Kirish. Elektr montaj ishlarini tashkil qilish
Download 332.09 Kb. Pdf ko'rish
|
1-maruza
- Bu sahifa navigatsiya:
- Telefon raqami
- Электр монтаж ишлари Пудрат шартномасини тузиш Объектнинг қурилиш қисмини ускуналар
- Пудратчи Назорат Буюртмачи Лойиҳа ташкилоти Ускуналарни комплексли синаш
- Пудратчи Буюртмачи, пудратчи, давлат назорати
- 1.2. Elektr montaj ishlarini bajarishga tayyorlash
- 1.3. Elektr montaj ishlarini bajarishda mehnatni muhofaza qilish.
|
Fan nomi: Elektr ta‟minoti tizimini montaji va ishlatilishi Ma’ruza mashg’ulotini olib boradi: dotsent T.X.Xakimov Lavozimi: ToshDTU “Elektr ta‟minoti” kafedrasi dotsenti Telefon raqami: +998946205472 E-mail: xakimov@gmail.com MA’RUZA №1 KIRISH. ELEKTR MONTAJ ISHLARINI TASHKIL QILISH Reja: 1. Elektr montaj ishlarini bajarishning umumiy prinsiplari 2. Elektr montaj ishlarni bajarishga tayyorlash 3. Elektrmontaj ishlarini bajarishda texnika xavfsizligi 1.1. Elektrmontaj ishlarini tashkil qilinishining umumiy prinsiplari Elektr montaj ishlari- qurilish ishlari tizimining bir qismi hisoblanadi va qurilish shartnomasi tarkibiga mos ravishda qurilish shartnomasida bajarilishi o„rnatilgan muddatda ishni bajarish bo„yicha pudratchi shartnomada belgilangan muddatda ishni bajarish tashkil qilinadi. Ish bajaruvchi ishni bajarishni o„z zimmasiga oladi, buyurtmachi esa pudratchi ishni bajarishi uchun kerakli shart- sharoit yaratib beradi, bajarilgan ishlarni qabul qiladi va haq to„laydi. Buyurtmachi bo„lib yuridik shaxs (korxona, tashkilot), moliya vositasiga ega bo„lgan (investorlar) tashkilotlar hisoblanadi. Elektr montaj ishlarini moliyalashtirish, kengaytirish, qayta qurish va elektrtermik ob‟ektlarini qayta texnik jihozlash yangi qurliishga mo„ljallangan kapital harajatlar bo„limi hisobidan olib boriladi. Elekt rmontaj ishlarini bajarishda pudratchi bo„lib, odatda elektr montaj tashkilotlari va shaklidan qatiy nazar, o„rnatilgan tartibda soliq tashkilotlari va elektr montaj ishlarini bajarish litsenziyasiga ega va boshqa hujjatlari, tashkilotning mutaxassisligini tasdiqlovchi va sifatini kafolatlovchi hujjatlar bo„lishi yetarli hisoblanadi. Yirik hajmli elektr mntaj ishlarida ishni bajarishni xohlaganlar ko„p va bir necha talabgorlar raqobat bo„lganida ularni tanlashda buyurtmachi raqobat (konkursli) tender tashkil qiladi.
Elektr montaj tashkilotlari ish faoliyati davrida qurliish-montaj maxsulotlari, iste‟molchilar qiziqishini va ularning huquqini himoya qilish maqsadida litsenziyalanadi. Kafolatlar buyurtmachi tomonidan bajaruvchiga shikoyat muddati bajarish shartnomasida aniqlanadi va elektr montaj ishlari bo„yicha odatda 1-2 yilni tashkil qiladi. Bajarish shartnomasi asosiy qonuniy hujjat bo„lib xizmat qiladi, pudratchi va buyurtmachi orasida munosabatlarni rostlovchi hisoblanadi. Bunday shartnoma ayrim hollarda ish bajarilishi, inshootni to„la tayyorlanganligi bilan tugaydi. Bunda to„la investitsiyali to„la bajariladigan davrli loyihalashga (ulash) kiritilishi, quriliish, elektr montaj, ishlarini rostlash ishlari va ob‟ektni ishlatishga topshirish ko„zda tutilgan. Tizimli yoki alohida qurliish ish turlari bajarilishi uchun, misol: ishga tushirish rostlash ishlari, bajaruvchi boshqa-maxsus mutaxassis yollanma ish bajaruvchi tashkilotlarni (subnaryadchilarni) jalb qilishi mumkin. Bu holatda pudratchi bosh bajaruvchi lavozimini egallaydi. Asosiy elektr montaj ishlari bajarilish bosqichlari 1.1. rasmda ko„rsatilgan. Elektr montaj ishlarini olibborishga tayyorlash, ko„pincha ob‟ekt qurliish bo„lim jihozlari montaj ishlarini bajarishga qabul qilishda, buyurtmachi qarshisida barcha ishlar turlari o„z vaqtida bajarilishi, shartnomada ko„zda tutilgan, va kerakli sifatda bajarilishi bosh pudratchiga yuklanadi. Pudratchi, ishlarni loyiha-smetasiga mos ravishda rejalashtiradi va kelishilgan narxda va ishlarning bajarilish, hajmini aniqlovchi, ish tartibi va narxida olib boriladi. Loyiha hujjatlari elektr montaj ishlarini bajarilishini belgilovchi me‟yoriy hujjatlar talablariga mos kelishi kerak:
qurilish sohasiga oid Davlat texnik standartlari (GOST); elektr jihozlar tuzilish qoidalari (EQTQ); iste‟molchi elektr jihozlarini texnikaviy ishlatilishi qoidalari (IEQTIQ). 1.1 rasm. Elektr montaj ishlari bajarilishining asosiy bosqichlari
Bundan tashqari, bajaruvchi vazifasiga tabiiy, atrof-muhit himoyalari qonunlariga rioya qilishi va ishni bajarishda mexnat muhofazasini tashkil qilish kiradi.
Ish bajarish davrida buyurtmachi va ish bajruvchi, loyihalash tashkiloti bilan o„zaro munosabatda bo„lgan holda ish bajarilishi shartnomada ko„rsatilgan tartibi o„zgartirilmasligi inobatga olinib texnik hujjatlarga, yoki shartnomada ko„rsatilgan talablarga o„zgartirish kiritish mumkin va yana ishga tushirish to„plamini umumiy loyiha hajmi ishlaridan ajratish mumkin. Asbob-anjomlar to„plami bilan elektrmontaj ishlarini ta‟minlash, to„plamli Jihozlarni, materallarni va konstruksiyalarni olib kelinish vazifasi va ma‟suliyati, odatda, pudratchiga yuklanadi. Buning uchun pudratchi loyihlash tashkilotidan kerakli asosiy jihozlar va asbob-anjomlar to„rlari, materiallar, konstruksiyalar haqidagi hisob-kitoblar, maxsuslashtirilgan hujjatlarni (spetsifikatsiyasini) oladi.
Montaj maydonchasiga ta‟minlovchidan keltirilgan jihozlar sifatini texnik nazoratdan o„tkazadi, montajga kiritish akti to„zilib qabul qilinadi yoki talabga javob bermaydigan jihozlar sifatiga, uni tashishda shikastlangan nuqsonlari qayd qilinib ta‟minlovchiga murojaat aktlari hujjatlashtiriladi. Elektrmntaj ishlarini bajarish davrida nazoratdan o„tkazib to„riladi. Ularning o„rnatilish muddatida bajarilishi, ta‟minlangan jihozlar sifati, uni ishga tushirish sinov, sozlash ishlari olib borilishida buyurtmachi ish sifati texnik nazoratini, loyihlash tashkiloti xodimini taklif qilib mualliflik nazorati olib borishi mumkin. Yirik hajmli montaj ishlarida nazorat, har bir loyiha bo„limi bo„yicha: qurliish, elektr-montaji, santexniklik, ishga tushirish, sozlash va boshqa ishlar uchun alohida olib boriladi. Shartnoma bo„yicha buyurtmachi va bajaruvchi majbo„rinyatlari bajarilgach ish bajarilganligini qabul qilish ishlari olib boriladi. SHartnomada bajarilish muddati pudratchi va buyurtmachi tomonidan tasdiqlanadi, ob‟ektni qabul qilishga tayyorligini qabul qilish muddati va bajarish davrida aniqlangan kamchiliklarini bartaraf qilingani tekshiriladi. Yirik ob‟ektlarni qabul qilishda ishchi va davlat qabul qilish komissiyasi tomonidan amalga oshiriladi va standart (KS-11 va KS-12) shaklga to„g„ri keladigan aktlar to„zilib imzo chekiladi. Kichik hajmli ob‟ektlar ishlarida (o„chirgichlarni, kichik quvvatli kuch Transformatorlarni, amaldagi fundamentlarni saqlab qolgan holda almashtirish) bajarilgan ishlarni qabul qilish bitta qabul qilish komissiyasi tomonidan amalga oshiriladi. Ob‟ektni akt bo„yicha qabul qilingan daqiqadan boshlab ob‟ekt buyurtmachining to„la qo„l ostiga o„tadi va inshootni boshqarish huquqiga ega bo„ladi.
