Amaliy mashgʻulot
Afrika materigidagi yirik choʻllari jadvalini toʻldiring
№
|
Choʻl nomi
|
O`rtacha havo harorati °С
|
O`rtacha yog’in miqdori (mm)
|
Tuproqlari
|
O`simlik va hayvonot olami
|
Yanvar
|
Iyul
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
1
|
Sahroi Kabir
|
Shimolda: +13
Janubda: -15
|
Shimolda: +37,2
Janubda: +50
|
Shimolda:
76 mm
Janubda:
130 mm
|
Asosiy tuproqlari: tropik cho`l, yarimcho`l harakterga ega. Sahroi kabir tuprog’i biologik jihatdan nofaol hisoblanadi. Cho`lning chekka qismlarida organik moddalar miqdori ko`proq, cho`nqirlarda asosan tuzga boy tuproq uchraydi.
|
O`simliklari: xurmo daraxti, kserofitlar, bargsiz butalar, akatsiya, yulg’un, galofitlar.
Hayvonot olami:Sahroi Kabirda 4 mingga yaqin asosan umurtqasizlar uchraydi. Sutemizuvchilar (60 tur), qumsichqonlar, shoqol, fenek, karp quyoni, cho`l tulkisi, pavlon, muflon, hanjarshox.
|
2
|
Namib cho`li
|
17-19
|
+31
|
10-100
|
Namib cho’lida odatda juda sho`r tuproqlar tarqalgan bo`lib gips bilan qopangan. Boshqa joylarida qum tepalarni uchratishimiz mumkin.
|
O`simliklari: siyrak. Kserofit o`simliklar, akatsiya, aloe, velvichiya.
Hayvonot olami: Antilopa, tuyaqush, zebra, yo’l ari, gekkon, ilonlar yashaydi. Biroq sutemizuvchi hayvonlar deyarli yo`q.
|
3
|
Kalaxari
cho`li
|
+12
|
+29
|
150-500
|
Kalaxari cho`li tuproqlari asosan, qizil-jigarrang, qumli, tuzilmasiz, asosan qo`pol va mayda qumlardan iborat. Ozgina kislotali, azot va fosfor yo`qligi sababli unumdorligi past. Chuqurligi bilan ko`proq nam joylarda ranglash sariq-jigarrang qum aralashmalariga o`zgaradi.
|
O`simliklari: kulrang akatsiya, jirafa akatsiyasi, cho`pon daraxti, kantalupa qovunlari, bargsiz kadaba.
Hayvonot olami: surikat, qora nasorog, giyena, sher, varan, gekkon, antilopa, yer olmaxoni, sariq kobra, tuyaqush, kulik.
|
4
|
Nubiya cho`li
|
+15
|
+30
|
25 mm
|
Nubiya cho`lida qizil qumli tuproqlar uchraydi. Faqatgina nam zonalarda bu tuproqlar o`rtacha rivojlangan profilga ega, tuzlar, karbonatlar yetarli emas.
|
O`simliklari: kserofitik don, akatsiya, tamarisk, tikanli buta, palma daraxtlari.
Hayvonot olami: sudralib yuruvchilar (gekkonlar, zaharli ilonlar, sahro kaltakesaklari), timsohlar, iblislar, chakalaklar, giyenalar.
|
5
|
Liviya cho`li
|
+12 +18
|
+35
|
25-100mm
|
Liviya cho`lida tuproq qatlami deyarli yo`q. Hududi asosan qumli loydan, tosh-shag’al yoki tuzli botqoqlardan iborat iborat. Shimoliy qismlarida 8-15 km kengliklarda chuqur jiylardagi vohalar unumdor shilimshiq cho`kindilar bilan qoplangan.
|
O`simliklari: o`simliklari shamoldan himoyalangan joyda o`sadi. Asosan efedra, drina, sahro darasi, cho`l akatsiyalari, tamarisk, shuvoq.
Hayvonot olami: cho`l faunasi asosan ilonlar va kaltakesaklarning har hil turlari bilan ifodalanadi.
|
6
|
Karru cho`li
|
+20
|
+18
|
100-300mm
|
Karru cho`lining tuproqlari qattiq va qizil. Qishki yomg’ir paytida tuproqda mox to`planishi namlikni oshiradi.
|
O`simliklari: Ushbu hudud o`simliklari mahalliy dehqonchilik uchun katta ahamiyatga ega. Irislar, amarilislar, zambaklar,ko`p uchraydi.
Hayvonot olami: cho`pon qo`ylar, toshbaqalar, hushtak chaladigan kalamushlar, afrikalik bonchuklar ko`p uchraydi.
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
