Ахборот хавфсизлиги . Ахборотларни ҳимоялаш усуллари. РЕЖА - 1. Ахборот хавфсизлиги тушунчаси. 2. Ахборот хавфсизлигини таъминлаш. 3. Ахборот хавфсизлиги сиёсати. 4. Ахборотларни ҳимоялашнинг техник ва дастурий воситалари. 5. Ахборотларни ҳимоялаш усуллари.
- Ахборот хавфсизлигини таъминлаш – бу фойдаланувчининг ахборотларини ҳимоя- лашга қуйилган меъёр ва талабларни бажаришидир.
- Ахборот хавфсизлиги – бу ахборот фойдаланувчиларига ва кўплаб ахборот тизимларига зарар келтирувчи табиий ёки сунъий характерга эга тасодифий ва уюштирилган таъсирлардан ахборотларни ва ахборот коммуникация тизим объектларининг ҳимояланганлигидир.
Компьютер тизимлари ва тармокларида ахборотни химоялаш. - Ахборот хавфсизлиги нуктаи назаридан ахборотни қуйидагича туркумлаш мумкин:
- • махфийлик — аниқ бир ахборотга фақат тегишли шахслар доирасигина кириши мумкинлиги, яъни фойдаланилиши қонуний хужжатларга мувофиқ саклаб қўйилиб, ҳужжатлаштирилганлиги кафолати. Бу банднинг бузилиши ўғирлик ёки ахборотни ошкор қилиш дейилади;
- • конфиденциаллик - ишончлилиги, тарқатилиши мумкин эмаслиги, маҳфийлиги кафолати;
- • яхлитлик — ахборот бошланғич кўринишда эканлиги, яъни уни саклаш ва узатишда руҳсат этилмаган ўзгаришлар килинмаганлиги кафолати; бу банднинг бузилиши ахборотни сохталаштириш дейилади;
- • аутентификация — ахборот заҳираси эгаси деб эълон қилинган шахc ҳакиқатан ҳам ахборотнинг эгаси эканлигига бериладиган кафолат; бу банднинг бузилиши хабар муаллифини сохталаштириш дейилади;
- • апелляция қилишлик — етарлича мураккаб категория, лекин электрон бизнесда кенг қўлланилади. Керак бўлганда хабарнинг муаллифи кимлигини исботлаш мумкинлиги кафолати.
Ахборотни ҳимоялашнинг мақсадлари - • ахборотнинг келишувсиз чиқиб кетиши, угирланиши, йўқотилиши, ўзгартирилиши, сохталаштирилишларнинг олдини олиш;
- • шахc, жамият, давлат хавфсизлилигига бўлган ҳавф-хатарнинг олдини олиш;
- • ахборотни йўқ қилиш, ўзгартириш, сохталаштириш, нусха кўчириш, тўсиқлаш бўйича рухсат этилмаган ҳаракатларнинг олдини олиш;
- • ҳужжатлаштирилган ахборотнинг миқдори сифатида ҳуқуқий тартибини таъминловчи, ахборот заҳираси ва ахборот тизимига ҳар қандай ноқонуний аралашувларнинг кўринишларининг олдини олиш; .
- • ахборот тизимида мавжуд бўлган шаҳсий маълумотларнинг шаҳсий махфийлигини ва конфиденциаллигини сақловчи фуқароларнинг конституцион ҳуқуқларини химоялаш;
- • давлат сирини, қонунчиликка мос ҳужжатлаштирилган ахборотнинг конфиденциаллигини саклаш;
- • ахборот тизимлари, технологиялари ва уларни таъминловчи воситаларни яратиш, ишлаб чиқиш ва қўллашда субъектларнинг ҳуқуқларини таъминлаш.
Download
Do'stlaringiz bilan baham: |
