Kontakt va egilishdagi kuchlanishi boʻyicha hisoblash, silindirsimon va konssimon uzatmalarni eskiz loyihalash


Download 0.66 Mb.
Sana18.06.2023
Hajmi0.66 Mb.
#1580730
Bog'liq
Fizika 11

Namangan davlat universiteti biotexnalogiyalar yo’nalishi talabasi Muminova Iroda

Og'ma yuzalardagi kuchlanishlar va umumlashgan Guk

Qonuni. Mavzusida prezentatsiya.

Og'ma yuzalardagi kuchlanishlar va umumlashgan Guk qonuni.

Reja:

  • Kirish
  • Qiya tekislikdagi kuchlar
  • Guk qonuni
  • Yung moduli

Normal Reyaksiya kuchi

Normal reaksiya kuchi F , har doim kuch taʼsir etadigan sirtga perpendikulyar boʻladi. Demak, qiya tekislikda normal reaksiya kuchi qiyalik sirtiga perpendikulyar yoʻnalishda taʼsir qiladi.

Agar jism qiya tekislik sirtiga perpendikulyar yoʻnalishda tezlanishga ega boʻlmasa, perpendikulyar yoʻnalishda kuchlar muvozanatlashgan boʻlishi kerak. Quyida koʻrsatilgan kuchlarga qarasak, normal reaksiya kuchi ogʻirlik kuchining qiya tekislikka perpendikulyar komponentiga teng, yaʼni qiya tekislik sirtiga perpendikulyar yoʻnalish uchun natijaviy kuch nolga teng.

Agar jism qiya tekislik sirtiga perpendikulyar yoʻnalishda tezlanishga ega boʻlmasa, perpendikulyar yoʻnalishda kuchlar muvozanatlashgan boʻlishi kerak. Quyida koʻrsatilgan kuchlarga qarasak, normal reaksiya kuchi ogʻirlik kuchining qiya tekislikka perpendikulyar komponentiga teng, yaʼni qiya tekislik sirtiga perpendikulyar yoʻnalish uchun natijaviy kuch nolga teng.

Boshqacha aytganda, qiya tekislikda turgan yoki sirpanayotgan jismlar uchun

Boshqacha aytganda, qiya tekislikda turgan yoki sirpanayotgan jismlar uchun

 

Guk qonuni

. Gukning elastiklik qonuni yoki oddiygina Guk qonuni, qattiq moddalarning elastik harakati atrofidagi jismoniy printsipdir. U 1660 yilda ingliz olimi, mashhur Isaak Nyutonning zamondoshi Robert Guk tomonidan tuzilgan.

Ushbu qonunning nazariy qoidasi shundan iboratki, kuch ta'sirida bo'lgan ob'ekt tomonidan sodir bo'lgan siljish yoki deformatsiya deformatsiya kuchiga yoki yukga to'g'ridan-to'g'ri proportsional bo'ladi. Ya'ni, kuch qanchalik katta bo'lsa, deformatsiya yoki siljish shunchalik katta bo'ladi

Ushbu qonunning nazariy qoidasi shundan iboratki, kuch ta'sirida bo'lgan ob'ekt tomonidan sodir bo'lgan siljish yoki deformatsiya deformatsiya kuchiga yoki yukga to'g'ridan-to'g'ri proportsional bo'ladi. Ya'ni, kuch qanchalik katta bo'lsa, deformatsiya yoki siljish shunchalik katta bo'ladi

Guk qonunining eng keng tarqalgan formulasi quyidagicha:

Guk qonunining eng keng tarqalgan formulasi quyidagicha:

F=-k l

F deformatsiya kuchi

L uzunlik siqilish yoki uzaytirilishidan qat'i nazar, o'zgarib turadi.

K  bikirlik (N / m).

Yung moduli (shuningdek, elastiklik moduli ham deyiladi) – jismni elastik deformatsiyalash uchun talab qilinadigan mexanik kuchlanishni oʻlchovchi fizik kattalik. U XVII asr fizigi Tomas Yung sharafiga qoʻyilgan. Material qancha qattiq boʻlsa, uning Yung moduli shuncha katta boʻladi.

Yung moduli, odatda, E harfi bilan belgilanadi va quyidagicha topiladi:

Mexanik kuchlanish

E=

Nisbiy uzayish

 

Yung modulini nisbiy uzayishning ixtiyoriy qiymatida aniqlash mumkin, biroq Guk qonuni oʻrinli boʻlgan sohada u oʻzgarmas boʻladi. Biz prujinaning bikrligi k ni Yung moduli, materialning kuch taʼsir etgan yoʻnalishdagi koʻndalang kesim yuzasi S va nominal uzunligi L yordamida hisoblay olamiz.

Yung modulini nisbiy uzayishning ixtiyoriy qiymatida aniqlash mumkin, biroq Guk qonuni oʻrinli boʻlgan sohada u oʻzgarmas boʻladi. Biz prujinaning bikrligi k ni Yung moduli, materialning kuch taʼsir etgan yoʻnalishdagi koʻndalang kesim yuzasi S va nominal uzunligi L yordamida hisoblay olamiz.

k=E

  •  

Download 0.66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling