Kurs loyixasi
Download 1.09 Mb. Pdf ko'rish
|
Ruslan Yuldashev-Omixta yem ishlab chiqarish texnologiyasi.ЮЮЮЮ
- Bu sahifa navigatsiya:
- ,,Omixta yem ishlab chiqarish texnologiyasi” fanidan tayorlagan KURS LOYIXASI.
- Sochiluvchan omixta yem
- Briketlangan omixta yem
- Donador (granulali) omixta yem
- 2 Texnologik sxemaning tavsifi
- Omixta yem ishlab chiqashaing tarkibiy sxemasi 2.1.1 Ajratgichlar
- 2.1.2 UZ-DKM magnit ustunlari va magnit separatorlari
- 2.1.3 SGK-1M bitta valikli partiyali mikserlar
- 3 Texnologik hisob-kitoblar 3.1 Saqlash hajmini hisoblash
- 3.2 Ishlab chiqarish liniyasi uchun uskunalarni hisoblash va tanlash
- 3.3 tayyor mahsulotni saqlash omborlari hajmini hisoblash
- 4.Ilovalar.
- 6— maydalangan mahsulot.
|
Termiz davlat universiteti Kimyo va texnologiya fakulteti Oziq-ovqat texnologiyasi ta’lim yo`nalishi 4-kurs 414-guruh talabasi Yuldashev Ruslanning ,,Omixta yem ishlab chiqarish texnologiyasi” fanidan tayorlagan KURS LOYIXASI.
Bajardi: Yuldashev Ruslan. Qabul qildi: Raximov Murod.
Mavzu:Quvvati 120 tonna/sutka bo`lgan baliq uchun omixta yem ishlab chiqarish texnologiyasi. Kirish 1 Rivojlanish tarixi 1.1 Omixta yem ishlab chiqarishning hozirgi holati
2 Texnologik sxemaning tavsifi 2.1 Texnik xususiyatlari 2.1.1 Ajratgichlar 2.1.2 UZ-DKM magnit ustunlari va UZ-DMS magnit separatorlari
3 Texnologik hisob-kitoblar 3.1 Saqlash hajmini hisoblash 3.2 Ishlab chiqarish liniyasi uchun uskunalarni hisoblash va tanlash 3.3 tayyor mahsulotni saqlash omborlari hajmini hisoblash
4.Ilovalar 5.Xulosa
6.Adabiyotlar ro`yxati.
Kirish. O'zbekistonda chorvachilik azaldan keng rivoj topgan. Respublikaning tuproq va tabiiy-iqlim sharoiti — unumdor sug'oriladigan yerlar, bepoyon qir- adirlar, dasht-cho'l va tog' oldi yaylovlari bu sohaning rivoji uchun qulay. Sug'oriladigan yer-larda, asosan, qoramolchilik, cho'chqachilik, parrandachilik, quyonchilik, qir-adirlar, dasht-cho'l va tog' oldi yaylovlarida esa qo'ychilik, echkichflik, yilqichilik, tuyachilik, suv havzalarida baliqchilik rivojlangan.
Chorvachilikning muhim omili — mustahkam omixta yem bazasi yaratilishidir. Respublikaning sug'oriladigan maydonlarida ko'k yem, pichan, yem, silos, senaj uchun bir yillik va ko'p yillik o'tlar, xashaki ildizmeva (lavlagi), xashaki poliz (qovoq, tarvuz), donli (suli, arpa, makkajo'xori) ekinlari ekiladi. Yem-xashak ekinlari maydoni jami qishloq xo'jaligi yerlarining 7,7 % ni tashkil etadi. G'alla maydonlarining kengayishi bilan chorvachilik uchun somon tayyorlash hajmi keskin ko'paydi. Omixta yem qishloq xo'jaligi hayvonlari, uy parrandalari va baliqlarni boqish maqsadida ishlab chiqariladi. Uning tarkibiga uy hayvonlari uchun zarur bo'lgan miqdorda ozuqa moddalari mavjud. Ratsionga omixta yem kiritilsa hayvonlar, parrandalar va momiq hayvonlarning mahsuldorligi sezilarli darajada ortadi, ular yaxshi o'sib, rivojlanadi va hayot faoliyati ortadi. Agar hayvon va parrandalarning f kunlik ratsioni doimo bir xil bo'lsa, bunda ularning mahsuldorligi pasayadi, yosh hayvonlarning o'sishi hamda rivojlanishi orqada qoladi, hayot faoliyatining sekinlashuvi kuzatiladi va turli kasalliklarga uchrashi mumkin. Omixta yem ishlab chiqarishni ko'paytirib, qishloq xo'jaligi hayvonlarining mahsuldorligini oshirishga erishiladi. Ya'ni, bunda hayvonlar vazni ortadi, tovuqlar tuxum qo'yishi ko'payadi, sigirlardan olinadigan sutning miqdori va sifati ijobiy o'zgaradi. Chorvachilikda omixta yemdan oqilona foydalanish mahsulot tannarxini kamayishiga olib keladi.
