Kislotalar
Kislotalar - tábiyaatda tábiy halda ushraydı hám jasalma túrde de islep shıǵarılıwı múmkin, paydalanıwı júdá keń tarqalǵan bolıp tabıladı. Hár bir ónimde kislota bolıwı múmkin. Latin tilinde «qıshqıl» degen mánisti ańlatıwshı «asidus» sózinen alınǵan. Ashshı dámi sebepli birpara dereklerde «qıshqıl» dep ataladı.Citrus miywelerde (limon, apelsin, mandarin) limon kislotası, hól miywelerde (alma, behi, ánar) alma kislotası. Kóp úylerde awqatqa sirke kislotası qosıp paydalanıladı. Sirke kislotası júzim yamasa almanı ashıtıp alınadı.
Kislotalar dep quramında metall atomına orın almasatuǵın vodorod atomları bar hám kislota qaldıqlarınan turatuǵın quramalı zatlarǵa aytıladı. Kislota quramındaǵı vodorod atomlarınıń sanı kislota qaldıǵınıń valentligine san jaǵınan teń boladı.
Kislotalardıń ulıwma formulası HnK menen belgilenedi: bul jerde K- kislota qaldıǵı; n-kislota qaldıǵınıń valentligi.
Atalıwı. Kislotalardıń atı kislota qaldıqlarınıń atınan keltirip shıǵarıladı. Bunda tómendegi tiykarǵı kislota qaldıqlarınıń atı hám soǵan sáykes keletuǵın kislotalar atı sonday-aq olardıń formulaları berilgen kesteden paydalanamız (kislota qaldıqlarınıń valentligi sızıqshalar menen kórsetilgen):
KISLOTALARDÍŃ KLASSIFIKACIYASÍ
Kislotalar quramında kislorod atomınıń bolıwına qarap kislorodlı
hám kislorodsız kislotalarǵa bólinedi:
Kislorodsız kislotalarǵa tómendegilerdi mısal etip kórsetiwge boladı: HF, HCl, HBr,
HJ, HCN, H2S
Kislorodlı kislotalarǵa bolsa tómendegilerdi mısal etip kórsetiwge boladı: H2SO4, HNO3, H3PO4, H2CrO4, H2SiO3, H3BO3.
Kislotalar quramındaǵı vodorod atomı sanına qarap bir tiykarlı, eki tiykarlı, úsh tiykarlı hám kóp tiykarlı kislotalarǵa klassifikaciyalanadı. Kislotalardıń tiykarlılıǵına tómendegi kestede mısallar keltirilgen.
Kislotalardıń tiykarlılıǵı
Do'stlaringiz bilan baham: |
