Darsimiz algebra darsimiz riyo – ziyo, hisob kitob qilamiz, algebraning sirlarin puxta bilib olamiz

DARSIMIZ Algebra
DARSIMIZ RIYO – ZIYO, HISOB KITOB QILAMIZ,
ALGEBRANING SIRLARIN PUXTA BILIB OLAMIZ.
DARSNING MAVZUSI:
KOMBINATORIKA
ELEMENTLARI

Yangi mavzu bayoni:

1-masala

• Nechta uch xonali sonlarda 7 raqami faqatgina bir marta uchraydi?

yechish

• 7 raqami yuzlar xonasida turganda, o’nlar va birlar xonasini 9*9=81 usul bilan to’ldirish mumkin.
• 7 raqami o’nlar xonasida turganda, yuzlar va birlar xonasini 8*9=72 usul bilan to’ldirish mumkin. Yuzlar xonasida 0 bo’la olmasligining xisobiga.
• 7 raqami birlar xonasida turganda, yuzlar va o’nlar xonasini 8*9=72 usul bilan to’ldirish mumkin. Yuzlar xonasida 0 bo’la olmasligining xisobiga.
• Demak 81+72+72=225 ta ekan.

2-masala

• Aylanada olingan 5 ta nuqta A, B,C, D, E harflari bilan belgilanan. Har bir nuqta qolgan nuqtalar bilan tutashtirilganda nechta kesma xosil bo’ladi.

Yechish:

• Nuqtala soni kam bo’lgani masala shartiga mos shaklni chizib, kesmalar sonini bevosita sanab aniqlash mumkin. Ular 10 ta. Ammo bu usul nuqtalar soni ko’proq
• bo’lganda qiyin bo’ladi
• boshqa usulni qo’llash
• kerak.

•  

3-masala

• 3,4,5,6,8,9 raqamlari yordamida hammasi bo’lib :
• 1) raqamlar takrorlanmasa;
• 2) raqamlar takrorlanishi mumkin bo’lsa,
• nechta uch xonali son yozish mumkin.

Yechish:

• 1) Berilgan raqamlar oltita. Demak uch xonali sonning birinchi raqamini tanlash imkoniyati 6 xil. Ikkinchi raqam esa qolgan beshta sonning biri bo’lishi mumkin, ya’ni tanlash imkoniyati 5 xil. Uchinchi raqam esa qolgan 4 raqamning biri, ya’ni tanlash imkoniyati 4 xil. Umuman, raqamlar takrorlanmasa, jami uch xonali sonlar soni 6*5*4=120 ta bo’lar ekan.

Yechish:

• 2) Raqamlar takrorlanadigan bo’lsa, uch xonali sonning birinchi, ikkinchi, uchinchi xonalariga yoziladigan raqamni tanlash imkoniyati bir xil oltitadan bo’ladi.
• 6*6*6=216 ta bo’ladi.

4-masala. Sinfda 30 o’quvchi bor. Shu sinfda sardor va sport tashkilotchisini necha xil usul bilan tanlash mumkin ?
5-masala. Sinfda 30 o’quvchi bor. Shu sinfda sardor, sport tashkilotchisi va muharrirni tayinlash kerak bo’lsa, necha xil usulda tayinlash mumkin?
6-masala: 30 o’quvchidan sardor, sport tashkilotchisi, muharrir va tozalik nazoratchisini tayinlash kerak bo’lsa bu ishni necha xil usulda bajarish mumkin?
Berilgan ta elementdan tadan o’rinlashtirishlar soni kabi belgilanadi va uning qiymati



yoki

formula bilan hisoblanadi.

E’tiboringiz uchun rahmat