Mavzu; Operatsion tizimlar haqida umumiy maʼlumot

Mavzu; Operatsion tizimlar haqida umumiy maʼlumot

Reja:

1. 
   Qurilmalar va dasturlarning birlashtirilishi.
   
2. 
   Resurslarni boshqarish.
   
3. 
   Ma'lumot saqlash.
   
4. 
   Foydalanuvchilar bilan aloqani amalga oshirish.
   

Operatsion tizimlar, kompyuterlarning yoki boshqa elektron qurilmalarining ishga tushirish va boshqarish jarayonlarini tashkil etuvchi dasturlar va vositalardir. Bu tizimlar, qurilmalarni faollashtirish, resurslarni boshqarish, ma'lumotlarni saqlash va uzatish, foydalanuvchilar bilan aloqani amalga oshirish va boshqa amaliyotlarni bajarganligini ta'minlash maqsadida ishlatiladi.

Operatsion tizimlarning asosiy vazifalari quyidagilardir:
1.Qurilmalar va dasturlarning birlashtirilishi, qurilmalarni va dasturlarni bir-biriga bog'lash, ulardan birining boshqasiga ma'lumot o'tkazish va ulardan foydalanishni ta'minlaydi. Bu qurilmalar va dasturlar orasidagi integratsiya, interfeyslar, API-lar yoki protokollar orqali amalga oshirilishi mumkin. Bu, turli turlarda qurilmalar va dasturlar orasidagi ma'lumot almashishini, ulardan foydalanishni va tizimlarni o'zaro bog'lashni osonlashtiradi. Birlashtirilgan qurilmalar va dasturlar, avtomatlashtirishni oshiradi, ish jarayonlarini tezlashtiradi va boshqa foydalarni ta'minlayadi.
Qurilmalar va dasturlarning birlashtirilishi: Operatsion tizimlar, qurilmalar bilan dasturlar orasidagi bog'lanishni ta'minlayadi. Ular kompyuterda dasturlar ishga tushgandan so'ng ularning faollashtirilishini kuzatib boradilar.
Ma'lumotlarni saqlash, qurilmalar va dasturlarning birlashtirilishi, ma'lumotlarni qayta ishlash va ulardan foydalanishda yordam beradi. Qurilmalar, ma'lumot omborini saqlash uchun xususiy qurilmalardir, masalan, serverlar, kompyuterlar yoki bulut xizmatlari. Dasturlar esa ma'lumotlarni boshqarish uchun ishlatiladigan kodlardir.
Ma'lumotlar qurilmalarda saqlanishi mumkin bo'lgani uchun, dasturlar ma'lumotlarni o'qish, yozish va tahrirlash imkoniyatiga ega bo'lishi kerak. Dasturlar ma'lumotlar bilan ishlashni ham amalga oshirishi mumkin. Bu dasturlar ma'lumotlarni qidirish, filtrlash, tahlil qilish va aniqlangan natijalarga asoslanib har xil vazifalarni bajarishga imkon beradi.
Dasturlar va qurilmalar umuman bir-biri bilan bog'liqdir. Qurilmalar dasturlarga fizikaviy platforma ta'minlashadi va ularning ishlashi uchun zarur bo'lgan rivojlangan tili (masalan, Java yoki Python) orqali foydalanish imkonini beradi.

Bundan tashqari, birlashtiruvchi dasturlar (masalan, API yoki interfeyslar) ma'lumotlarni bir qurilmadan boshqasiga o'tkazish imkonini beradi. Bunda dastur, ma'lumotlarni o'qish va yozish uchun zarur bo'lgan protokollarni to'g'ri amalga oshirishi kerak.