Omixta yem fizik holati bo'yicha quyidagi turlarga ajraladi: sochiluvchan, briketlangan, donador va galet ko'rinishidagi yemlar. Sochiluvchan omixta yem yetarlicha bir xil maydalangan mahsulotdir. Uni ishlab chiqarishda ingrediyentlar begona aralashmalardan tozalanib, qobiqsizlantiriladi va maydalanadi. Tayyorlanadigan ingrediyentlar me'yorlagich va aralashtirgich-dan o'tkaziladi. Briketlangan omixta yem, odatda to'liq ratsionli holda ishlab chiqariladi. Briketlar sakkizburchak shaklga ega bo'lib, uzunligi 160—170 mm, kengligi 70— 80 mm, qalinligi 30—60 mm. Ularni ishlab chiqarish uchun maydalangan ingrediyentlar va pichan aralashmasi tayyorlanadi. Olingan oquvchan massa maxsus aralashtirgichga tushadi va bir vaqtning o'zida undan me'yorlan-gan tarqoq melassa ham uzatiladi. Maydalangan ingrediyent, pichan va melassa aralashmasidan tashkil topgan massa presslarga tushib, briketlanadi.
katta bo'lmagan silindr shaklli granula deb ataluvchi oquvchan massani namoyon qiladi. Ishlab chiqarishda: quruq va ho'l usul granulalar qo'llaniladi. Granulali omixta yem, odatda, parrandalar va hovuz baliqlarini boqish uchun ishlatiladi. Galetlar teshikli to'g'riburchak shaklida kulcha ko'rinishda bo'ladi. Uni ishlab chiqarish uchun, awal, soluvchan omixta yem olinadi, so'ngra undan achitqili xamir qorilib, galetlar pishiriladi va quritiladi. Omixta yem tarkibi va yem-xashaklik qiymati bo'yicha ikki asosiy guruhga bo'linadi: to'liq ratsionli va konsentratli.
1 Rivojlanish tarixi 1995- yilning boshida O'zbekistondagi xo'jaliklarda 5,5 mln qoramol, 10 mln. dan ziyod qo'y va echki, 350 ming cho'chqa, 144,8 ming ot, 84 ming quyon, 11 mln parranda bor edi. Qoramolchilik — chorvachilikda asosiy tarmoq hisoblanadi (yetishtirilgan jami go'shtning 74 % ni, sutning 99,9 % ni beradi). Iqlim sharoitiga qarab sut, sut-go'sht va go'sht yo'nalishidagi qoramol zotlari boqiladi. Go'sht yo'nalishidagi qoramolchilik tog' va tog' oldi mintaqalarda rivojlangan.
