Kompyuter injiniring

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI

“KOMPYUTER INJINIRING” FAKULTETI

“AXBOROT TEXNOLOGIYALARI” KAFEDRASI
“OPERATSION TIZIMLAR” FANIDAN
5.2-LABORATORIYA ISHI
NAMUNA
Mavzu: Windows NT/2003/2008 tarmoq operatsion tizimlarida Active Directory,DNS,DHCP


Fan o’qituvchisi: ass.Ibrohimova Z.E.

S A M A R Q A N D – 2018


Mavzu: Windows NT/2003/2008 tarmoq operatsion tizimlarida Active Directory,DNS,DHCP

Maqsad va vazifalar: Talabalarda Windows NT/2003/2008 tarmoq operatsion tizimlarini o’rnatish bo`yicha bilim va ko`nikmalarni hosil qilish.

Jihozlar va dasturiy vositalar: kompyuter, MS Windows (yoki boshqa ) OT.
Radmin (Remote Administrator) – bu Windows platformasi uchun uzoqdan kompyuterni boshqarishning shartli bepul dasturidir, bu sizga grafik interfeysdan foydalanib bir nechta masofali kompyuterlarda ishlash imkonini beradi. Bundan tashqari, dastur fayllarni uzatish va masofaviy kompyuter foydalanuvchisining ovozli yoki matnli aloqa rejimidan foydalanish imkonini beradi.

Radmin 2 qismdan iborat: mijoz server (Radmin Server) va (Radmin Viewer)

IT-mutaxassisi Radmin server qismini masofali kompyuterga o'rnatadi, parolni va dasturni xizmat sifatida ishlatish qobiliyatini belgilaydi. Ushbu kompyuterni qayta ishga tushirganingizdan so'ng, u bu uzoq kompyuterning ekranini oynada yoki kompyuterning to'liq ekranida ko'rishga qodir. Sichqoncha yoki klaviatura manipulyatsiyasi masofali kompyuterga uzatiladi. Shunday qilib, IT mutaxassisi oldida turganidek, uzoqdagi kompyuterda ishlashi mumkin. IT mutaxassisi kompyuterida Radmin Viewer dasturining bepul mijoz qismini o'rnatishingiz kerak.

Uzoq kompyuter Internetda yoki mahalliy tarmoqda joylashgan bo'lishi mumkin. Dastur sizga berilgan pastki aloqa tezligida ham foydalanish imkonini beruvchi tasvirning sifatini moslashtirish imkonini beradi. Bundan tashqari, Windows foydalanuvchilari o'rtasida almashinishi va tizimga kirish so'rovi ko'rsatilishi (tizimga kirish) mumkin.

Dastur turli xil rejimlarda uzoq kompyuterga ulanish imkonini beradi:

• 
  boshqarish;
  
• 
  ko'rinish;
  
• 
  Telnet (rus tilida kodlash uchun chcp 1251 raqamiga);
  
• 
  fayllarni uzatish;
  
• 
  o'chirish;
  
• 
  matnli suhbat;
  
• 
  ovozli suhbat;
  
• 
  matnli xabar.
  

Radmin Viewer 3.5 va undan yuqorisi kompyuterga ulanish va uni boshqarishni ta'minlovchi Intel AMT texnologiyasini qo'llab-quvvatlaydi.

Xavfsizligi. Radmin 3.x da quyidagi xavfsizlik xususiyatlari qo'llaniladi:

• 
  Barcha etkazib berilgan ma'lumotlarning AES standartiga muvofiq ishonchli himoyasi.
  
• 
  Windows xavfsizlik tizimidan yoki Radmin o'z xavfsizlik tizimidan foydalanish imkoniyati.
  
• 
  Windows xavfsizligi shaxsiy foydalanuvchilarga yoki foydalanuvchilar guruhlariga, jumladan, mahalliy kompyuter foydalanuvchilari, asosiy va ishonchli domenlarga yoki Active Directoryga masofaviy erkin foydalanishni cheklash imkonini beradi. Avtomatik foydalanuvchi avtorizatsiyasini va Kerberos protokolini qo'llab-quvvatlaydi.
  
• 
  Radmin xavfsizlik tizimi yordamida siz har bir foydalanuvchi uchun alohida kirish huquqlarini alohida-alohida o'rnatishingiz mumkin.
  