Elektr montaj ishlarini bajarishdan oldin quyidagi tashkiliy ishlar bajarilishi kerak:
- buyurtmachi muhri bilan tasdiqlangan “ishni bajarishga” texnik-loyiha hujjatlarini pudratchi olgan bo„lishi kerak; - yetkazib beruvchi, korxona va pudratchi bilan kelishib texnologik ketma- ketlikni hisobga olib jihozlar keltirilish jadvalini etkazuvchi korxona, shaxsan shef montaj vakili bilan o„zaro munosabatda bo„lib montajda murakkab elektr jihozlar sonini yirik va og„ir-murakkb elektr asbob-anjomlar montaj joyiga etkazish shartlari kelishib olinadi; - mehnat himoyasi bo„yicha tashkiliy qoidalari va bajarilishi ko„zda tutilgan me‟yorlari va elektr jihozlar akt bo„yicha qurilish ob‟ektining bo„laklari montajga qabul qilish amalga oshirilgan yong„inga qarshi atrof muhitni himoyasi amalga oshiriladi. Elektr ta‟minot tizim jihozlarini montajga qabul qilishda uni qarab chiqish olib boriladi. Ishlab chiqarish korxona kafolat muddati amaldaligi va hamma narsalar borligi tekshiriladi. Tekshirish natijalari kerakli akt bilan hujjatlashtiriladi. Elektr jihozlar montajida tekshirish olib borilmaydi. Texnik shartlar yoki soha standartlarida va davlat qo„llanmalarida bu ko„zda tutilgan bo„lgan hollardagina va yana korxona ko„rsatmasi buzilib uzoq vaqt saqlangan hollarda tekshirilishi mumkin. Shakli o„zgargan va shikastlangan elektr jihozlar shikastlangan joylari va nuqsonlari bartaraf qilinganidan keyingina montajga olinadi. Saqlanish muddati tugagan elektr jihozlar va asbob-anjomlar davlat standartlarida yoki texnik shartlarda ko„rsatilishiga ko„ra montajga, faqat montaj oldi tekshirish ishlari o„tkazilib nuqsonlari to„g„rilanib va sinov natijalariga binoan yaroqli deb hisoblangach qabul qilinadi. Bajarilgan ishlar natijalari, elektr jihozlar pasporti va boshqa hujjatlariga tuzatish kiritilib kerakli akt tuziladi va bajarilgan ishlar ko„rsatiladi. Elektr montaj ishlari boshlanishidan oldin ochiq taqsinlash qurilmalar (TQ)larda bosh pudratchi rejalashtirilgan ishlarnii tugatishi kerak, ob‟ektni yer osti yo„llari, kabel kanallari, shinalarini o„rnatish va elektr asbob-anjomlar fundamentlarini qurish, TQ atrofini to„siqlash, shikastli maydon, yer osti ob‟ektlari va moy yig„ish idishlarini tayyorlash ishlari tugallanishi kerak. Izolyator shodalarini va asbob-anjomlarni mahkamlash uchun kabel kanallarida va tunellarda o„rnatish detallari kabel konstruksiyalarini mahkamlash uchun o„rnatilishi kerak. Bino ichida va ob‟ektlarda elektr asbob-anjomlarni montajga topshiriladigan ishni boshqaruvchi yoki to„g„ridan to„g„ri qurilishni bajaruvchi tomonidan doimiy chuqurlar arxitektorlik–qurilish chizmalarida ko„zda tutilganlari tagliklar devordagi teshiklar va qoplamalardagi elektr tarmoqlarida nazorat kabellarini joylashtirish va elektr asbob-anjomlarni siljitish uchun kerakli bo„lgan ishlar bajarilgan bo„lishi kerak.
Texnika xavfsizligini va mehnatni himoyalash bo„yicha tashkiliy ishlarni, elektr montaj ishlar olib borishi amaldagi Davlat standartlari QMvaQ qoidalariga rioya qilgan holda bajariladi. Qurilishlarda texnika xavfsizligini olib borilishi tartibi tashkil qilinishi va mehnat muhofazasi umumiy holati montaj tashkilotlari boshlig„i va bosh muhandisi hyoki boshqarma bir xil javobgarlika ma‟suldir. Elektr montaj ishlarini bajarish (EMB)da xavf oshib borsa, barcha montaj ishlari bajarilishi ta‟qiqlanadi. Havo liniyasi atrofida ish olib borilishi quyidagi shartlarda ruhsat etiladi, agar havo oralig„i mashinalardan (mexanizimlardan) yoki uning qismlari kuchlanish ostida bo„lgan eng yaqin turgan simgacha bo„lgan masofa, quyidagi qiymatlardan kam bo„lmaydi: Liniya kuchlanishi 35 kV gacha bo„lganida -1,0 m; Liniya kuchlanishi110 kV. bo„lganida - 1.5m Liniya kuchlanishi 220 kV. bo„lganida - 2.5m Elektr montaj tashkilot ishchi va xizmatchilari ishni bajarishiga, faqat texnik xavfsizligi bo„yicha umumiy ko„rsatma asosida ish joyiga kiritilishi mumkin.
Barcha ishchilar texnika xavfsizligi va malaka oshirish kurslardan o„tishi shart. Korxona boshlig„i, boshqarma, montaj bo„lim boshliqlari texnika xavfizligiga ishchilarning, o„z vaqtida o„rganishiga ma‟suldirlar. Texnika xavfsizligini o„rganish hamma uchun tashkil qilinadi va barcha ishlar shu joyida ko„rsatma va qo„llanmadan o„tganlar, 3 oydan kam bo„lmagan muddatda bilimi imtihondan o„tkazilgan bo„lishi kerak. O„qitish ma‟muriyat tomonidan odatdagi dastur bo„yicha olib boriladi.
Download 332.09 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|