Anatomiya 1-topshiriq Haydarov Muhammad Burun boshlig’i

Anatomiya 1-topshiriq Haydarov Muhammad

Burun boshlig’i

Burun bo'shlig°i (cavitas nasi) nafas yo lining
boshlanish qismi bo'lib, oldinda tashqi burundan
noksimon teshik (apertura piriformis) orqali havo kirib,
orqa tomonda joylashgan xoana orqali burun-hiqildog
yo'liga o'tadi. Burun bo'shlig*i yugoridan peshona
suyagi (os frontalis), g'alvir suyakning - lamina
cribrosa (g'alvirsimon plastinkasi) va ponasimon
suyaklar (os sphenoidale) bilan chegaralanadi.
Burun bo'shlig' ini ikki yonbosh tomondan burun
suyagi (os nasale), tepa jag" (maxilla) suyagining tanasi
(corpus maxillae) bilan peshona o'siqlari (processus
frontalis), ko*z yoshi suyagi (os lacrimali), g'alvir
suyak (os ethmoidale), pastki burun chig anog'i
(concha nasalis inferior), tanglay suyagining
perpendikulyar plastinkasi (lamina perpendicularis),
ponasimon suyakning o'siq plastinkalari chegaralab
turadi, Burun bo' shlig'ining pastki chegarasi tepa jag'
• suyagining tanglay o'sig*i (processus palatinus) bilan
tanglay suyagining gorizontal plastinkalari (lamina
horizontalis) go shilib qattiq (palatum durum) va
yumshoq tanglay hosil bo'lishidan tashkil topgan.
Burun bo'shlig'i to'siq (septum nasi osseum) orgali
ikkiga bo 'linadi. Uning oldingi qismida canalis
incisivus (kesuvchi teshik) bo'ladi. Burun bo'shlig'i
to'sig'i esa g'alvir suyakning perpendikulyar
plastinkasi, dimog* suyagi va tepadan peshona
suyagining (spina nasalis), pastdan tepa jag* suyagi
bilan tanglay suyaklari qirra (cristae nasalis) larining
o'zaro go'shilishidan vujudga keladi.
Burun bo'shlig'ida uchta turtib chiqqan chig anoq
bo'shliqni uch yo'lga bo'ladi. Ularning yuqori yo'li
(meatus nasi superior) g'alvir suyakning tepa va o'rta
burun chig anoglari orasida joylashgan. Bu yo'lga
g'alvir suyakning orqa kataklari (cellulae ethmoidales)
va ponasimon suyak tanasidagi bo'shliq (sinus
sphenoidalis) ochiladi.
Burun bo'shlig'ining o'rta yo'li (meatus nasi
medius) o'rta va pastki chig'anoqlar oralig 'ida
joylashgan bo'lib, unga g'alvir suyakning o'rta va
oldingi. havo saqlaydigan kataklari (cellalae
ethmoidales anteriores et media) va sinus maxillaris
ochilib turadi.
Bundan tashqari, g alvir suyakning piyozsimon
o simtasi (bulla ethmoidalis) bo'lib, uning oldidagi
voronkasimon kanal (infundibulum ethmoidale) orqali
burun bo'shlig'ining o'rta yo*li (cellulae ethmoidales
anteriores) peshona suyagi (sinus frontalis) bilan
qo*shilib turadi. Yo'Ining orga tomoni ponasimon
tanglay teshigi (foramen sphenopalatinum) orqali
ponasimon tanglay chuqurchasiga go shiladi. Burun
bo' shlig' ining pastki yo'li (meatus nasi inferior) pastki
nasolacrimalis) ochiladi.
Burun bo'shlig*i gon tomir va bezlarga boy bo'lgan
shilliq qavat bilan goplangan. Burdan tashqari, burun
bo'shlig'i shilliq qavatida kiprikli epiteliy ham bo'ladi.
Shuning uchun burun bo shlig'iga kirgan havo gon
tomirlar yordamida isib, bez suyuqliklarida namlanadi,
kipriklar yordamida ushlangan havo tarkibidagi chang
zarrachalarini bezlar qamrab oladi. Shilliq qavat ostida
gon tomirlari, ayniqsa vena chigallari yaxshi
rivojlangan. Burun bo" shlig' ining yugori qismidagi
shillig gavatda (hidlash sohasida) hidlash nervlarining
oxirlari joylashgan, Burun bo'shlig*i shilliq qavati
shamollab shishadigan bo'lsa, qon tomirlar devori
yorilib, gon oqishi, nafas olish qiyinlashishi mumkin.
Odatda, burun bo'shlig ining o' rta va pastki qismiga
nafas olish bo'lagi deyiladi. Burun bo'shlig i yon
devoridagi chig anoqlar và uning atrofida joylashgan
kovaklar burun bo'shlig*i yuzasini oshirib, nafas
olganda burunga kirgan havoning tozalanishini,
namlanishini Na ilishini ta'minlaydi. Burunga kirish
qismi - noksimon teshik (apertura piriformis) oldindan
burun suyaklari va tog'aylari bilan chegaralanib,
burunning Old devorini hosil qiladi. Burunning qanot
tog"aylari (cartilago nasi laterális) uchburchak shaklli,
bir juft bo lib, yonbosh qismida burun qanotlarini,
pastda buren qitrasini hosil qiladi. Tog*aydan tuzilgan
o'rta devor (cartilago septi nasi) burun teshigini ikkiga
bo'ladi.