Айланып атырған денеге тәсир етиўши орайдан қашыўШЫ

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
АЙЛАНЫП АТЫРҒАН ДЕНЕГЕ ТӘСИР 
ЕТИЎШИ ОРАЙДАН ҚАШЫЎШЫ 
КҮШТИ ӨЛШЕЙТУҒЫН ДҮЗИЛИС ҲӘМ 
CASSY ЖӘРДЕМИНДЕ ӨЛШЕЎ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

MEXANIKA 
 [P1.4.3.3] 
 
Орайдан қашыўшы күшти өлшеў ушын арналған дүзилис. 
Жумыстың мақсети: Орайдан қашыўшы күштиң радиусқа 
ғәрезлигин экспериментте тексериў. 
Орайдан қашыўшы күштиң айланып атырған денениң массасына 
ғәрезлигин экспериментте тексериў. 
 
Теориялық бѳлим 
Бул экспериментте биз орайдан r қашықлықта жайласқан m массалы 
денеге тәсир етиўши F орайдан қашыўшы күшти өлшеўтуғын дүзилис 
пенен танысамыз. Айланыў көшеринен r қашықлықта 𝜔 мүйешлик 
тезлик пенен айланып атырған денеге 𝐹 = 𝑚𝜔
2
𝑟 шамасына тең болған 
орайдан қашыўшы күш тәсир етеди. 
Орайдан қашыўшы күшти өлшейтуғын дүзилисте стерженьге 
бекитилген m массалы жүкке тәсир етиўши F орайдан қашыўшы күштиң 
шамасы стержень арқалы тензодатчикке бериледи. Тензодатчик 
орайдан қашыўшы күштиң шамасын электрлик усылда өлшейди. Бул 
дүзилисте пружинаның деформациясы серпимли ҳәм k қаттылық 
коэффициенти F орайдан қашыўшы күшке туўры пропорциональ. 
 
 

---

Зәрүрли болған әсбаплардың дизими 
CASSY сенсоры 
1 дана 
СASSY lab 2 
1 дана
Таймерли адаптер ямаса S-таймер 
1 дана
Орайдан қашыўшы күшти өлшеў ушын дүзилис 
1 дана
Ток дереги 
1 дана
U тәризли жақтылық датчиги 
1 дана
Көп полюслы кабель, 6 полюслы кабель 
1 дана
Тутқышлы қысқыш 
1 дана
Стержень, U тәризли ултанлы тирек 20 см 
1 дана
Стержень 10 см 
1 дана
Жуп кабельлер 50 см, қызыл ҳәм көк 
1 дана
Windows XP/Vista/7/8 орнатылған компьютер 
1 дана