Amerika tuproqlari Reja : O'rmon qo'ng'ir tusli tuproklarning tarkalishi

Amerika tuproqlari
R e j a :
1. O'rmon qo'ng'ir tusli tuproklarning tarkalishi.
2. Urmon kunrir tusli tuproklarning kelib chikishi va klassifikasiyasi tarkibi va xossalari va urmon kunrir tusli tuproklardan kishlok xujaligida foydalanish.
3. Urmon sur tusli tuproklar, tarkalishi, tuprok paydo kiluvchi tabiiy sharoitlari, tuproklar profilining tuzilishi va kelib chikishi.
4. Urmon sur tusli tuproklarning tarkibi, xossalari va kishlok xujaligida foydalanish.
Tayanch tushunchalar.
Urmon kungir tusli tuproklar, tarkalishi, iklimi, relefi, ona jinsi, usimliklari, kelib chikishi, klassifikasiyasi, tarkibi va xossalari. Ularda kishlok xujaligida foydalanish. Urmon sur tusli tuproklar, ularning tarkalishi, iklimi, relefi, ona jinsi, usimliklari, kelib chikishi klassifikasiyasi, tarkibi va xossalari, kishlok xujaligida foydalanish.
Iqlimi. G-arbiy noxiyalarda yoginlarning kupligi va kishda iklimning yumshok kelishi bilan sharkda musson iklimi bulishi yorinlar eng kup yoradigan davr ilik yoki nam korli kaxraton kish mavsumiga turri kelishi bilan ajralib turadi. Bu erda tuprok 2-3 martacha zonaning urta yoringarchilik mikdori 450-1000mm 1900-3000 S ni tashkil etadi.
Tuprok xosil kiluvchi osh jinslari- kupincha elyuvial demovial va allyuvial yotkiziklardan iborat. Litva va Belarussiyada jinslar faoliyati bilan boglik yokilma kumoklar, Karpot ortida kizil rangli va xilma xil tusdagi kurash kobigi muxim axamiyatga ega.
Usimliklari. Keng bargli (buk, dub, grab, mumtol, kora kararay, paxta, keur, dub) va nina bargli daraxtlar usadi. Urmonsiz sernam erlarda utlok botkok va botkok usimliklari usadi.
Bu tuproklar ginetik gorizontlarning uncha yaxshi ajralib turmasligi va barcha profilining kungir yoki sargish kunrir tusda bulishi bilan ajralib turadi. Bu tuproklar gorizontining okish gidrallashgan bulishi, kislotali yoki kuchsiz kislotali, ammo illyuvial-korbonatli gorizontining bulmasligi bilan xarakterlanadi. Tuprok profili kuyidagicha AO- urmon tushamasi A1- 5-30sm kalinlikdagi chirindili akkumulyativ katlam, sarrish-kuninr tusda bulib yumshok donador strukturaga ega. V utuvchi gorizont, kunrir tusda, donador strukturali kalinligi 30-40 sm gacha. Undan sung ona jins (S) gorizont urmon kunrir tusli tuprok terminini 1892 yilda Rizpolojenskiy Kozon guberniyasi urmon tuprorini tekshirib kurgandan keyin va 1905 yilda nemis tuprokshunosi YE.Romann issik va sernam sharoitda keng bargli urmonlarda paydo bulgan tuproklarni "burozem" deb yuritishni taklif etdi.
1930 yilda tuprokshunoslarning 2-xalkaro kongressida "burozem" ni "kungir tusli urmon tuproklar" deb yuritish kabul kilindi. Bu tuproklarni -urganishda K.D.Glinka, V.R.Vilyam, L.I.Prosarov, I.M-Antipov - karataev, YuA.Liverovskiy, I.P.Gerasimov, S.V.Zoin kabi olimlarning roli katta. Ayniksa mustakil tip sifatida ajratib urganish soxasida L.I.Prosalov xizmatn katta. Ushbu tuproklarning paydo bulishida kuyidagi omillar muxim rol uynaydi.
Zonaning mutadil nam iklim sharoitida moddalarning biologik aylanish intensivligi ancha yukori buladi va birlamchi minerallar intensiv nurashi tufayli ikkilamchi minerallar xamda turli elementlar oksidlarining ajralishi sodir buladi.