1- ma’ruza: O’rnatilgan operatsion tizimlarda xabarlar navbati ma`ruzachi Primova X. A

1- ma’ruza: O’rnatilgan operatsion tizimlarda xabarlar navbati ma`ruzachi Primova X. A

1- MA’RUZA: O’RNATILGAN OPERATSION TIZIMLARDA XABARLAR NAVBATI

Ma`ruzachi Primova X.A.

Reja

• 
  1. Jarayonlararo aloqa
  
• 
  2. Xabarlar navbat
  
• 
  3. Xabarlar navbatidan foydalanish
  
• 
  4. Xabarlar navbatini loyihalashga misollar
  

Ma’ruzadan maqsad: Talabalarga o’rnatilgan operatsion tizimlarda jarayonlararo aloqada xabarlar navbati haqida tasavvur uyg’otish va ularni loyihalash usullari haqida bilimlar berish.


Kalit so’zlar: jarayon, jarayonlararo aloqam interprocess communication, mijoz, server, mikroyadro, nanoyadro, xabarlar, xabarlar navbati, Interrupt Service Routine, ISR, loyihalash

Jarayonlararo aloqa

• 
  Jarayonlararo aloqa (Interprocess communication - IPC) operatsion tizimning jarayonlarga umumiy ma’lumotlarni boshqarishga imkon beradigan mexanizmidir. Odatda, ilovalar jarayonlararo aloqadan mijoz va server tasnifi kabi foydalanishi mumkin, bu yerda mijoz ma’lumotlarni so’raydi, server esa mijozlarning so’rovlariga javob beradi. Ko’plab ilovalar mijoz ham, server ham bo’lishi mumkin va bu taqsimlangan hisoblashlarda kuzatiladi. Jarayonlararo aloqa usullari shunday mezonlarga bo’linadiki, ular dasturiy ta’minot talablariga bog’liq holda, shu jumladan, samaradorlik va modullik, bundan tashqari, tarmoqning o’tkazish qobiliyati va latentligiga kabi tizim vaziyatlari bilan farqalanadi.
  

Jarayonlararo aloqa

• 
  Jarayonlararo aloqa mikroyadrolar va nanoyadrolar uchun jarayonlarni loyihalashda muhim rol o’ynaydi. Mikroyadrolar yadro tomonidan taqdim etiladigan funksional imkoniyatlar sonini kamaytiradi. So’ngra bu funksiyalar jarayonlararo aloqa orqali server bilan bog’lanish yo’li bilan olinadi, bu esa jarayonlararo aloqalar sonini oddiy monolit yadro bilan solishtirganda sezilarli darajada oshiradi.