F=3-300kGs diapazondagi to’lqinlar uchun yer sirti o’tkazgich

O’ta uzun to’lqin va uzun to’lqin (O’UT va UQ) chastotasi f=3-300kGs diapazondagi to’lqinlar uchun yer sirti o’tkazgich hissoblanadi. Yerni yaxshilab aylanib o’tadigan sirt to’lqinining aloqa tashkil qilish mumkin bo’lgan masofa 1500-2000kmni tashkil qiladi. №5 diopozonidagi to’lqinlar pastki ionlashgan qatlamdan yaxshi akslanadi va fazoviy to’lqinlar hosil qiladi.Ionosfera qatlanidagi qatlamidagin akslangan to’lqinlar juda ko’p yutiladi, shuning uchun aloqani taminlashda kata quvvatli antenna zarur bo’ladi.Aloqani kattaligifaqatradiouzagich quvatia bog’liq bo’ladi. Bu diopozonda aloqjuda barqaror. Bu to’lqinlar dengiz aloqasi (suv osti kemalari),yo’naltirish (navikatsiya) radioeshittirishdan foydalinadi.
O’rta to’lqin chastotasi f=300-3000kGs diapozondagi to’lqinlar uchun yer sirti yarim o’tkazgich hisoblanadi . to’lqinlar sirti nuri fazoviy nur sirt va fazoviy nurlari birgalikda tarqalishi mumkin. Sirt to’lqinlari faqat kunduzi D qatlamida kuchli utilishlar bo’lganida kuzatiladi, bunda aloqa uzoqligi 500-1500 km gachas bo’ladi .Fazoviy toi’lqinlar kechasi ijobiy sharoitlar natijasida E qatlammidan akslanishi va undan yo’qotishlar kichikligi hisobiga hoosil bo’ladi Bu diopozonda dengiz va aviatsiya aloqasida radioeshittirish stansiyalari, radiomayaklar, aniq vaqt hizmatida ishlaydilar.
№7 diopozondagi radioo’lqinlar tarqalishi
Qisqa to’lqin (QT) chastotasi f=3-30MGs dioppozondagi to’lqinlar uchun Yer sirti dielektirik hisoblanadi.