаш учун Урта Осиѐ ирригация илмий тад- цицот институти (САНИИРИ) томонидан ишлаб чи^илган сув улчаш остонаси, насадкаси, нови ва узгармас узан усули кенг татбиц эталган.
    Сув улчаш остонаси билан жи^озланган сув улчаш пости каналнинг бетонланган к;исмидан, амалий профилли улчагич (водослив), юк,ори бьефда урнатилган сатх; улчовчи рейка, остонанинг сув билан босилиш (кумилиш) даражаси (Л„)ни Улчайдиган кузатиш рейкасидан иборат (61- раем).



    ГТ

    Л

    зг /

    S
    7

    6

    44

    п!




    —С

    ------ .............. .....
    —^5*. } —-— у







    i




    - Ж:

    _. 1




    jtX. i .




    1








    Download 0.73 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
  • 1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   119




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling