1-Laboratoriya ishi
Mavzu: Grunt turlari aniqlash va unga ko‘ra yo‘l poyini ko‘ndalang
kesimini tanlash
Ishdan maqsad: Talabalarga berilgan
topshiriqga asosan berilgan
malumotlardan foydalanib grunt turlarini aniqlashadilar va grunt turlariga qarab yo‘l
poyining ko‘ndalang kesimini tanlashni o‘rgatish.
Nazariy qism
Avtomobil yo‘llarining qurilish jarayonida, birinchi navbatda qurilish ishlari
yo‘l poyining barpo qilinishi orqali amalga oshiriladi va bu qatlam biz qurayotgan
yo‘limizning o‘zoq vaqt va ekspluatatsion holatining saqlanib qolinishi uchun asosiy
poydevor hisoblanadi. Buning uchun esa birinchi navbatda qurilayotgan yo‘l poyi
gruntlarining nomi, holati, zichliga va barcha fezik-mehanik hususiyatlarini yaxshi
bilishimiz ta’lab etiladi. Buning uchun esa biz
grunt tashib keltiriladigan
karerlardagi gruntlarning holatini aniqlash bo‘yicha laboratoriya sharoitida mazkur
gruntlarning turlarini aniqlash bo‘yicha quyidagi laboratoriya ishlarini olib boramiz.
Laboratoriya sharoitida grunt turlarini aniqlash ishlari
grunt tarkibidagi qum
zarrachalar miqdori, gill zarrachalari miqdori va chang
zarralari miqdoriga qarab
aniqlash bo‘yicha laboratoriya sharoitida aniqlash usullarini ko‘rib utamiz.
a) Qumli zarrachalar (2-0,05 mm) miqdorini yuvish usuli bilan aniqlash.
Hajmi 100 sm
3
bo‘lgan o‘lchamli silindrga 2 mmli yelakdan o‘tgan
namunadan 10 sm
3
solinib, yengil silkitish orqali zichlanadi.Silindrning yarmiga suv
solinib, rezina kiygizilgan shisha tayoqcha bilan chayqatiladi. So‘ngra ustiga 100 sm
darajasiga
suv solinib, tayoqcha bilan aralashtiriladi. 90 sek. dan so‘ng
aralashmaning 20-30 sm qismini sekin chayqatilmasdan to‘kiladi.
Bu jarayon
silindrdagi suyuqlikning rangi tiniq bo‘lmaguncha davom yettiriladi. Yana bir marta
tajriba tekshirib ko‘rilgandan so‘ng silindrga 100 sm gacha suv solinib 20 min.
tindirib qo‘yiladi.
Qum donalari miqdori % hisobidagi quyidagi formula orqali hisoblanadi:
R
q
=(
б
к
V
V
) 100%
bu yerda: V
δ
- gruntning yuvilishgacha bo‘lgan hajmi, sm
3
V
k
- gruntning yuvilgandan keyingi hajmi, sm
3
