Ўзвекистон республикаси олий ва ўрта


Эгатларга сувни буготчалар, най ва сифонлар ёрдамида


Download 0.73 Mb.
bet80/119
Sana28.09.2023
Hajmi0.73 Mb.
#1689084
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   119
Bog'liq
Экинларни сугориш асослари

Эгатларга сувни буготчалар, най ва сифонлар ёрдамида таксимлаш. Буготчалар тунука ѐки пластмассадан тайѐрланган булиб, улар Укарикяан ѐки бешамакдан сувни эгатга таксим- лашда кулланилади. Най ва сифонлар тунука ва полиэти- лендан, шунингдек, резина шлангдан тайѐрланади. Уларни ишлаш тамойили Укарик ва эгатдаги сув сатхлари фаркига асосланган. Полиэтилендан тайѐрланган най ва сифонлар энг куп кулланилиб келинмокда, улар 20-60 мм диаметрда 1,3 м узунликда булиб, сув сарфи 0,2—2 л/сек. ни ташкил этади. Бундай жихозлар кулланилганда эгатларга сув бир хилда таксимланади, сув эгатлар охирига баравар етиб боради ва
тупрок бир текисда намланади. Сувчининг иш унумдорлиги ошади (сменада 2—3 га. гача) ва ме\нат гигиенаси яхшиланади, битта сувчи 90—100 л/сек. микдордаги сувни бош- Кариши учун имконият яратилади. Най ва сифонлар ѐрдамида нишоблиги 0,003 дан катта жойларда узун эгатлар (200—400 м) оркали сугориш юкори самара беради (23- раем).
I' г
а
б
<**\ # 2



    1. раем. Эгатларга сув таксимлаш жи^озлари: а — буготчалар; б — най; б ва г - сифон; 1 — укарик; 2 — эгат; 3 - сув олгичнинг мах,камлагичи;

4 — сифоннинг тирсаги; 5 — сув олгич. (Улчовлар см х,исобила).

Узгарувчан оким билан сугориш шароитида кар бир эгатга иккитадан сифон ѐки най урнатилади ва сувнинг эгат охирига етиб бориши арафасида улардан биттаси йигиштириб олинади. Бир сувчи сугоришда 70—100 та най ѐки сифонга хизмат курсатади. Кичик нишобли шароитда сувчи 100-200 та эгатга най ѐки сифонларни бир хил баландликда жойлаш- тириб чиккандан сунг Укарикдаги сув сатхини тускичлар ѐрдамида кутаради. Бунда барча най ѐки сифонларга сув бир вактда узатилади. Сугориш якунланиши арафасида тускичлар олиниб, сув сатхи пасайтирилади ва эгатларга сув бериш бир вактда тухтатилади. Эгатларга сув таксимлангандан сунг сувчи укарикдаги сув сатхини назорат килиб, сифонларни хас- чупдан тозалаб туради.


Эгатларга т^шалган плѐнкалар оркали сугориш. УзПИТИ томонидан ишлаб чикилган
эгатларга тушалган плѐнкалар оркали газани сугоришда сув

j сарфини камайтириш буйича мухим тадбир хисобланади. Бунда 60 см кенглик ва 0,008 мм калинликдаги шаффоф плѐнка катор оралатиб эгатнинг бошидан охиригача тУшалади ва хар 1—1,5 м масофада унинг у рта кисмида 3-4 мм диаметрдаги сув чикаргич тешикчалар хосил килинади: сугориш суви г улар оркали тупрокка утиб, уни намикгира бошлайди. Бундай сугориш , техникаси сув окими таъсирида эгат ювилишини олдини олади, тупрок 1 юзасини кисман коплаганлиги (катор оралатиб тушалганда даланинг 33 ва Хар бир эгатга тушалганда 66 фоиз) туфайли сувни бугланишга сарфини камайтиради, эрта муддатларда гуза экилган тупрокнинг иссиклик режимини яхшилайди.


Институтнинг Жиззах филиали (Окбулок тажриба хужалиги)нинг сизот сувлари чукурда жойлашган ерларида гузанинг С-4727 ва ДН-Боѐвут-2 , навларини сугориш буйича А.Г. Безбородов (2001) рахбарлигида олиб борилган тажрибалар куйидагиларни курсатди: плѐнка тушалмаган одатдаги усулда гуза 4 марта 2850 м3/га умумий меъѐрда сугорилганда гектаридан 36,5 ц. дан хосил етиштирилган булса, катор оралатиб плѐнка оркали сугорилганда бу курсаткичлар тегишли равишда 1600 м3/га ва 41,4 ц. ни ташкил этган, яъни мавсумий сугориш меъѐри 1250 м3/га. га камайган, хосилдорлик эса 4,9 ц/га. га ортган. Сизот сувлар ер юзасига якин жойлашган шароитда эса гузани 1 марта сугориш кифоя килган булиб, одатдаги усулда сугорилганда 750—840 м3/га сув сарфлаган х°ЛДа гектаридан 26,4—32,2 ц. дан 1 пахта етиштирилган. Катор оралатиб плѐнка оркали сугорилган вариантда бу курсаткичлар тегишли равишда 410—550 м3/га ва 31,1—36,0 ц. ни ташкил | этган, хар бир эгатдан плѐнка оркали сугорилганда эса 410 м3/га ва 53,4 ц/га. дан хосил олинган.
Фермер хУжаликларида катор оралари чопик килинадиган экинларни плѐнка оркали эгатлаб сугориш сувдан тежамли фойдаланиш имкониятини яратиш билан биргаликда тупрокнинг кулай сув режимини яхшилайди, устки Катламини говак булишини ва экинлар хосилдорлигини ортишини таъминлайди.

Download 0.73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   119




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling