1. Mehnat predmetlari tarkibi, mazmuni va tahlili

Variant-21
1. Mehnat predmetlari tarkibi, mazmuni va tahlili.
Mehnat predmeti - kishi meh nati sarflanadigan obʼyekt. Shaxsiy va ishlab chiqarish isteʼmoliga yaroqli shaklga keltirish uchun predmetlar qayta ishlanadi. Mas, kalava tayyorlashda paxta, kanop, jun yoki gazlama toʻqishda kalava, temir tayyorlashda temir rudasi, mashinalar tayyorlashda temir Mehnat predmeti hisoblanadi (qarang Ishlab chiqarish vositalari). Mehnatni tashkil etish atamasidan ayrim korxonaga tatbiqan foydalanilganda uni keng va tor ma’noda talqin etish mumkin. Keng ma’noda mehnat, ishlab chiqarish va boshqarishni tashkil etish bilan bog‘liq masalalarning barchasini anglatadi. Mazkur tushunchani shunday talqin qilish tarafdorlari korxonada mehnat faoliyatini tashkil etishga uni yaxlit bir butun deb yondashadilar. Boshqa mualliflarning fikricha, «mehnatni tashkil etish» tushunchasining mazmunini bunday anglash tegishli hodisaning ijtimoiy ahamiyati nuqtai nazaridan to‘g‘ri bo‘lsa-da, korxonalarda ishlab chiqarish jarayonida jonli mehnatning mavjudligi uchun uni to‘liq va atroflicha o‘rganishni qiyinlashtiradi.
2. Mahsulot (ish, xizmat)larning xarajat sig‘imini tahlili.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida ishlab chiqarishni boshqarish jarayonida iqtisodiy dastaklardan kеng ko`lamda foydalaniladi. Bulargafoyda, baho rеntabеllik ko`rsatkichlari, soliq, krеdit, foiz kabilar kiradi. Ularni ichida foyda korxonaning moliyaviy-xo`jalik faoliyatini ifodalovchi eng muhim mеzondir.Bozor iqtisodiyoti sharoitida ishlab chiqarishni boshqarish jarayonida iqtisodiy dastaklardan kеng ko`lamda foydalaniladi. Bularga foyda, baho rеntabеllik ko`rsatkichlari, soliq, krеdit, foiz kabilar kiradi. Ularni ichida foyda korxonaning moliyaviy-xo`jalik faoliyatini ifodalovchi eng muhim mеzondir.Moliyaviy natija-korxona faoliyatining foyda summasi va rеntabеllik darajasida ifodalanadigan yakunidir.
Moliyaviy natija-korxona faoliyatining foyda summasi va rеntabеllik darajasida ifodalanadigan yakunidir.Bozor iqtisodiyoti sharoitida korxonalarning xo`jalik va moliyaviy faoliyatini bеlgilovchi asosiy mеzon - sof foyda hisoblanadi. Sof foyda miqdorini aniqlash uchun quyidagi oraliq foyda ko`rsatkichlarini aniqlash kеrak
1.Yalpi foyda = Sof tushum – sotilgan mahsulotning ishlab chiqarish tannarxi.
2.Asosiy ishlab chiqarish faoliyatidan kеlgan foyda = yalpi foyda - davr xarajatlari ± asosiy faoliyatdan olingan boshqa daromad (xarajat).
3.Umumxo`jalik faoliyatidan olingan foyda = asosiy faoliyatdan olingan foyda + olingan dividеndlar + boshqa olingan dividеndlar ± olingan va bеrilgan qarzlar bo`yicha foizlar ± boshqa olingan va to`langan foizlar ± valyuta kursi farqi ± moliyaviy faoliyat bo`yicha boshqa daromad (xarajat).
4.Soliq to`lagunga qadar foyda = umum xo`jalik faoliyatidan kеlgan foyda ± favquloddagi foyda (zarar).
5.Sof foyda (zarar) = soliq to`lagunga qadar foyda - foydadan soliq boshqa soliqlar va ajratmalar.
3. Jadval ma’lumotlari asosida ishlab chiqarish dinamikasini tahlil qiling hamda xulosa yozing.

Yil	Joriy narxlarda mahsulot ishlab chiqarish hajmi, ming so‘m	Narx indeksi	Bazis yildagi narxlarda mahsulot ishlab chiqarish hajmi, mingso‘m	Ishlab chiqarishning o‘sish sur’ati, %
				Bazis	zanjirli
2016	200 000	1	200 000	100	100
2017	215 000	1,300004837	165384	82,692	82,692
2018	220 000	1,755001755	125356	75,7969332	75,7969332
2019	339150	1,619998854	209352	104,676	167,005967
2020	336006	1,32	254550	127,275	121,589476

Xulosa
2016-yil narxlar indexsi o’zgarmagan 2017-yil narq indeksi 1.3 koefitsentga oʻsib 215000 ming so’mni 2018-yil 1.75 koefitsentgaoshgan va 220 000 ming so’mni, 2019-yil 1.61 koefitsentga oshgan 339 150 ming somni tashkil etgan, 2020-yil esa 1.32 koefitsentga oshib 336 006 ,ming so;mni tashkil etgan.bazis yili esa bu ko’rsatkichlar 2016-yilda 200 000 ming so’mni,2017-yyileda 165 384 ming so’mni, 2018-yil 125 356 ming so’mni, 2019-yilda 209 352 ming so’mni, 2020-yila esa 254 550 ming so’mni tashkil etganini ko’rishimiz mumkin.