Birlashtirilgan qurilmalar va dasturlar, ma'lumotlar tahlili, ma'lumotlar analitikasi, ishlab chiqish jarayoni va boshqalar kabi ko'plab sohalarda foydalaniladi. Bu usullar bizga ma'lumotlardan maksimum foyda olish imkonini beradi.
2. Resurslarni boshqarish: Operatsion tizimlar kompyuterdagi resurslarni - processor kuchi, xotira (RAM), disk joyi va internet bog'lanishi kabi - boshqarib turadi. Ular resurslarni effektiv ravishda ishlatib borish uchun bir necha amaliyotlarni bajarganligini ta'minlaydilar.
Resurslarni boshqarishda hammasini birlashtirish, tizimni yaxshi tashkil etishni talab qiladi. Bu, resurslarni bir-biriga mos keluvchi tartibda joylashtirish, ularga kerakli sozlamalarni berish va ularga kerakli xizmatlarni taqdim etish bilan bog'liq. Masalan, bir fayl serverida fayllarni joylash mumkin bo'lgan direktoriyalar va ularga kirish huquqini o'rnatish lozim.
Bundan tashqari, resurslarni boshqarishda monitoring va tartibga solishtirish muhimdir. Monitoring vositalari yordamida administratorlar tizimdagi xatoliklarni aniqlaydilar va ularni bartaraf qilish uchun ishga tushurlar. Tartibga solishtirish esa tizimdagi ma'lumotlarning to'g'ri tarzda saqlanishi uchun kerakli amallardan biridir.
Resurslarni boshqarish, bir kompaniya yoki tashkilotning resurslarni effektiv ishlatish va maqsadlariga erishishda muhim bo'lgan jarayonlardan biridir. Bu jarayon, moliyaviy, odamlar va materiallar kabi resurslarni o'rganish, tuzatish, taqsimlash va optimallashtirishni o'z ichiga oladi.
Resurslarni boshqarishning asosiy maqsadi, kamchiliklar va yo'l-yo'riqnoma joylarini aniqlash orqali kompaniya uchun eng yaxshi foyda olishni ta'minlashdir. Bu esa shu bilan bog'liq bo'lib, inson resurslarini efektiv ishlatib kelganligini va qulayliklarni yaratib beradigan usullarni qo'llab-quvvatlashni talab qiladi.
Bunday boshqaruv jarayonida ma'lumot saqlash ham muhim ahamiyatga ega. Ma'lumotlar kompaniya faoliyatining asosiy turdagi resurslari bilan bog'liq bo'lib, ularni to'plab-analiz qilish, saqlash va ulardan foydalanish jarayonini o'tkazib boradi.
Ma'lumot saqlash qurollari tashkilotning ma'lumot tizimlaridir. Bu qurollar ma'lumot bazalari, elektron pochta xizmatlari, bulut xizmatlari, elektron hujjatlar va boshqa ma'lumot saqlash vositalaridan iborat bo'lishi mumkin. Bu qurollar tashkilotning ma'lumotlarini to'plab, o'rganish va ulardan foydalanishga yordam beradi.
Ma'lumot saqlashning asosiy ustunligi, ma'lumotlarni o'rganish va analiz qilish jarayonlarini yengillik bilan bajarish imkoniyatini berishi. Ma'lumotlar tashkilotning qarorlarini o'rganishda va strategik rejalarni belgilashda katta ahamiyatga ega bo'lib, kompaniya uchun eng muhim resurslardan biridir.
Ma'lumot saqlash qurollari ham shuningdek, ma'lumotlarni himoya qilish imkoniyatini beradi. Bu himoya unumdorlikni ta'minlash orqali kompaniya haqida maxfiy malumotlarni ochiqroq joylasha oladi va shunday qilib, kompaniya xavfsizligini ta'minlaydi.
Agar resurslarni boshqarish hamda ma'lumot saqlash jarayonlari samarador ishlasin deb o'ylasangiz, tashkilotning rivojlanishi uchun juda muhimdir. Ushbu jarayonlarning yaxshi rejalashtirilganligi tashkilotning foydalanish qobiliyatini oshiradi va moliyaviy natijalarni yaxshilaydi.
