1 – Amaliy mashg’ulot. Amal

1 – Amaliy mashg’ulot. Amal xatoliklarini baholash.
Taqribiy sonlar. Ularning absolyut va nisbiy xatosi. Qiymatga ega bo’lgan raqam.
To’g’ri ishoralar soni.

a va b taxminiy sonlar berilgan bulsin. Absolyut xatoliklar:

Nisbiy xatoliklar:

₀a +b)=A a +b _ /J.a+ Ab_ 1°1 da+ lbl Ab_ lal &,+

· la+bl la+bl la+bl lal la+bllbl la +bl

lbl Sb

la+, bl

a-b) A(a -b !!a+ Ab= lal !J.a lbf ab= l,al & , lbl 8b
la-bl la-b 1,a-bllal la-bl jbl la-bl la-bl
S(a ·b =8(:)=00 +&>
o(a*) =k&,.,

i ol.

l m aniqlikda o le angan onan: 1g bo"yi a et i a.=5.1· m a b=3,07n ga te g, ona

ynz:: mi S=ab=5 J5m•3,07m=l5, W5 mt. abi hi obla hdagi atoiik baholansin.
Yeebish.

Masala. hart ga ko'rn =, l1n. =O,Olm. Jmkon bo lgan chegaraiviy yuza qfymati

(a+ 0.01Xb + 0,01)= l:L 929 m~

(a - o,01Xb-0,0l)= 15,7284 m²
kabi bo'ladi. Bu qiymatlarni S ning qiymati bilan solishtirib,

Ds.
= 0,0824m²

ko'rinishdagi S sonining absolyut xatoligini ko'rsatisbga imkon beradigao
1s- Sol0,0824
qiymami olamiz.
Bu yerdan ko'rinib turibdiki, absolyut .xatolik hisoblashlaming xatoligini to'la ifodalamaydi.
a taqribiy sonining 6₀ nisbiy xatoligi (ayrim hollarda nisbiy xato chegarasi) deb uning absolyut xatoligining a sonining absolyut qiymatiga nisbatiga, ya'ni

8 =
0 laI
(a ;,;0).

miqdorga aytiladi. Nisbiy xatolik odatda foizlarda ifodalanadi. Nisbiy xatolik odatda foizlarda ifodalanadi.
Shu tarika a(f"a bo'lganligi sababli a soniniog absolyut xatoligi sifatida
6, =j a I 8₀ yoki t:.₀ =Ia₀ I 8₀
qiymatni qabul qilish mumkin.
Bundan kelib chiqadiki 6₀ nisbiy xatolikni bilgan holda aniq son uchun
a(l-8J:a;.a₀ a(1+8.)
a₀ =a(!±S.)
chegaralari olinadi.
Misol.
Havo uchun gaz doimiysini aniqlashda R=29,25 deb olinadi. Bu qiymatning nisbiy xatosi 0, I% ekanligini bilgan holda R yotadigan chegaralar topilsin.