• 
  IP-filtrlash jadvallari faqat ma'lum host va subnet-larga kirishga ruxsat beradi.
  
• 
  Foydalanuvchi nomining log faylida va uning manzili DNS parolini yozib qo'ying.
  
• 
  Bashorat va qo'pol kuchdan intelektual himoya.
  

Versiya tarixi. Masofaviy boshqaruvchi 1999 yilda Dmitriy Znoskoning ishlab chiqqan. Hozirda Dmitriy Znosko Famatechning yagona egasi va bosh direktori.

• 
  2004 - Administratorning masofadan boshqarish (Radmin) 2.2.
  
• 
  13 fevral, 2007 - Radmin 3.0 versiyasini chiqarish.
  

Ushbu versiyada videodagi chiqdi aks ettirish haydovchi (inglizcha) ishlatilgan bo'lib, u eng kichik CPU foydalanish bilan yuqori ma'lumotlarni uzatish tezligini ta'minlaydi. Bunga video kartasining xotirasini kiritmasdan oldin to'g'ridan-to'g'ri operatsion tizim drayverini olish orqali erishiladi.

• 
  07/03/2007 - Radmin 3.01 versiyasini optimallashtirilgan o'rnatish jarayoni bilan, mijoz modulining Wine dasturiga (Linuxda ishlaydigan mashinalarga masofadan kirish) muvofiqligi va boshqa o'zgarishlar bilan muvofiqligi.
  
• 
  11.11.2007 - Radmin 3.1 versiyasini 64-bit Windows Vista / XP / Server 2003 tizimlarini qo'llab-quvvatlash bilan chiqarish
  
• 
  04/25/2008 - Radmin 3.2 Windows Vista SP1 (32-bit va 64-bit) va Windows Server 2008-ni qo'llab-quvvatlash bilan.
  
• 
  11/19/2008 - Intel AMT texnologiyasini qo'llab-quvvatlash bilan Radmin 3.3
  
• 
  11/13/2009 - Windows 7 uchun to'liq qo'llab-quvvatlash bilan Radmin 3.4 (Aero rejimidan tashqari)
  
• 
  25.12.2012 - Windows 8 uchun to'liq qo'llab-quvvatlash bilan Radmin 3.5
  
• 
  07/06/2017 - Radmin 3.5.1 Windows 10 uchun to'liq qo'llab quvvatlash bilan
  
• 
  Active Directory sistemalarni boshqarishni va korporativ tarmoqda resurslarni qidirishni ancha soddalashtiradi. Windows 2008Server tarkibiga kiradigan internet-xizmatlarning ko‘pchiligi tashkilotlarga Internet-texnologiyalarni keng ishlatishga imkon yaratadi – murakkab veb ilovalar va informatsiyalar oqimini tarqаtish xizmatlari (audio, video va h.k.), shuningdek Windows 2008Server bazasida intertarmoqlarni qurish.
  
• 
  Windows 2008Server sistemasi muxim masalalarni bajarish uchun yuqori darajali ishonchliligiga va masshtablashtirishga ega.
  
• 
  Yuqori darajada buzulmasdan ishlashligi foydalanuvchilarni ma’lumotlarga ishоnchli kirishini ta’minlaydi, ko‘zdа tutilmagan voqyealar va buzulishlarga qaramasdan. Sistemaga Xizmat ko‘rsatishni umumiy xarajatlarini kamaytirishga mo‘ljallangan Windows 2008Server da serverlarni tarmoqlarni va kliyentlar sistemalarini boshqarish kuchli vositalarni to‘plami bor.
  
• 
  Bu vositalarga internt standartlariga asoslangan Active Directory kаtаlоgning xizmati kiradi, siyosat asosida sistema bilan ixcham boshqarish noyob imkoniyatlarni taklif etadi, avtorizatsiyani kуchli xizmatlari, haqiqiyligini tekshiradigan kataloglar va kаtаlоgdаgi ilovalar infrastrukturasini birlashtirilishi kiritilgan.
  