3. Ma'lumot saqlash: Operatsion tizimlar, ma'lumotlarni saqlash uchun xotiraga yozish va o'qish imkoniyatini ta'minlaydilar. Bu ma'lumotlar alohida fayllar yoki bazalar shaklida saqlanishi mumkin.
Ma'lumot saqlash qurollari tashkilotning ma'lumot tizimlaridir. Bu qurollar ma'lumot bazalari, elektron pochta xizmatlari, bulut xizmatlari, elektron hujjatlar va boshqa ma'lumot saqlash vositalaridan iborat bo'lishi mumkin. Bu qurollar tashkilotning ma'lumotlarini to'plab, o'rganish va ulardan foydalanishga yordam beradi.
Ma'lumot saqlashning asosiy ustunligi, ma'lumotlarni o'rganish va analiz qilish jarayonlarini yengillik bilan bajarish imkoniyatini berishi. Ma'lumotlar tashkilotning qarorlarini o'rganishda va strategik rejalarni belgilashda katta ahamiyatga ega bo'lib, kompaniya uchun eng muhim resurslardan biridir.
Ma'lumot saqlash qurollari ham shuningdek, ma'lumotlarni himoya qilish imkoniyatini beradi. Bu himoya unumdorlikni ta'minlash orqali kompaniya haqida maxfiy malumotlarni ochiqroq joylasha oladi va shunday qilib, kompaniya xavfsizligini ta'minlaydi.
Agar resurslarni boshqarish hamda ma'lumot saqlash jarayonlari samarador ishlasin deb o'ylasangiz, tashkilotning rivojlanishi uchun juda muhimdir. Ushbu jarayonlarning yaxshi rejalashtirilganligi tashkilotning foydalanish qobiliyatini oshiradi va moliyaviy natijalarni yaxshilaydi.
4. Foydalanuvchilar bilan aloqani amalga oshirish: Operatsion tizimlar, foydalanuvchilar bilan aloqani ta'minlaydi. Ular foydalanuvchilar interfeysi orqali kompyuterni boshqarish, dasturlarni ishga tushirish va ma'lumotlarga kirishni ta'minlaydilar.
Foydalanuvchilar bilan aloqani amalga oshirish uchun integratsiya, interfeyslar, API-lar yoki protokollardan foydalaniladi. Bu, foydalanuvchilarning qurilmalar va dasturlar orqali tizimga kirishini, ma'lumot almashishini va ulardan foydalanishini osonlashtiradi. Misol uchun, bir dastur API orqali boshqa bir dasturga so'rov yuborishi va uni javobni olishi mumkin. Bundan tashqari, foydalanuvchilar o'z ma'lumotlarini tizimga kirish uchun o'z istalgan qurilmalaridan foydalanishi mumkin, masalan, shaxsiy kompyuteri, smartfonlari yoki planshetlari orqali. Buning natijasida, foydalanuvchilar osonlik bilan turli turlarda dasturlardan foydalanishi va ulardan ma'lumot almashi mumkin bo'ladi.
Platforma o'rnatish: Foydalanuvchilar bilan aloqani amalga oshirish uchun, bir platforma yaratish yoki mavjud bir platformada ro'yxatdan o'tkazilgan foydalanuvchilarga kirish imkoniyatini berish kerak. Bu platformalar veb-saytlar, mobil ilovalar, telegram kanallari yoki ijtimoiy tarmoqlar bo'lishi mumkin.
Amaliyotlarni bajarganligini ta'minlash: Operatsion tizimlar, dasturlarning to'g'ri ishlashi va muvaffaqiyatli amalga oshirilishi uchun kerakli funktsiyalarni ko'rsatadi.
Operatsion tizimlar juda ko'p xil turdagi bo'lishiga qarab ajratiladi. Eng mashhur operatsion tizimlar Windows, macOS va Linux hisoblanadi. Buning bilan birga mobil qurilmalar uchun Android va iOS ham mashhur operatsion tizimlardir.
Fikr-mulohaza olish: Foydalanuvchilar bilan aloqani amalga oshirish uchun fikr-mulohaza olish muhimdir. Bu, anketlar, feedback formasini to'ldirish, kompaniya raqamlari orqali telefonlash yoki elektron pochtalar orqali murojaat qilish kabi usullardan foydalanib, ularning fikrlarini va takliflarini eshitib olmoqni ifodalaydi.