1. Bozor munosabatlariga o'tishning besh tamoyili. Bozor munosabatlariga

Variant -l5
1. Bozor munosabatlariga o'tishning besh tamoyili.
Bozor munosabatlariga
o’tishning beshta tamoyili:
Iqtisodiyo tning siyosatdan
Davlat asosiy isloxatichi
Qonunlar va ularga rioya qilish ustuvorligi
Kuchli ijtimoiy siyosat yurgizish
Bozor iqtisodiyotiga sekin-asta, bosqichma- bosqich o’tib borish
2. Boshqarish qarorlarini qabul qilishda qo'llaniladigan usullar.
35 Boshqarish qarorlarini qabul qilishda qo‘llaniladigan usullar.
Бошқарув қарорларини қабул қилишнинг самарали усуллари хакида гапирсак универсал, ягона ёндашув мавжуд емас. Мавжуд вазият, мавжуд ресурслар ва бошқа муҳим фикрларга асосланган усулни танлашимиз керак. Aнъанавий равишда барча усулларни икки тоифага бўлиш мумкин: експерт ва оммавий. Биринчи гуруҳга қуйидагилар киради:

• Aқлий ҳужум. Бу муаммони ҳал қилиш учун ғоялар ва вариантларни жамоавий алмашишдан иборат;

• Комиссия ташкил етиш. Муаммога дахлдор соҳа мутахассислари таклиф етилиб, муҳокамалар орқали фикрлар шакллантирилади;
• Делпфи усули. Олдиндан тайёрланган анкеталар ёрдамида керакли маълумотларни тўплаш. Кўпинча бир неча турда ўтказилади;
• Сценарийларни ёзиш. Ҳар бир мутахассис муаммо бўйича ўз қарашларини чизади ва вазиятнинг ривожланиши учун ўз сценарийсини таклиф қилади;
• Суд усули. Ҳар бир қарорнинг ўз “айбловчилари” ва ўз “ҳимояси” бор. Шундай қилиб, қисқа вақт ичида барча ижобий ва салбий томонларини белгилаш мумкин.
Оммавий ёндашувлар мутахассисларнинг иштирокини талаб қилмайди. Муҳокама мавзуси билан боғлиқ бўлганларни йиғиш кифоя. Энг кенг тарқалган усуллар қуйидагилардир:
• Ўйин назарияси. Бу усул аниқ мақсад ва вазифаларнинг мавжудлигини англатмайди. Ҳаракатлар вазиятга қараб, муайян иш учун бир марта амалга оширилади;
• Синов ва хатолар усули. У асосан қарорни имкон қадар тезроқ тасдиқлаш зарур бўлганда қўлланилади;
• Парчалаш усули. Катта, қийин вазифалар учун яхши. Улар бир нечта кичикроқларга бўлинган ва аҳамиятига қараб тартибланган.
Бу усулларнинг баъзилари иқтисодий омиллар билан асосланади ва илмийдир. Бошқалар еса интуитивроқ ва менежердан тажриба, етакчилик ва қатъиятли бўлишни талаб қилади. Бироқ, уларнинг барчаси ҳозирги ҳолат билан тўғри таққосланса, жуда самарали.
3. Axborot tushunchasi.
Axborot-bu ma’lumot va xabarlar to„plami bo„lib, mazmunan, yangilik unsurlariga ega bo’ladi va boshqaruv vazifalarini hal etish uchun o„ta zarurdir. Ishonchli va zarur axborotlarsiz boshqarishni amalga oishirib bo’lmaydi.
Boshqaruv tizimida axborotni uzatish, olish, qayta ishlash va berish jarayoni amalga oshiriladi. Ishlab chiqarishning borishi to’g’risidagi ichki axborot boshqaruvchi tizimga muttasil kelib tushadi

Ish o’rinlariga homashyoning kelib tushishi;
Stanok, uskunalarning ishlashi;
Ishchilarning ishlab chiqarish normalarini bajarishi;
Tayyorlangan buyumlar miqdori va ularning sifati;
Mahsulotlarni sotishi haqidagi axborotlar.
Tashqi axborotlar, ya’ni:
• yuqori tashkilotlardan olinadigan farmoyish, qaror va topshiriqlar;
• mahsulot iste‟molchilari talablari;
• boshqa korxonalarning ilg„or tajribalari;
• raqobatdoshlarning xatti-xarakatlari;
• bozorlardagi holat, ulardagi muvozanat;
• inflyatsiya va ishsizlik darajasi;
• byudjetga to„lovlar va hokazolarga oid ma‟lumotlar shu turkumdagi axborotlar sirasiga kiradi. Bular tashqi muammolardan kelib chiquvchi axborotlar hisoblanadi.
Boshqarishda foydalaniladigan va bajarilishi uchun uzatiladigan axborotlarga qo„yidagi talablar qo„yiladi:
•ishonchlilik;
•tushunarli, bir ma‟nolilik;
•tezkorlik;
•to‟liqlik;
•tejamlilik.
Axborotlar turlari
1. Mazmuniga qarab
2. Kelish manbai va foydalanish joyiga qarab
3. Kimga mo‟ljallanganligiga qarab
4. Barqarorlik xarakteriga qarab
5. Foydalanish uchun tayyorligiga qarab
6. Davriyligiga qarab
7. Voqealarning kelib chiqishini aks ettirish vaqtiga
qarab
8. Mustahkamlash va saqlash imkoniyatiga qarab
9. To‟liqligiga qarab
10. Ishonchliligiga qarab