Ўзвекистон республикаси олий ва ўрта


Download 0.73 Mb.
bet108/119
Sana28.09.2023
Hajmi0.73 Mb.
#1689084
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   119
Bog'liq
Экинларни сугориш асослари

QcyT ' М /
бу ерда т - экинни сугориш меъѐри, м3/га; F - умумий 'сугориш майдони, га; t сугориш давомийлиги, сут.
F майдонни cyFopHiura тайёрлаш (эгат олиш) давомийлиги (?эо) куйидагича аникданади:
ho = F / W00,
бу ерда И^0 — эгат олишда к,ишлок хужалиги машинасининг иш унумдорлиги, га. Одатда бу курсаткич иш кунида 14—16 гектарни ташкил этади.
F майдонни сугориш давомийлиги (Т) куйидаги бопшк- лик орк,али аникданади:
Т= (F m р) I (86,4 Q Кш Ксут),
бу ерда р сугориш вак,тида сувни исроф булиш коэф- фициенти (98- жадвал); Q далага берилаѐтган сув микдори, л/сек.; Ксы ва Ксу1
- сугориш техникасидан смена ѐки сутка давомида фойдаланиш коэффициента.


98- жадвал
Турли сугориш техникаси цулланилганда иш вацтилан фойдаланиш ва сувни исроф булиш коэффициентлари (Багров М.Н., Кружилин И.П., 1986)



Коэффи- циента р

ДДА- 100МА

ДМУ-А
«Фрегат»

ДКШ-64
«Волжанка»

ДДН-70

КИ-50
«Радуга»

А'с„

0,67

0,92

0,76

0,75

0,53

АГсуг

0,84

1,00

1,00

1,00

0,84

Р

1,10-1,20

1,15-1,25

1,15-1,25

1,20-1,30

1,15-1,25

Ер юзасидан с>торишда р коэффициент 1,1 —1,2 га, иш вак,тидан фойдаланиш коэффициентлари 1,0—0,9 га тенг бу- лади.
Ер юзасидан сугоришда бир смена учун талаб этилаѐтган сувчилар ѐки сугориш механизациялаштирилган шароит учун керакли сугориш техникасининг сони (п) куйидагича аник,- ланади:
п = Q / P ,
бу ерда Р - бир сувчи ѐки сугориш техникасига талаб этилаѐтган сув микдори, л/сек.
Далага бериладиган сув микдори сувчилар ѐки сугориш техникасининг эхтиѐжига караб белгиланади. Мувакдат cyFo- риш тармокларини кундаланг жойлаштириш схемасида муваккат арикка
40 л/сек. ва буйлама схемасида 60 л/сек. дан ортик сув таксимланмаслиги лозим. Чунки битта сувчи ундан ортик сувни самарали бошкара олмайди.
Бир суткада сугориладиган майдон калами (Fcyr) куйидаги ифода ѐрдамида хисобланади:
Fcyr = (86,4 Q - К см - Ксуг) / 0).
Суткалик сугориш майдонини 12-15 гектардан кам бул- маслиги, яъни чопик тракторларининг иш унумдорлигига тенг булиши максадга мувофик \исобланади. У чопик трак- торининг иш унумдорлигидан кам булса, тракторни бекор туриб К.ОЛИШИ туфайли ундан самарали фойдаланилмайди ѐки у бир участкадан бошка бир участкадаги далага жунати- ладиган булса, ортикча ѐнилги-мойлаш материаллари сарфла- нади.
Сугоришлардан кейин катор ораларига ишлов бериш да- вомийлиги ( t K ) эса чопик тракторининг иш унумдорлиги (wK) буйича аникданади:
= F / wK.
Чопик тракторининг иш унумдорлиги иш кунида 11 — 13 гектарни ташкил этади.
Экин катор ораларига ишлов бериш учун талаб этилаѐтган кишлок хужалик машиналарининг сони (N ) куйидаги ифода ѐрдамида х,исобланади:
tf=(4 /‟)/[^w30+wK)].
Ушбу хисоб-китоблар негизида далани сугоришга тай-

ерлаш, cyFopmuHH утказиш ва с>торишлардан кейин к,атор ораларига ишлов бериш тадбирлари графиги — суторишлар- нинг тезкор режа-графиклари ишлаб чик,илади (99- жадвал).


Хужаликларда сугоришларни к,атор ораларига ишлов бериш билан узаро мувофикдаштирилган х,олда олиб бориш сугориш сувидан, копилок, хужалиги машиналаридан, ме\нат ресурсларидан унумли фойдаланишни таъминлайди.

    1. СУГОРИШ ТИЗИМЛАРИДА СУВ УЛЧАШ КАНАЛЛАРНИНГ СУВ САРФИНИ УЛЧАШ

Сугориш тизимининг барча будим лари да сув улчаш иш- ларини олиб бориш хужалик ва хужаликлараро сувдан фойдаланиш режаларини бекаму-куст амалга оширишга ва сугориш сувидан тежамли х,амда самарали фойдаланишга олиб келади, сувни истеъмолчилар уртасида тугри так,симлашни таъминлайди, сувдан нотугри фойдаланиш сабабларини уз нак,тида аникдаш ва йук,отишга имкон беради.
Сугориш тизимларида сув Улчашни ташкил этиш ва амалга ошириш гидрометрия хизмати томонидан олиб бори- лади. Гидрометр (мироб)лар зиммасига гидротехник иншоот ва каналларни кузатиш ва уларда улчаш ишларини олиб бориш, олинган маълумотларни ишлаш, маълумотномалар, инвентарь-техник ведомостлар, хисобот тузиш, сув улчаш ин- шоотларини тарировка килиш каби вазифалар юкланган.
Гидрометрик кузатув ва улчаш натижалари кабул к,илин- ган шаклларда (дала журнали, жами сув \ажми ва суткалик сув сарфларини улчаш вара^алари, хужаликлар, участкалар ва сугориш тизими буйича сув сарфлари баланси ведомости, сугориш тармокдари ФИК ведомости, сув манбаининг сарфи- ни куп йиллик кузатиш ведомости ва бошкалар) хужжат- лаштирилади.
Сув манбалари ва сугориш тизимларида сув сарфини улчаш учун куйидаги гидрометрик постлар ташкил этилади:


  1. Download 0.73 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   119




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling