1.1-reja (maruza matn)-1

Sana01.01.1970
Hajmi
#100847
Bog'liq
1.1-reja (maruza matn)-1



10 мавзу: Ватикан музейлари 
Режа: 
1. Ватикан музейлари 
2. Этруск музейи 
 
Таянч иборалар:Ватикан, Сикстин капелласи, Берджиа апартаментлари 
 
Узининг худуди кичкиналигига карамасдан Ватикан давлати бехисоб бойликларга 
эга. Бу эрдаги музейларда санъатнинг бебахо асарлари, рассом ва хайкалторошларни 
ижод махсули сакланади. Ушбу музей таркибида Берджиа апартаментлари, Никкалини 
капеллалари, кутубхона, панатека, Сикстин капелласи, Миср ва Этруск музейлари, Рафаел 
станциялари, габелан галереяси ва географик хариталар галереялари мавжуд. 
Ушбу афсонавий хазина йиллар давомида ундан лаззатланиш ва бахраманд булиш 
максадида йигилган. Узининг Рим буйлаб саёхати давимида машхур Фаранг ёзувчиси 
Стендал шундай дейди: “Афсонавий шахслар томонидан яратилган юксак санъат 
асарлари олдидан утар эканмиз, уларнинг саногидан хайратланиб, Ватикандан тезрок 
жифтакни ростлаш харакатига тушамиз. Улардан олган таасуротларимиз ута жиддийлиги 
боис. 
Ватикан хазинаси доимий равишда тулдириб борилган-ки, окибатда улар музейга 
сигмай колган хамда янги иншоат куриш масаласи кундаланг булади. Шу максадда папа 
Клиемент XIV ва кардинал Баски (булажак папа Пий VI) эски иморатни бузишга 
янгисини куришга келишиб олишади. Кейин эса 15 йил давом этган курилиш ишларига 
уша машхур архитекторлар Смокетти ва Компорцилар бошчилик килишади. Қадимий 
антиквар хайкалларга мулжалланган, уларга мослаб 8 бурчакли махсус жой килинган ва 
улар музейдаги залларга жойлаштирилган Янги музейга Пио Клементино номи берилади. 
Пио Клементино музейида Музалар зали Ротонда, Ёввойилар зали, хайкаллар 
галереяси, масаклар боги ва бошка бир катор асори - атикалар кайсики бир катор 
халкларнинг киёси йук кадимий санъат асарлари булган ашё - буюмлар урин олган. 
Масалан, Музалар зали ёнидан ёввойилар зали жойлашган. Унда ок ва рангли мармардан 
ишланган турли жониворларнинг тасвири акс эттирилган хайкаллар мавжудки, уларни суз 
билан таърифлаш кийин. Улар орасида эр. аввалги ИВ асрларда яшаган буюк 
Скопасаннинг юнонча аслидан нусха олинган “Мелеагра” рим варианти хам бор. Бу 
албатта музейнинг канчалик машхур эканлигини курсатади. 
Грек хочи залида эса эрамизгача булган III-II асрларга оид ажойиб мазаикалар ва IV 
асрнинг ноёб иккита Саркофачаси жойлаштирилган. Уларнинг бирида христиан дини 
онаси Элина ва бошкасида унинг кизи тасвирлари акс эттирилган. 
Музейнинг барпо булиши билан баробарида Пинокатекалархам вужудга келди. 
Турли папалар касридан келтирилган санъат асарлари музейнинг алохида залига 
жойлаштирилган. 
Музей ташкил этилгандан кейин илк маратоба Жованни Батиста Висканти 
бошчилигида Ватиканда сакланадиган санъат асарларини илмий тартибга солинган. Яна 
унинг рахбарлигида 7 томдан иборат музей като-логи хам чоп этилди. 
Папа ВИ нинг французлар билан 1757 йилдаги битими билан музей узининг 
каттакисмини йукотди. Ватикандан Францияга шох асарлар олиб чикиб кетилди. 
Факатгина кейинги папа Пей ВИИ йукотилган асарлар урнини тулдириш максадида 
хукмронлигининг дастлабки йилларидаёк антик давр асарларини туплашга киришди. 
Харакатлар зое кетмади, тез орада катта микдордаги санат асарлари тупланади хамда 
архитектор Штерк режаси асосида янги бино курилади. Унга эса “Браччо Нуово” номи 
берилди. 
Катта ёруг зал мармар билан ажратилиб хайкалларга мулжалланади. Улар асосида 
айникса Полиевктнинг бронза хайкалидан килинга Демосфен хайкалидан олинган нуша, 
яни Пумала Портдан келтирилган Август хайкали ажралиб туради. Шунигдек, музейга 


келган сайёхлар диккатини Искандар мактабига оид асли олинган Рим нусхаси булган 
Нила хайкали хамда, “Селин ва Дионис” нинг мармардан килинган Лисеппа аслидан 
олинган нусхаси тортиши турган гап. 
Французлар томонидан килинган талончилик 1816 йили Вена конгреси карори 
билангина яна Ватиканга кайтарилади. Улар орасида Портжиа кароргохида тупланган 73 
та санат асарлари хам булган. Шу уринда Рафаелнинг икки асарини “Фалко Мадонна” си 
(санатнинг гуллаган даврида яратилган) эслатиб утмаслик мумкин эмас. 
Рафаел залида унинг асарлари асосида яратилган 10 та Гобеллонлар мавжуд. Булар 
ватикан музейларидаги энг машхур гобеллалар хисобланади. Улар папа Х буюртмаси 
асосида Сикстен капеллаларини безаш учун, 1516 йилда Брусселда килинган. 

Download

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling