G`ildiraklarni ta’mirlash sexida ishlab chiqarishni tashkil qilish

G`ildiraklarni ta’mirlash sexida ishlab chiqarishni tashkil qilish


G`ildirak sexi asosiy sexlar blokida yoki alohida binoda joylashtirilishi mumkin.
Bajarilayotgan ishlar hajmiga ko`ra sexda ikki turdagi ta’mirlash amalga oshiriladi – elementlari almashtiriladigan (bandajlar, tishli g`ildiraklar, yaxlit g`ildiraklar, markazlar va o`qlar) va elementlari almashtirilmaydigan. Ta’mirlash ishlari texnologik jarayonga asosan mos yo`riqnomalar talablariga qat’iy rioya qilingan xolda amalga oshiriladi.
Tozalangan va yuvish mashinasida yuvilgan g`ildirak juftliklari aravachalar sexidan g`ildirak sexining demontaj bo`limiga keltiriladi, bu yerda qo`lda ishlatiladigan mexanizatsiyalashtirilgan asboblar va labirint halqalari hamda rolikli podshipniklarning ichki xalqalarini echish uchun induktsion isitkichlar yordamida buksa uzellari yechib olinadi.
Maxsus kichik o`lchamli press yordamida buksa korpuslaridan chiqarib olingan rolikli podshipniklar maxsus idishga solinadi va ta’mirlash uchun chayqalish podshipniklarini ta’mirlash ixtisoslashgan bo`limiga uzatiladi. Qopqoqlar, o`q tirgaklari va buksa korpuslari yuvish mashinasida yuviladi va ta’mirlashga uzatiladi. Labirint va masofa xalqalari yuviladi va maxsus tagliklarga yig`iladi, so`ng yig`ish uchun montaj bo`limiga uzatiladi. Ishlab chiqarish madaniyati va tozalikni ta’minlash maqsadida bo`lim buksa qismlarga ajratilishida korpuslaridagi qoldiq moylarni yig`ish uchun qurilmalar bilan jihozlangan. Qurilma pol ostida joylashtirilgan. Moy butun uchastkadan jelublar orqali pol ostida o`rnatilgan bakka oqib tushadi, u to`lishiga ko`ra yangisiga almashtiriladi.
G`ildirak juftligi buksa uzeli yechib olinib, yaxshilab artib tozalangandan so`ng relsli yo`l bo`ylab defektoskoplash stendiga uzatiladi. Ko`zdan kechirib, o`lchashlar va defektoskoplash bajarilgandan so`ng usta ta’mirlash turini belgilaydi va g`ildirak juftligi mos bo`limga o`tkaziladi.
G`ildirak juftliklari uchun eng ko`p uchrayligan ta’mirlash bandajlar va katta tishli g`ildiraklari almashtirilishi bilan bajariladigan ta’mirdir. G`ildirak juftliklari defektoskoplash stendidan mahkamlovchi xalqalarni yechish uchun g`ildirak-tokarlik bo`limiga keltiriladi. Bandaj bo`limi ham shu yerda joylashgan bo`lib, bu yerda elektr gornda brakka chiqarilgan bandajlar yechiladi.
Presslar bo`limida g`ildirak markazi va brakka chiqarilgan yetakchi g`ildirak press yordamida chiqarib olinadi. Elementlari press yordamida chiqarib olingach, o`qning o`rnatish yuzalari magnitli defektoskop yordamida tekshiriladi va isitish usuli bilan yangi yetakchi tishli g`ildirak va g`ildirak markazini presslab o`rnatish uchun KJ15 rusumidagi stanokda ishlov berib, tayyorlanadi. Yetakchi tishli g`ildirak o`rnatilgan g`ildirak juftligi sovigandan keyin pressda siljish bo`yicha sinaladi va diagrammalari olinadi. Shunga o`xshash opreatsiyalar g`ildirak juftliklari shakllantirilgandan so`ng ham amalga oshiriladi. G`ildirak markazlari yuzalarini o`qqa nisbatan ekstsentrikligini bartaraf etish va o`qqa presslab o`rnatish to`g`riligini aniqlash uchun har bir g`ildirak juftligi perimetri va g`ildirak markazlari qirralari bo`yicha yo`niladi. Tekshirilayotgan yuzalarda nomutanosibliklar mavjud bo`lmasa bandajlarni o`rnatish uchun g`ildirak juftliklari bandaj bo`limiga uzatiladi.
Brakka chiqarilgan elementlar almashtirilishi bilan bir vaqtda sexning mexanika bo`limida mos tamg`a va markirovkaga ega tanavarlardan yangi elementlar tayyorlanadi. O`rnatish yuzalariga ishlov berish prinsipi – val tizimi bo`yicha, ya’ni g`ildirak gupchagi o`qning yakuniy ishlov berilgan gupchak osti qismi bo`yicha, bandaj g`ildirak markazi chambari bo`yicha.
Barcha yangi tayyorlangan va stanoklarda ishlov berilgan bandajlar defektoskoplash stendida magnitli nazoratdan o`tkaziladi va bandaj bo`limiga tezkor elektr isitkich qurilmasiga uzatiladi. Bandaj belgilangan 270°C haroratgacha isitilgach qurilma avtomatik tarzda elektr manbaidan uziladi, so`ng bandaj g`ildirak markaziga kiydiriladi va mahkamlovchi tirgak xalqa o`rnatiladi. Xalqa maxsus eguvchi stanokda tayyorlanadi. So`ng g`ildirak juftliklari bandajlari siqish burtlari M963 gidravlik pressda valtsovkalanadi. G`ildiraklar sovigandan so`ng g`ildirak-tokarlik bo`limida g`ildiraklarning aylanish yuzalariga g`ildirak-tokarlik stanoklarida ishlov beriladi.

