Ishlab chiqarishni ijtimoiy tashkil etish

Ishlab chiqarishni ijtimoiy tashkil etish

Reja:
1. Sanoatda ishlab chiqarishni ijtimoiy tashkil etishning shakllari va ularning o’zaro bog’liqligi

2. Konsentratsiyalashtirish, uning shakllari va ko’rsatkichlari
3. Ixtisoslashtirish, uning shakllari va ko’rsatkichlari
4. Kooperativlashtirish, uning shakllari va ko’rsatkichlari
5. Kombinatlashtirish, uning shakllari va ko’rsatkichlari

1. Sanoatda ishlab chiqarishni ijtimoiy tashkil etishning shakllari va ularning o’zaro bog’liqligi
Mamlakat ishlab chiqarish kuchlarining rivojlanishiga ularni umumlashtirish va ijtimoiy mehnat taqsimoti jarayonlari sezilarli ta’sir ko’rsatadi. Sanoatni konsentratsiyalashtirish va kombinatsiyalashtirish ijtimoiy mehnatni yirik korxonalarda mujassamlashtirishni ifodalasa, ixtisoslashtirish hamda kooperativlashtirish esa sanoat tarmoqlari tarkibida mehnat taqsimoti va ularning hamkorligini ifodalaydi.
Mehnat taqsimotining rivojlanish darajasi va uni umumlashtirish jamiyat ishlab chiqarish kuchlari hamda munosabatlarining takomillashishida o’z aksini topadi.
Ishlab chiqarishni tashkil etishning bu shakllari mustaqillik tufayli va milliy iqtisodiyotni erkinlashtirish munosabati bilan o’z mohiyati va mazmunini, maqsad va vazifalarini anchagina o’zgartirdi. Ayniqsa ishlab chiqarishni konsentratsiyalashtirish, kichik va o’rta korxonalarning paydo bo’lishi munosabati bilan ular o’rtasida uyg’unlashuv yuzaga keldi.
Sanoatda ishlab chiqarishni ijtimoiy tashkil etishning shakllariga quyidagilar kiradi:
•konsentratsiyalashtirish;

•ixtisoslashtirish; •kooperativlashtirish;
•kombinatsiyalashtirish;
Konsentratsiyalashtirish - bu bir xil, o’xshash mahsulot ishlab chiqaruvchi korxonalarni yiriklashtirishdir.¹
Ixtisoslashtirish esa - bu alohida ishlab chiqarish sexlari, korxonalar, tarmoqlarni konstruktiv va texnologik jihatdan o’xshash bo’lgan mahsulotlarni ishlab chiqarishga yoki jarayonlarni bajarishga mujassamlashtirishdir.