Iqtisodiy o’sishning mazmuni, omillari na turlari

Mavzu: --------------------

Kirish………………………………………………………………………………2

I-BOB. Iqtisodiy o’sish va uning nazariy jihati
1.1 Iqtisodiy o’sishning mazmuni, omillari na turlari……………………….5

2. 
   Iqtisodiy o’sish modellari va kansepsiyasi……………………….….…12
   
3. 
   Iqtisodiy o’sishning asosiy ko’rsatkichlari………………………………
   

II-BOB. Iqtisodiy o’sish mamlakat iqtisodiy va ijtimoiy taraqqiyotining asosiy vositasi sifatida
2.1 Rivojlangan mamlakattlarning iqtisodiy o’sish ko’rsatkichlari…….......…….21
2.2. O’zbekistonda iqtisodiy o’sishga erishish yo’llari va imkoniyatlari
2.3. Respublikada so’ngi yillarda iqtisodiy o’sish ko’rsatkichlari tahlili ……..…27

Kirish
Mamlakatlarning iqtisodiy rivojlanishi ko’p omilli va shu bilan birga

ziddiyatli jarayon hisoblanadi. Iqtisodiy rivojlanish hech qachon bir tekis,
yuqorilab boruvchi chiziq bo’yicha ro’y bermaydi. Shu ayonki, har qanday jamiyatda o’sib borayotgan ehtiyojlarni qondirish va farovon yashash uchun iqtisodiy o’sish yuz berishi kerak. Iqtisodiy o’sish - deganda iqtisodiy ravnaqni, ya’ni iqtisodiyotning dinamik rivojlanishini, yaratilgan tovarlar va xizmatlarning ko’payib borishini tushunamiz. Ammo iqtisodiy rivojlanish hech qachon bir tekis, yuqorilab boruvchi chiziq bo’yicha ro’y bermaydi. Iqtisodiy o’sishni ikki darajada olib qarash mumkin. Mikroiqtisodiy va makroiqtisodiy o’sish. Mikroiqtisodiy o’sish firma, korxona va tarmoq miqyosidagi rivojlanishni aks ettiradi va ularda o’sish yaratilgan tovarlar va xizmatlarning bozor narxida hisoblangan hajmiga qarab aniqlanadi.
Makroiqtisodiy o’sish milliy iqtisodiyot, ya’ni muayyan mamlakat miqyosidagi
iqtisodiy taraqqiyotni ifoda etadi va yalpi milliy mahsulotning (YaMM)
ko’payishini bildiradi. YaMM hajmi iqtisodiy o’sishning umumlashgan pulda
ifodalangan ko’rsatkichi hisoblanadi. Shu bilan birgalikda, iqtisodiy rivojlanish o’z
ichiga yuksalish va inqiroz davrlarini, iqtisodiyotdagi miqdor va sifat o’zgarishlarni, ijobiy va salbiy tomonlarini olib notekis boradi.
Iqtisodiy o‘sish muammolarini tadqiq qilayotgan tadqiqotchi olim uchun iqtisodiy o‘sish va iqtisodiy rivojlanishning o‘zaro nisbati kabi jihatlami chetlab o ‘tish ancha mushkuldir. Ushbu tushunchalar aynan bir xil emas, ulaming mazmun-mohiyati turlicha deb, hisoblovchilar fikriga qo‘shilamiz. Iqtisodiy o‘sish haqida gapirar ekanmiz, hatto intuitiv tarzda ham iqtisodiy o‘sish salbiy boiishini, iqtisodiy rivojlanish uchun esa qandaydir bir ijobiy holat, oldinga qarab qandaydir harakatlanish xosligini tasaw ur etishimiz mumkin. Biroq buning o‘zi yetarli emas, iqtisodiy o‘sish va iqtisodiy rivojlanishni tushunish borasidagi chalkashlikni yo‘qotish uchun bir muncha aniq mezonlar zarur.
Iqtisodiy o‘sishning tavsifi esa - bu uning turli tuman xususiyatlarining yig‘indisi hisoblanadi. Iqtisodiy o‘sishning tavsifini farovonlik tamoyili bo‘yicha talqin qilishimiz mumkin. Masalaga oydinlik kiritish maqsadida shuni ta’kidlashimiz lozimki, yalpi ichki mahsulot - farovonlikning moddiy asosi sanaladi. Ammo, shuning bilan bir qatorda atrof-muhit va milliy boylikni ham sedan chiqarmasligimiz lozim. Yuqoridagi fikrlarga qo‘shimoha ravishda ijtimoiy tashkil etuvchilar: ma’naviy-axloqiy jihatlar va millatning madaniyati va qadriyatlariga ham alohida e’tibor qaratish talab etiladi. Keyingi paytlarda iqtisodiyot nazariyasidagi mazkur zamonaviy yondashuvlarga inson baxti aholi farovonligi tushunchasini qo‘shish ko‘zga tashlanmoqda. Iqtisodiy o‘sish sifati — bu kuzatuvchi tomonidan farovonlik me’zonining iqtisodiy o‘sish tamoyili bo‘yicha tasniflanishi mumkin bo‘lgan iqtisodiy o‘zgarishlar jarayonidir. Iqtisodiy o‘sish sifatining mohiyati - bu mamlakat yalpi ichki mahsuloti kategoriyasining to‘laligicha jamiyat farovonligi kategoriyasigatransformatsiyalanishidir