4 laboratoriya ishi. Mavzu: stirolning meakril yoki akril kislotasi bilan sopolimerlanishi

4 - LABORATORIYA ISHI.


Mavzu: STIROLNING MEAKRIL YOKI AKRIL KISLOTASI BILAN SOPOLIMERLANISHI.

Mashg’ulotning maqsadi:	Sopolimerlanish konstantalarini Faynman-Ross metodi bilan aniqlash. Stirolning metakril kislotasi bilan sopolimer tarkibiga erituvchi tabiatining ta’sirini o’rganish.
Reaktivlаr va jihozlar:	Stirol, metakril kislotasi, DAK, 5%li HCl, geksan, dimetilformamid, azot, shliflangan ampula va probirkalar 20-25 sm^3(4 dona), pipetka 10 sm^3 , 100 ml sig’imli kimyoviy stakanlar, shisha tayoqcha, Petri chashkasi, Byuxner voronkasi, konussimon kolba, termostat, vakuum-quritgich shkafi.

Ishni bаjаrish tаrtibi:

Shliflangan va tozalab yuvilgan ampulalar 0,005 g initsiator DAK solinadi va 5 ml stirol bilan metakril kislotaning quyidagi mol tarkibdagi miqdori olinadi (4:1; 3:2; 2:3; 1:4). Aralashma initsiator erib ketguncha aralashtiriladi. Shundan so’ng inert gaz yordamida ampulalar qizdiriladi va ular kavsharlanadi yoki shlifli probka bilan yaxshilab yopib 60 0,5^oC li termostatga tushiriladi.

Sopolimerizatsiya jarayoni konversiya qiymati 5-10% bo’lguncha davom etadi. Bu esa sistemaning sirop holatiga o’tishi yoki oq cho’kma tushguncha aniqlanadi. Shundan so’ng ampulalar termostatdan olinadi. Xona haroratigacha tez sovitiladi, ehtiyotlik bilan ochilib cho’ktiruvchi (5%li HCl eritmasi) cho’ktiruvchili stakanga aralashtirib turgan holda sekinlik bilan quyiladi.
Ampula cho’ktiruvchi yordamida chayiladi va polimer cho’kkan stakanlar qo’yiladi. Polimer cho’kmasi suv bilan chayiladi, so’ngra geksan bilan va 30-40^oC soat oynasida tortilib doimiy og’irlikka kelguncha quritish shkafiga qo’yiladi. Sopolimerdagi kislota miqdorini aniqlash uchun 0,1n li dimetilformamid bilan sopolimer titrlanadi.
Tajriba natijalari jadvalga kiritiladi.

№	Boshlang’ich aralashma tarkibi, % (mol)		Polimerlanish vaqti, min		Sopolimer unumi			Erituvchi		Sopolimerlanish reaksiyasi tezligi, % min
	Stirol	MAK			g	%

Sаvоl vа tоpshiriqlаr:

1. Lаbоrаtоriya ishining bаyonini lаbоrаtоriya dаftаrigа yozing vа o’zlаshtiring.

2. Lаbоrаtоriya ishini bаjаrish vаqtidа kuzаtilаdigаn hоdisаlаrni dаftаrgа yozing vа izоhlаng.
3. Sopolimerlanish konstantalari r₁ va r₂ hisoblanadi.
4. Sopolimerlanish reaksiyalarining qanday tuzlarini bilasiz?
5. Sopolimerlanish konstantalari nimani anglatadi?
6. Sopolimerlanish konstantasining qanday qiymatlarida u yoki bu sopolimer hosil bo’ladi?