10.1-rasm. G`ildirak sexini rejalashtirilishi:
1-o`qni kesish stanogi; 2-o`q markazinini moslashtirish stanogi; 3-o`qlarga dastlabki ishlov berish tokarlik stanogi; 4-shakl berish stanogi; 5-o`qning o`rta qismini yo`nish tokarlik stanogi;
6-aylantirib mustahkamlash stanogi; 7-parmalash stanogi; 8-frezerlik stanogi; 9-tokarlik stanogi; 10-tokarlik-vint ochish stanogi; 11-g`ildirak juftliklarini o`rnatish va yechib olish uchun press;
12-g`ildirak-tokarlik stanogi; 13-lokomotiv g`ildirak juftliklari sheykalarini aylantirib mustahkamalash stanogi; 14-bandajlarni qizdirish uchun induksion isitkich; 15-bandaj burtlarini siqish uchun press; 16-o`qlarga yakuniy ishlov berish oqimli liniyasi; 17-o`qlar uchun bo`yash-quritish kamerasi; I – o`qlarga ishlov berish uchastkasi; II – buksa korpuslarini ta’mirlash uchastkasi; III – presslash bo`limi; IV – g`ildirak-tokarlik bo`limi; V – bandaj bo`limi; VI – asboblarni markazlashtirilgan xolda charxlash bo`limi; VII – jihozlarga hizmat ko`rsatish va ta’mirlash bo`limi; VIII – jamlash ombori; IX – asbob-uskunalar ombori; X – buksa uzelini yechish bo`limi; XI – yig`ish bo`limi; XII – g`ildirak juftliklarini bo`yash bo`limi



G`ildirak juftliklarini elementlari almashtiriladigan ta’mirlash texnologik jarayoni bilan parallel ravishda elementlari almashtirilmaydigan ta’mirlash ham bajariladi. Bunda g`ildirak juftligi defektoskoplash stendida tekshirilgandan so`ng o`q sheykalarini yo`nish va yuk ostida aylantirib mustahkamlash, qirralarini tozalash va aylanish yuzasini profil bo`yicha yo`nish uchun g`ildirak-tokarlik bo`limiga uzatiladi. Ta’mirlanayotgan g`ildirak juftliklarining ikkala oqimini birlashuvi yakuniy magnitli defektoskoplash davrida yuz beradi. So`ng g`ildirak juftliklari yig`ish bo`limiga uzatiladi.
G`ildirak juftliklarini ta’mirlash bilan bir vaqtda buksa uzeli elementlari – o`q tirgaklari va buksa korpuslarini ta’mirlash ham amalga oshiriladi. Buksalar tozalangandan so`ng nalichniklarni yaroqliligini belgilash uchun belgi qo`yish stoliga o`rnatiladi. Zarurat bo`lsa buksa korpuslari nalichliklarini kesish uchun jo`natiladi. So`ng bo`ylama-frezerlash stanogida nalichniklarni o`rnatish yuzalari tozalanadi. Nalichniklar payvandlangandan keyin buksa korpuslari belgi qo`yish va stanokda ishlov berish uchun uzatiladi.
Nalichniklarni kesish va payvandlash vaqtida o`rnatish yuzalarining qiyshayishi yuz berishi sababli buksa korpuslarida ular ichki silliqlash stanogida silliqlanadi. Pnevmatik silliqlash mashinasida tozalangan korpuslar yig`ish bo`limiga uzatiladi. Buksa uzellari bilan yig`ilgan g`ildirak juftliklari bo`yash uchun bo`yash bo`limiga uzatiladi. Bo`yalgan va quritilgan g`ildirak juftliklari aravachalar sexiga keltiriladi.
Uchastkada ta’mirlash bilan bir qatorda yangi g`ildirak juftliklari shakllantiriladi. Uchastkaning mexanika bo`limida tokarlik, vertikal va gorizontal frezerlash, parmalash stanoklari guruhi yordamida buksa uzeli elementlari, g`ildirak markazlari va o`qlarga ishlov beriladi. G`ildirak juftliklarini ishlov berilgan elementlari g`ildirak juftliklarini shakllantirish bo`limiga uzatiladi. Bundan tashqari, yangi g`ildirak juftligini shakllantirish uchun detallarning bir qismi mexanika va temirchilik sexlaridan, tishli g`ildiraklar esa ombordan keltiriladi. Shakllantirilgan g`ildirak juftliklari g`ildirakni aylanish yuzasini yo`nish uchun g`ildirak-tokarlik bo`limiga, so`ng buksa uzelini yig`ish uchun yig`ish bo`limiga uzatiladi. G`ildirak juftliklari va ularning elementlarini ta’mirlashdan oldingi kutishi va saqlash zavodning g`ildirak parkida va g`ildirak sexi estakadasi ostida tashkil etiladi. Sex estakadasi maxsus ajratilgan maydonchalarda g`ildirak juftliklari elementlarini saqlash, ta’mirlashga tayyorlangan va ta’mirlangan g`ildirak juftliklarini saqlash, o`qlar va chiqindi konteynerlarini saqlash uchun mo`ljallangan. G`ildirak juftliklarini saqlash maydonchasi yakka va ikkilangan relsli berk yo`llar bilan jihozlangan. Ikkilangan relsli yo`llar bilan jihozlangan maydonchalar samarali hisoblanadi.
O`qlar maxsus seksiyali stellajlarda saqlanadi.