Хотирани ривожлантириш машқлари

XOTIRANI RIVOJLANTIRISH MASHQLARI

Xotirani mashqlantirish — bu ta’lim jarayonida o’zlashtirish qobiliyatini oshirish imkoniyati sanaladi. SHuning uchun taqdim etilayotgan mashqlarni o’qituvchi tomonidan amalga oshirilishini ta’minlashga xizmat qiladi. Arastu o’z vaqtida “voqea-hodisalar izchilligini fikran tiklash, taassurotlarni qayta tiklash qayta esga tushirishni yengillashtiradi”, degan edi. Sizga taqdim etiladigan mashqlar ushbu tamoyilga tayanadi. Ular yordamida sizning xotirangiz imkoniyatlari ancha orttadi.

Xotirani mashqlantirishning tayyorlov bosqichi


Bu mashq bo’sh vaqtda bajarilishi lozim.

1. 5-10 soniya davomida fikrlardan xoli bo’lgan holatga keling. Siz bir ishdan boshqasiga o’tganda, oddiy vazifasidan murakkab vazifani bajarishga kirishganingizda ancha zo’riqishni bir necha bora his qilgansiz. SHu sababli esga olib qolish mashqini bajarishdan oldin diqqatni jamlash va uning boshqarish lozimligini e’tibordan chetga qoldirman. Mashqqa yo’naltiruvchi topshiriq ancha tushunarli bo’lishi uchun ko’zguga qaraganingizda sizda nima yuz berishini esga oling. Dastlab o’zingizga baho bermaysiz, ammo ozroq vaqt o’tgach o’zingiz haqingizda har xil munosabatlar bildira boshlaysiz.

2. Ruhiy zo’riqishlarsiz sharoitda diqqatni to’plashga e’tibor qarating.
3. Ushbu holatda bo’lishni yanada o’stirib boring


1-MASHQ
Ish kuningizni boshida kundaligingizni bir chetga surib qo’yib, o’zingizdan “Men bugun birinchi, ikkinchi, uchinchi navbatda va boshqa qaysi ishlarni bajarishim kerak edi?” deb so’rang. Agar buni uddalay olmasangiz kundalikda rejalashtrilgan ishlar ketma-ketligini fikran tiklashga urining. Har birini detaligacha eslashga harakat qiling. Bu mashqni yana ko’rinishi ish kuningiz yakunida ertaga qilinadigan ishlar tartibi qayd etilgan kundaligingiz sahifasini xayolan gavdalantiring. Doimiy ravishda kundalik rejalaringizni obrazli tarzda gavdalantirishingiz sizda obrazli xotirani o’sib borishiga imkon beradi.


2-MASHQ
Stol ustiga narsalarni betartib joylashtiringki, ular Sizning diqqatingizni to’plash uchun faollikni ta’minlasin. So’ngra har bir predmetning holatini o’zgartirishingiz mumkin bo’lgan munosabatingizni tasavvur qiling. Uni amalga oshiring. Ma’lum vaqtdan so’ngra ularning dastlabki holatiga qaytaring.


3- MASHQ
Ushbu mashq alohida so’zlarni esga olib qolish qobiliyatini rivojlantirishga mo’ljallangan. Mashqni imkoni bo’lsa ikki kishi bajargani maqsadga muvofiq. Ishtirokchilarda biri bir biriga mazmunan bog’liq bo’lmagan o’ttizta so’zdan iborat ro’yxat tuzadi. Ishtirokchilarning boshqasi esa bir soniya vaqt oralig’ida ushbu so’zlarga ma’no jihatdan sinonim bo’lgan so’zlarni topadi. Sinomnim so’zlar dastlabki ro’yxatdagi so’zlarning qarshisiga yozilib boriladi. Har bir so’zni sinonimi yozilgach, u bekitildai. Siz ma’no jihatdan olingan sinonim so’z yordamida dastlabki ro’yxatdagi so’zlarni topib borishingiz lozim bo’ladi. Sinonim so’zni topishda vaqt miqdori bir soniyadan oshib ketishi kerak emas. Ushbu mashqni muttasil bir oy mobaynida bajarish ancha samara beradi.


4-MASHQ
Ushbu metodika sizga murakkab matnlarni qiynalmasdan esga olib qolishga yordam beradi.
1. Albom varag’i hajmidagi matnni oling. U xabarnoma mazmunidagi murakkab bo’lmagan matn bo’lishi lozim.
2. Uni bir necha bora o’qing va toza varaqqa beshta gap orqali uning mazmunini yozing.
3. Beshta gapning ichidan kalit so’zlarni tanlab oling. Tanlab olingan kalit so’zlarni navbatdagi varaqda yozing.
4. Har bir kalit so’z yordamida maksimal miqdorda matndagi ikkinchi darajali so’zlarni esga olib qolishga harakat qiling.
5. Ikkinchi darajali so’zlar yordamida yangi kalit so’zlar hosil qiling va ular orqali matnning umumiy mazmunini aks ettiruvchi yana beshta gap tuzing.
SHu tarzda so’zlar algoritmi tuzish yordamida esga olib qolishni amalga oshirsangiz, matnni avtomatik tarzda yod olish imkoniyatingiz o’sadi.