12-amaliy mashg‘ulot mavzu: Analitik usullarga asoslangan shifrlash algoritmi Ishdan maqsad

914-19 guruh talabasi

Rajabov Islombekning

Kiber xavfsizlik fanidan
12-AMALIY MASHG‘ULOT

Mavzu: Analitik usullarga asoslangan shifrlash algoritmi

Ishdan maqsad: Mazkur amaliy ishni bajarish jarayonida talabalar analitik usullarga asoslangan shifrlash algoritmiga doir misollar yecha olish bo‘yicha ko‘nikmaga ega bo‘ladilar.

Matritsa algebrasiga asoslangan shifrlash usullari eng ko‘p tarqalgan. Dastlabki axborotning Vk=||bj|| vektor ko‘rinishida berilgan k- blokini shifrlash A=||aij|| matritsa kalitni Vk vektorga ko‘paytirish orqali amalga oshiriladi. Natijada Sk=||ci|| vektor ko‘rinishidagi shifrmatn bloki hosil qilinadi. Bu vektorning elementlari ifodasi orqali aniqlanadi.

Axborotni rasshifrovka qilish Sk vektorlarini A matritsaga teskari bo‘lgan A-1 matritsaga ketma-ket ko‘paytirish orqali aniqlanadi.

Misol. T0=< ISLOMBEK RAJABOV > so‘zini matritsa-kalit

А=yordamida shifrlash va deshifrlash talab etilsin.

Dastlabki so‘zni shifrlash uchun quyidagi qadamlarni bajarish lozim.

1-qadam. Dastlabki so‘zning alfavitdagi xarflar tartib raqami ketma-ketligiga mos son ekvivalentini aniqlash.

Te= < 8,18,11,14,12,2,4,10,17,1,9,1,2,14,21>

2-qadam. A matritsani V1={8,18,11}, V2={14,12,2}, V3={4,10,17}, V4={1,9,1}, V5={2,14,21}, V6={15,14,15}, V7={22,27,28}, vektorlarga ko‘paytirish.

С₁= С₂= С₃=

С₄= С₅= С₆=

С₇=

3-qadam. Shifrlangan so‘zni ketma-ket sonlar ko‘rinishida yozish.

T1=<260,257,428,232,164,279,52,36,67,139,77,159,142,131,197,191,179,291,354,311,515>

Shifrlangan so‘zni deshifrlash quyidagicha amalga oshiriladi:

1-qadam. A matritsaning aniqlovchisi hisoblanadi:

|A|=-115 .