Qorako'l teri, go'sht-yog' va jun uchun boqiladigan qo'ychilik tarmoqlari rivojlangan. Dumbali hisori qo'ylar, asosan, tog' va tog' oldi mintaqalarda (Surxondaryo, Qashqadaryo va Jizzax viloyatlarida) boqiladi. Echki go'sht, serqaymoq va shifobaxsh sut, jun, teri hamda tivit uchun boqiladi. Echkilar baland tog' va tog' oldi mintaqalarida boqilib, Namangan, Surxondaryo, Qashqadaryo va Samarqand viloyatlarida, ayniqsa, rivojlangan. O'tgan asrning 30- yillariga qadar aholini go'sht bilan mayda va tarqoq qassobxonalar hamda kushxonalar ta'minlab kelgan. Hozirgi kunda go'sht sanoati o'zining mustaqil va yetarli xomashyo bazasiga ega. Keying! 10 yil mobaynida go'sht sanoati chorva mollari bosh sonini saqlab qolish va ko'paytirishga erishilgan holda ta'minlanmoqda. Respublika sut sanoati korxonalarida sariyog', sut-qatiq, sut konservalar, quraq sut, pishloq, brinza, qaymoq, kazein va boshqa mahsulotlar ishlab chiqariladi. Shuningdek, yosh bolalar uchun sut mahsulotlari, buzoqlarni boqish uchun sun'iy sut (ona suti o'rniga) ishlab chiqarish yo'lga qo'yilgan. Parrandachilik sanoat asosida rivojlangan bo'lib, xo'jaliklarda tovuq (tuxum, go'sht yo'nalishlari), go'sht uchun kurka, qisman o'rdak, g'oz, parhez taomlari uchun bedana boqiladi. Respub-likaning daryo va ko'llarida 62 baliq turi yashaydi. Chinozdagi omixta yem ishlab chiqarish korxonasida baliq uni ishlab chiqarish yo'lga qo'yilgan. Aholining oziq-ovqat mahsulotlariga, sanoatning esa xom-ashyoga bo'lgan talabi kundan-kunga ortib bormoqda. Buni to'liq qondirish uchun qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishni, xususan, uning asosiy sohasi bo'lgan chorvachilikni uzluksiz rivojlantirib borish kerak. Mamlakatimizda omixta yem ishlab chiqarish yildan- yilga ortib bormoqda. Uning assortimenti kengayib, biologik samaradorligi ortayotir. Omixta yem sanoatining jadal rivojlanishi, serdaromad sohaga aylanishi omixta yemdan foydalanishning katta iqtisodiy ahamiyatga ega ekanligidan dalolat beradi.
Hayvonlarning me'yoriy hayot kechirishi uchun barcha turdagi omixta yem moddalari zarur. Ularning organizmida 50 ga yaqin kimyo-viy element topilgan bo'lib: azot, uglerod, yod kolalit, kislorod, kalsiy va boshqalar shular jumlasiga kiradi. Umumiy og'irligi bo'yicha 95 % uglerod, kislorod, vodorod va azotga to'g'ri keladi. Xuddi shunday tarkib o'simliklarda ham uchraydi. Bu elementlar hayvon organizmida va o'simlikda turli nisbatlarda bo'lib, ko'pgina moddalarni hosil qiladi. Hayvon organizmi normal o'sishi va rivojlanishi uchun tarkibida kerakli miqdordagi moddalarni saqshneg omixta yem yetkazib berish omixta yem ishlab chiqarish tarmog'ining asosiy vazifasidir.
1.1 omixta yem ishlab chiqarishning hozirgi holati Zamonaviy xo‘jaliklararo omixta yem zavodi xomashyoni qabul qilish, saqlash va uni qa^ta ishlashga, omixta yem yoki ozuqa aralashmalarini ishlab chiqarishga, tayyor mahsulotni saqlashga hamda uni uzatish va iste’molchilarga yetkazishga mo‘ljallangan. Zavod o‘lchamlari va turini tanlash ko‘proq mahalliy sharoitlarga, xomashyo bazasiga, xo'jaliklarning ixt isoslash- ganligiga, ishlab chiqarish vositalariga va boshqa omillarga bog‘liq. Bugungi kunda mamlakatda keng ko‘lamda turli quwatli texnologik sxefhali, texnik vositali va amaliy yechimli zavod- laming rivojlangan sistemasi ishlab chiqilmoqda. s' 40-rism3^ omixta yem konsentratlarini ishlab chiqaruvchi korxonalairiimg sinflanishi keltirilgan bo‘lib, u quyidagi belgilar asosida tuzilgan: korxona (zavodlar, sexlar, liniyalar) mexanizatsiya darajasi va uni tashkil qilish, texnologiya (to‘liq boNmagan sxema — mahalliy xomashyoni olib kelingan qo‘shimchalar bilan aralashtirish, toliq sxema — ishlab chiqarishning tugallangan davri), korxonaning joylashuvi (chorvachilik majmui huzurida, alohida maydonda va boshq.). Xo‘jaliklararo omixta yem zavodlari, asosan, jamoa xo‘jaliklarining birlashmalari hamda yirik chorvachilik va parrandachilik xo‘jaliklari qoshida tashkil qilinadi. Masalan, AQSHda yirik omixta yem zavodlari ko‘pincha qushlar uchun to‘liq ratsionli mahsulot ishlab chiqaradi. Hayvonlar uchun premikslar tayyorlanib, ular tuman ahamiyatidagi kichik korxonalar (25—30 t/sut)da qo‘shimcha sifatida mahalliy xomashyo (don, dag‘al yemlar va boshq.) ga qo‘shiladi.
