Ekotizim turlari Tog'larning ekotizimlari ketma-ketligi

TOG’ EKOSISTEMASI


Reja:


Kirish

1. 
   Ekotizimning ta'rifi
   
2. 
   Ekotizim turlari
   
3. 
   Tog'larning ekotizimlari ketma-ketligi
   

Xulosa
Adabiyotlar ro’yxati

Kirish


Ekosistema (yun. uy, yashash joyi va sistema), ekologik sistema — birgalikda yashaydigan organizmlar va ular yashaydigan sharoit majmui. Ekosistemada uning tarkibiy qismlari oʻzaro qonuniy bogʻlangan. „Ekosistema“ terminini ingliz botanigi Arthur Tansley taklif etgan (1935-yil). Arthur Tensli taʼrificha, ekologiya nuqtai nazaridan Ekosistema yer yuzidagi tabiiy birlik boʻlib, unga barcha organizmlar bilan bir qatorda fizik omillar majmui, yaʼni biomuhit (keng maʼnoda yashash muhiti) omillari majmui ham kiradi. Olim Ekosistemada ular tarkibiga kiruvchi organizmlar hamda organizmlar bilan anorganik muhit oʻrtasida har xil tarzda moddalar almashinuvi boʻlib turishini koʻrsatgan.
Koʻpincha „Ekosistema“ tushunchasiga tirik organizmlar bilan ular yashaydigan muhitning notirik komponentlari tarzida qaraladi. Ekosistemaning tirik va notirik komponentlari oʻrtasida produtsentlar, konsumentlar va redutsentlar ishtirokida moddalarning biotik aylanishi sodir boʻlib turadi. Ekosistema terminini sunʼiy Ekosistema (qishloq xoʻjaligi dalalari, bogʻlar, xiyobonlar, oqova suvlarni biologik tozalaydigan inshootlar va boshqalar) ga nisbatan ham qoʻllash mumkin. Ekosistema oʻziga xos xususiyatlarni uzoq vaqt davomida saqlab turadigan oʻta turgʻun yoki qisqa muddatli (mas, efemer suv havzalari, koʻlmak suvlar) boʻlishi mumkin. Murakkablik darajasidan qatʼi nazar Ekosistema turlar tarkibi, unga kiradigan organizmlar soni, biomassasi, ayrim trofik guruhlar nisbati, organik moddalarning hosil boʻlishi va parchalanish jarayonlarining tezligi bilan tavsiflanadi. Ekosistema chegarasi va ularda kechadigan moddalar aylanishi jarayonlari turli darajada roʻy beradi. Ekosistema atrof muhitdan faqat energiya emas, balki koʻp yoki oz miqdorda moddalar kelib turgandagina mavjud boʻladi. Barcha Ekosistema birgalikda yer biosferasini tashkil etadi.
Ekotizim - bu atrof-muhitning bir qismi bo'lgan va tirik va inert mavjudotlardan tashkil topgan yaxlit tabiiy muhit. Ekotizimning har bir turi o'ziga xos yaxlitlikni ta'minlaydigan boshqalaridan o'ziga xos va har xil xususiyatlarga ega. Barcha ekotizimlar ekologik muvozanatni saqlashi sharti bilan faol va "sog'lom" bo'lib qoladi.
Tog 'ekotizimlarini jismoniy qo'llab-quvvatlashi sifatida ularning xususiyatlariga va ularning tarqalishiga ta'sir qiluvchi bir qator elementlarni belgilaydi.
Baland tog 'ko'tarilayotganda atrof-muhit harorati pasayadi, bu vertikal termal gradient deb ataladi. Mo''tadil zonadagi tog'larda harorat har 155 m balandlikda 1 ° S pasayadi va tropik zonada, quyosh nurlari yuqori bo'lganida, har 180 m balandlikda 1 ° S pasayadi.
Issiqlik gradiyentidagi bu farqlarga atmosferaning mo''tadil va sovuq kengliklarga qaraganda tropik mintaqalarda qalinroq bo'lishi ham ta'sir qiladi. Bu tog 'ekotizimlarining balandlik gradyanida tarqalishiga hal qiluvchi ta'sir ko'rsatadi.
Balandlik natijasida hosil bo'lgan iqlim sharoiti tog'ning quyi va o'rta sathlarida o'rmonlar va yuqori qismlarida siyrak, otsu yoki buta o'simliklari borligini aniqlaydi.