11-Mavzu: Talaffuzning taraqqiyoti

11-Mavzu: Talaffuzning taraqqiyoti

11-Mavzu: Talaffuzning taraqqiyoti

Eshitishda nuqsoni bo’lgan bolalar dastlab buyruq maylidagi fe’llar bilan tanishadilar. Bevosita muloqot jarayenida buyruq fe’llarni idrok etib va qo’llab, qator fe’llar ma’nosini o’zlashtiradilar. Buyruq maylida o’zlashtirilgan so’zlar , keyin habar maylida ham o’zlashtiriladi. Buning uchun «Topshiriqlar» o’yinidan keng foydalaniladi. Pedagog bolalarga navbatma navbat topshiriqlar yezilgan jadvalchalarni ko’rsatib murojaat etadi; Voli , suv keltir. Ozoda gullarga suv qo’y..Boshqa bolalar ham o’qib chiqadilar. Topshiriqlarni bajarish jarayenida va undan keyin pedagog bolalarga savol beradi: Vali nima qilyapti? Bolalar jayeob beradi: Vali suv keltiryapti. Vali nima qildi? Vali suv keltirdi.

Eshitishda nuqsoni bo’lgan bolalar dastlab buyruq maylidagi fe’llar bilan tanishadilar. Bevosita muloqot jarayenida buyruq fe’llarni idrok etib va qo’llab, qator fe’llar ma’nosini o’zlashtiradilar. Buyruq maylida o’zlashtirilgan so’zlar , keyin habar maylida ham o’zlashtiriladi. Buning uchun «Topshiriqlar» o’yinidan keng foydalaniladi. Pedagog bolalarga navbatma navbat topshiriqlar yezilgan jadvalchalarni ko’rsatib murojaat etadi; Voli , suv keltir. Ozoda gullarga suv qo’y..Boshqa bolalar ham o’qib chiqadilar. Topshiriqlarni bajarish jarayenida va undan keyin pedagog bolalarga savol beradi: Vali nima qilyapti? Bolalar jayeob beradi: Vali suv keltiryapti. Vali nima qildi? Vali suv keltirdi.

Topshiriqlar bir biri bilan bog’lansa ham yaxshi: Masalan : Lola, piyelani olib, suv keltir. Lola ,piyelani Irodaga ber. Iroda, suv ich. Piyelani qo’y. Pedagog topshiriqlarni doskaga yezadi, yoki tegishli jadvalchalarni ketma-ket jil cho’ntaklariga qo’yib chiqadi.

Har bir topshiriqning bajarilishidan so’ng yezilgan topshiriq yeniga bajarilayetgan, yoki bajarilgan topshiriq yeziladi.

Bunday ish turi sistematik o’tkazilib, topshiriqlar hajmi va soni ko’payib boradi. Bajarilgan topshiriqlar asosida, xikoyalar tuziladi. Topshiriqlarbolalarning o’yin, mehnat faoliyati bilan bog’lanadi. Topshiriqlarni bajarish jarayenida qo’g’rchoqlar bilan ijodiy o’yinlar o’tkaziladi. Mustaxkamlanishi lozim bo’lgan lugat mazmuniga qarab mavzular tanlanadi. Mavzular quyidagicha bo’lishi mumkin: «qo’g’rchoqqa uy quramiz», «qo’g’rchoqni cho’miltiramiz», «Kir yuvamiz» va x.k.. o’yinlar tarbiyachi bilan birgalikda rejalashtiriladi. Har bir o’yindan oldin, tarbiyachi bolalarda mavzuga oid tushunchalar mavjudligini aniqlaydi. Masalan, «qo’g’rchoqni cho’miltiramiz» o’yinidan oldin «Nima kerak?» didaktik o’yini o’tkaziladi. o’yin paytida bolalar qo’g’irchoqni cho’miltirish uchun nima kerakligini aytadilar.