• 
  Active Directory kаtаlоgi – masshtablashtiriladigan, Internetstandartlariga asoslangan va korporativ darajadagi kataloglar xizmati operatsion sistеmа darajasida to‘liq integrallashgan. U boshqarishni soddalashtiradi va kerakli resurslarni qidirishni osonlashtiradi. Active Directory kаtаlоgning vosita va imkoniyatlari keltirilgan:
  
• 
  · foydalanuvchilar va tarmoq resurslari bilan soddalashgan boshqarish. Active Directory kаtаlоgi ma’lumotlarning iyerarxik tarkibini yaratishga imkon tug‘dirib, ma’muriy imtiyozlarni boshqarishni soddalashtiradi va Foydalanuvchilar uchun fayllar va printerlarga o‘xshash tarmoq resurslarini qidirish protsedurasini osonlashtiradi.
  
• 
  · guruxli siyosat. Foydalanuvchilar va kompyuterlar uchun sozlash va xarakatlarni aniqlashga siyosatlarni ishlatish mumkin. Lokalga qaraganda, guruxli siyosat Active Directory kаtаlоgidа barcha uzel, domena yoki tashkil qilingan birlik uchun siyosatlarni o‘rnatishga imkon yaratadi. Siyosat asosida boshqarish operatsion sistemani yangilash, ilovalarni o‘rnatish, foydalanuvchilar profillarini sozlash a stoldagi sistemalarni muxosara qilish shu kabi vazifalarni bajarishni soddalashtiradi.
  
• 
  · ixcham va haqiqiylikni teshrishni xavfsizligini oshirish va mualliflashtirish.
  
• 
  Ixcham va xaqiqiyligini mualliflashtirishni tekshirishni himоyalаngаn Xizmatlar, internetda ishlanganda ma’-lumotlarga kirishni murakkablashtirmasdan ma’lumotlarni himyalashni ta’minlaydi. Active Directory kаtаlоgining xizmati Kerberos VS, Secure Sockets Layer v3 va Tzansport Layer Security x.509 v3 sertifikatlari bilan, shuningdek bir nechta domenlarni birlashtirgan xavfsizlik guruhlari haqiqiy-ligini tekshiradigan qator protokollarni ushlab turadi.
  
• 
  · kataloglarni birlashtirish. Kataloglarni birlashtirish foydalanuvchilar, kompyutelar, ilovalar va qurilmalar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni boshqarish protsedurasini tashkillashtirish va soddalashtirish imkonini yaratadi, shuningdek Foydalanuvchilar uchun Kerakli ma’lumotlarni qidirishni soddalashtiradi. LDAP protokoliga asoslangan interfeyllar sinxronizatsiyani ushlab turish ustunliklari bilan foydalanishga imkon tug‘diradi va birlashtirish uchun ma’lum bir talablarni ta’minlaydi.
  
• 
  · katalogga infrastruktura va ilovalarni kiritish. Active Directory kаtаlоgining vositalari konfiguratsiyani sozlash (to‘g‘rilash)ni soddalashtirish, ilovalarni va  boshqA tarmoq komponentlari tomonidan katalogga kiritilganlarni boshqaradi.
  
• 
  · murakkabligini oshirmasdan masshtablashtirish Active Directory хizmаtidа domendagi millionlab ob’yektlari uchun masshtallashtirish o‘tkaziladi va indeksatsiya texnologiyasi ishlatiladi, va tezligini oshiradigan takomillashgan replikatsiya texnikasi.
  

Topshiriqlar.

1. Foydalanuvchilarni tashkil etish tarmoq modellari: Ishchi guruh modeli va domen modeli.

2. Windows Server 2008 tipik domen modeli haqida.

3. qayd yozuvlarini administrlash (ma'murlash). Lokal va global qayd yozuvlari. Kiritilgan qayd yozuvi xususiyatlari.

4. Foydalanuvchilar guruhi. Global va lokal guruhlar. Maxsus guruhlar.

5. Qayd yozuvi va guruh imtiyozlari. Kiritilgan lokal guruh xossalari.

6. Windows Server 2008 xavfsizlik tizimi elementlari. Vositalar funksiyalari: Local Security Authority, Security Account Manager, Security Reference Monitor.

7. Resurslar ximoya mexanizmi.

8. Fayl va kataloglarga murojaat huquqlari “Egasi” tushunchasi. Murojaat huquqini berish strategiyasi.

9. Tizimli politikani boshqarish. System Policy Editor xususiyatlari va ulardan foydalanish.