13-mavzu: elektromagnit induksiya hodisasi. Faradey

13-MAVZU: ELEKTROMAGNIT INDUKSIYA HODISASI. FARADEY QONUNI.
.
(13-ma’ruza, 2022-2023-O’QUV yili dars mashg’uloti)


REJA;

1. 
   Magnit oqimi.
   
2. 
   Elektromagnit induksiya hodisasi
   
3. 
   O‘zinduksiya va o‘zaro induksiya hodisasi
   
4. 
   Tokning magnit maydon energiyasi
   
   1. 
      Magnit oqimi
      

Magnit induksiya vektori oqimi yoki magnit oqimi deb, kichik yuzacha dS orqali o‘tuvchi, vektorining _n normal bo‘yicha proyeksiyasining shu yuzaga ko‘paytmasi bilan aniqlanadigan fizik kattalikka aytiladi:
dS yuzachadan o‘tgan magnit induksiya chiziqlarining elementar oqimi quyidagicha aniqlanadi:
(60.1)
bu yerda dS= ndS - yuzacha vektor. Bu ifodani S bo‘yicha integrallasak,
(60.2)
bu yerda _m - ixtiyoriy S sirt orqali o‘tuvchi magnit oqimi. Agar maydon bir jinsli bo‘lsa, sirt S yassi va maydonga perpendikulyar joylashgan bo‘ladi, u vaqtda
_n = =const va _m= *S (60.3)
Keyinchalik ko‘ramizki, magnit oqimi magnit maydonlarining o‘zaro ta’siri bilan bog‘liq hodisa bo‘lib, elektromagnit induksiya hodisalarida juda keng qo‘llaniladi. Shuning uchun ham magnit oqimi elektromagnetizmda ishlatiladigan asosiy kattaliklardan hisoblanadi.
Formula (58.3) ifodadan magnit oqimining o‘lchov birligini keltirib chiqarish mumkin. XB sistemasida magnit oqimi veber (Vb) bilan o‘lchanadi:
1Bb=1Tl*m²
SGSM sistemasida - maksvell (mks) bilan o‘lchanadi.
1mks=1Gs*1sm²
1Tl=10⁴Gs, 1m²=10⁴sm² bo‘lgani uchun 1Vb=10⁸mks
Elektrodinamikadagi Gauss teoremasini magnit maydoni uchun quyidagi teorema ko‘rinishida isbot qilindi. Ixtiyoriy yopiq sirt orqali o‘tgan magnit oqimi nolga teng:
(60.4)