2. amaliy mashg’ulot. 2-mavzu: Xiyobon (alleya) va yo‘laklarning turlari

---

2. AMALIY MASHG’ULOT. 
2-mavzu: Xiyobon (alleya) va yo‘laklarning turlari.

 
Tayanch iboralar: hiyobonlar, sayilgoh (skver), 
xiyobon (alleya)
 
 
Hiyobonlar – piyodalar yo‘laklarining ikkala tomonini o‘rab turuvchi 
daraxtlar. (6-7 rasm.). Hiyobonlar ochiq (piramidasimon va sharsimon tepa 
qismlari tutashmaydi) va yopiq (tepa qismlari tutashib ketgan) bo‘ladi. Berk 
hiyobonlar nozik (gledichiya, akatsiya va boshq.), yarim soyali (Gresiya 
yong‘og‘i) va soyali (eman, sharq platoni kashtan) bo‘lishi mumkin. Uzun va keng 
hiyobonlarga baland tepa qismi keng daraxtlar eqiladi. Tor va qisqa hiyobonlar 
uchun tepasi piramidasimon shaklli past bo‘yli daraxtlar yoki butalar yaraydi. 
SAYILGOH 
(SKVER) 
Sayilgohlar – manzarali-rejali, sog‘lomlashtirish uchun mo‘ljallangan
hamda qisqa muddatli dam olish joyi bo‘lgan ko‘kalamzorlashtirilgan 
hududlardir. 
Sayilgohlar shaharlarning katta maydonlarida, piyodalar qatnovi ko‘p
bo‘lgan ko‘chalar chorrahalarida, alohida jamoat binolari oldida, shuningdek, 
uylar orasidagi ko‘chalarda joylashtiriladi. 
Sayilgohlarning umumiy maydoni 0,25 gektardan 10 gektargacha, ko‘p 
hollarda 1-2 ga bo‘ladi. Tuzilishiga ko‘ra sayilgohlar aylana, to‘g‘riburchakli, 
kvadrat va boshqa shaklda bo‘lishi mumkin. Yirik sayilgohlarda, kafelar,
muzqaymoq, ro‘znomalar, jurnallar sotiladigan do‘konlar qurilishi mumkin. 
Sayilgohlarni barpo etishda quyidagilarni e’tiborga olish lozim: 
a) chang va shovqinlardan himoyalash maqsadida sayilgoh bo‘ylab
qalin yashil ekinzorlarni 
yaratish 
(gazonlar 
va
gullardan 
tashkil 
topgan parter tipidagi 
sayilgohlardan tashqari); 
b) soya joylarni vujudga keltirish uchun gazonlarda daraxt va butalarni 
guruhlab yoki alohida ekish. 
g) soyalatilgan yo‘laklar bo‘ylab va maydonchalar atrofida 
dam
olish o‘rindiqlarini o‘rnatish; 
d) sayilgohlar maydonchalarini o‘zaro ajratib qo‘yishda past bo‘yli yashil 
to‘siqlar yaratish; 
ye) o‘suv davrida uzluksiz gullab turishi uchun gulli o‘simliklar va 
gullaydigan butalardan keng foydalanish; 
j) to‘siqlardan foydalanish. 
Maydonchalar va yo‘laklar tarmog‘ining rivojlanish ko‘lami sayilgoh 
joylashgan joyga bog‘liq. Sayilgoh piyodalar qatnovining jadal bo‘lgan qismida 
joylashgan bo‘lsa, bu holda maydon va yo‘lakchalar ko‘p sonli bo‘ladi. 

---

7-jadval