1-tema. Jámiyettiiń informaciya resursları: dúzilisi, kólemi, klassifikaciyası Maqset

. 1-tema. Jámiyettiiń informaciya resursları: dúzilisi, kólemi, klassifikaciyası
Maqset: jámiyettiiń informaciya resursları tuwrısında ideyalardı qáliplestiriw.
Joba:
1. Apparat túsinigi.
2. Hújjetli informaciya resurslarınıń dúzilsi, kólemi.
3. Informaciya resurslarınıń túrlerge bóliniwi.
Usınıs etilgen oqıw-ádebiyatlar: 15 (161-178 betler); 18 (5-10-betler); 19, 21 (60-62 betler); 23 (27-47 betler).
Tiykarǵı mazmunı
" Informaciya resursları" (IR) túsinigi 90 -jıllarda jámiyet turmısına kirip keldi, sol sebepli onı aytıw uǵımsız. Túrli hújjetlerde informaciya resursları degende informaciya rezervleri, bilimler, maǵlıwmatlar, ekonomikalıq potencial elementleri hám basqalar túsiniledi.
"Bibliograftıń málimlemesinde" berilgen tariypti eń úlken kólemi dep esaplaw múmkin: "Informaciya resursları (IR) - onı saqlaw hám qollanıw ushın uyqas bolǵan hár qanday ortalıqta jazılǵan maǵlıwmat rezervleri" [21, p. 60].
Informaciya resurslarınıń zamanagóy jámiyettegi áhmiyeti sonda, ol rawajlanıwdıń eń zárúrli deregi, ilimiy jumıs hám bilim almaslaw ob'ekti esaplanadı:
- informaciya resurslarınıń zárúrli bólegi sociallıq-ekonomikalıq mámleket, adamlardıń intellektuallıq rawajlanıwı, mámleket hám mámleketler-ara baylanıstıń eń zárúrli ob'ekti bolıp qalıp atır;
- informaciya resursları - bilimlendiriw tarawı ushın intellektuallıq ortalıq;
- informaciya resursları - bilim, ilimiy tájiriybe, úyreniw kónlikpeleri, pán, ámeliyat, kásip, sociallıq-ekonomikalıq ortalıqta ózin tutıw hám beyimlesiwdiń mánisin tıykarlaytuǵın derek;
- tarmaq kommunikatsiyalarına kiritilgen informaciya resursları hár bir paydalanıwshı ushın ashıq hám kirisiw múmkinshiligine iye bolǵan, sonıń menen birge málim rejimlerde jasırın bolǵan maǵlıwmat zonaların óz ishine alǵan informaciya maydanın quraydı:
- eń jańa texnologiyalar hám programmalar tiykarında informaciya resursları ózlestirilip, mámilege kiritiledi. Informaciyanı qabıllaw hám ózgertiw tek intellektuallıq qábiletlerdi talap etedi; jańa informaciya texnologiyaları tiykarında insaniyattıń jańa tarawı - intellektuallıq iskerlik hám baylanıs virtual tarawı jaratılıp atır.
Hújjetli informaciya resurslarınıń tiykarǵı waziypası - paydalanıwshılardıń túrli taypaları ortasında waqıt hám mákanda maǵlıwmat uzatıw.
Iyelsi nızamlı hújjetler, tiyisli organlar hám shólkemlerdiń ustavları, qaǵıydaları hám shártnamaları tiykarında barlıq informaciya resurslarınan paydalanıwshılarǵa xızmetler kórsetedi.
Informaciya resursları tarawında sırtqı hám ishki otsqınlıqlar derekleri ámelde bolıp, olardı jaratıw hám olardan paydalanıwda esapqa alıw zárúr.
Sırtqı tosqınlıq dereklerine tómendegiler kiredi.
- informaciya tarawındaǵı Rossiya Federatsiyasına qarsı qaratılǵan hár qıylı shet el strukturalardıń iskerligi;
- bir qatar mámleketlerdiń jáhán informaciya tarawında húkimranlıq qılıw, mámleketimizdiń jańa informaciya texnologiyaları hám resurslarınan paydalanıwına qarsı shıǵıwı;
- ayırım mámleketler tárepinen basqa mámleketlerdiń informaciya tarawlarına qáwipli tásir kórsetetuǵın qurallardı jaratıwdı názerde tutatuǵın "informaciya urısları" túsiniklerin islep shıǵıw.
Tosqınlıqlardıń ishki dárekleri:
- elektron sanaattıń jergilikli tarmaqların joq etiw hám nátiyjede, jergilikli informaciya ortalıǵın jaratıw hám rawajlandırıwdıń import qurallarınan májburiy paydalanıw;
- Rossiyada informaciya resursların jaratıw hám olardan paydalanıw hám informaciya qawipsizligin támiyinlew salasındaǵı federal atqarıwshı organlar iskerligin jeterli dárejede muwapıqlastırmaǵanlıǵı;
- jınayatlı strukturalar tárepinen jasırın maǵlıwmatlarǵa ıye bolıw, puqaralardıń, jámiyet hám mámlekettiń informaciya tarawındaǵı mápleri qawipsizligin támiyinlew;
- qánigelerdiń maǵlıwmat hám xabarlılıq dárejesiniń tómenlewi, bul jańa informaciya texnologiyalarınan, sonday-aq jańa informaciya ónimleri hám xızmetlerinen paydalanıw múmkinshiliklerin quramalılastıradı;
- informaciya tarawında maqsetli finanslıq támiynlewge ámel qılmaslıq;
- Rossiyanıń informaciyalastırıw dárejesi boyınsha dúnyanıń jetekshi mámleketlerinen artta qalıwı, bul Rossiyanıń jáhán informaciya mákanına kirisiw múmkinshiligin shekleydi.