4-amaliy mashg‘ulot: rajaz va mutaqorib bahrlari

4-AMALIY MASHG‘ULOT: RAJAZ VA MUTAQORIB BAHRLARI

1. 
   Mustaf’ilun ruknining tarmoq ruknlari va ulardan hosil bo‘lgan vaznlar
   
2. 
   Rajaz bahri va uning tarmoq ruknlari hosil bo‘lgan vaznlar tahlili
   
3. 
   Fauvlun ruknining tarmoq ruknlari va ulardan hosil bo‘lgan vaznlar
   
4. 
   Mutaqorib bahri va uning amalda qo‘llangan vaznlari tahlili
   

Rajaz bahri mustaf`ilun asl ruknining takrorlanishidan hosil bo’ladi. Uning solim shaklidan tashqari 9 ta zihofi hamda 16 ta furu`i mavjud.

1. 
   Soqiy erur/ ishrat chog’i /afsurda bo’l/ma may bila,
   

- - v - - - v - - - v - - - v -
O’ttek chag’ir/ keltur dag’iy/ suhbat tutash/tur nay bila.
- - v - - - v - - - v - - - v -
Mustaf`ilun mustaf`ilun mustaf`ilun mustaf`ilun
Rajazi musammani solim.

2. 
   Kel ey pariy /ruxsorkim /haddin itib/tur ishtiyoq,
   

- - v - - - v - - - v - - - v ~
Gar vaslingga/ yetkurmasang/ o’lturgusi/dur bu firoq.
- - v - - - v - - - v - - - v ~
Mustaf`ilun mustaf`ilun mustaf`ilun mustaf`ilon
Rajazi musammani muzoll.
3. Onsiz bu jonni ne qilay, jonsiz jahonni ne qilay,
Jonsiz jahonni ne qilay, onsiz bu jonni ne qilay.
Mustaf`ilun mafo`ilun mustaf`ilun mafo`ilun
Rajazi musammani solimu maxbun.

4. Keltursa yuz baloni o’shal bevafo manga,

Kelsun agar yuzumni evursam balo manga.
Mustaf`ilun mafo`ilu mustaf`ilun fa`ul
Rajazi musammani solimi mashkuli maxbuni axazz.
5. Holimni sanga aytib hajr o’tig’a o’rtandim,
Ey yor yamon qildim har neki dedim tondim.
Mustaf`ilu maf`uvlun mustaf`ilu maf`uvlun
Rajazi musammani makfufi maqtu`.
6. Yetishsa bo’lmas vaslig’a firoqdin afgormen,
Agar tiriklik budur bu umrdin bezormen.
Mafo`ilun mustaf`ilun mafo`ilun mustaf`ilun