Bugungi kunda qishloq xo‘jaligida vazifasiga qarab (omixta yem konsentratlari, toliq ratsionli omixta yem ishlab chiqaruvchi) hamda texnologiyasiga qarab (toliq sxema, OVQ bilan aralashtirish sxemali) barcha turdagi korxonalar faoliyat ko'rsatmoqda.
Texnik yechimlaming turli-tumanligiga qaramasdan xo‘ja- liklararo va jamoa xo‘jaligi miqyosidagi omixta yem zavodlari sanoat korxonalaridan farqli o‘laroq umumiy xususiyatlar bilan tavsiflanadi. Samaradorligi amalda bxi xususiyatlaming qay dara- jada o‘rganilganligi va korxonani tashkil qilishda hisobga olingan- ligiga bogliq boMgan ishlab chiqarishga qulay keladi. Awalo, quyidagilar ko‘zda tutilgan:
— omixta yem ishlab chiqarishning xomashyo manbai va iste’molchilarga yaqinlashuvi; — choryachilik fermalarida alohida qurilgan bino va inshootlardan foydalanish imkoniyati; — xizmat qilish maydoni va shunga muvofiq talab qilinayotgan retseptlar sonining qisqarishi hisobiga xomashyo va ombor xo'jaliklarini soddalashtirish; — xomashyo va tayyor mahsulotni tashish va bu bilan bog‘liq xarajatlarni kamaytirish, keraksiz temiryo‘l tarmogi va maxsus qabul qilish, uzatish vositalarini qisqartirish, chunki tashish uchun asosan avtomobil transportidan foydalaniladi;
hayvonlar ozuqa ratsionining boshqa tarkibiy komponent- lari hisobiga omixta yem retseptlari va nisbatan qattiq nazorat sharoitlari;
omixta yem ishlab chiqarish uchun xo‘jaliklaming xomashyo bazasini rivojlantirishdagi manfaatdorlikning oshishi.
Hisoblashlar shuni ko‘rsatadiki, yuqorida keltirilgan omillar ta’sirida omixta yem tayyorlashdagi xarajatlarni 15—20 %ga kamaytirish mumkin. Biroq, qishloq xo‘jaligida omixta yemning foydasi to‘liq holda miqdoriy baholanmaydi.
Omixta yem korxonalari parametrlari (texnologik liniyalar strukturasi, jihozlaming tuzilishi, ish rejimi) amalda uning joylashuviga va pudratchi- xo‘jalikIar hamda mahalliy ishlab chiqarish korxonalari bilan afoqalariga bog‘liq, Fermalar hudu- dida joylashgan uning yordamchi binolari, omborlaridan foydalaniladi. Korxonalar yem-xashak uchun mo‘ljallangan don zaxirasini saqlash (10—12 oy hisobida) muddatiga qarab hisoblanadi. Omixta yem ishlab chiqarish texnologik sxemasining ishlab chiqarish jarayoni, qoida bo‘yicha quyidagilami o‘z ichiga oladi: komponentlarni qabul qilish, saqlash, tayyorlash va aralashtirish, omixta yemni mikroelementlar bilan boyitisti, granulalash, saqlash va tayyor mahsulotni iste’molchilaiga uzatish.
Mahalliy xomashyodan olingan komponentlarni tayyorlash jarayoni muhim o‘rin egallaydi. Sanoat korxonalaridan farqli ravishda xo‘jaliklararo korxonalar asosiy ishlab chiqarish liniya- iaridan tashqari odatda ehtiyojga va xomashyo imkoniyatlariga qarab, pichan uni va uzum mezgasi unini tayyorlash; maydalan- gan makkajo‘xori so'talari, suli qobiqlari hamda boshqalardan melassalangan yemlami tayyorlash; konsentratlar va boshqa komponentlar bilan granulalangan, briketlangan dag‘al ozuqa aralashmalami tayyorlash liniyalarni o‘z ichiga oladi.
Donli xomashyoni tayyorlash liniyasi birlamchi tozalash va quritish vositalari bilan jihozlangan bo'lishi darkor (masalan, ZAV vaKZS tipli agregatlari bilan), chunki qoidabo'yichadon bevosita kombaynlardan qayta ishlashga keladi. Dastlab tozalan- magan donni barabanli quritgichlarda quritish va quruq ozuqa chiqindilarini olish mumkin. Buning uchun pichan tayyor- tanmayotgan davrda pichan unini ishlab chiqarishga mo'ljallangan xuddi shunday AVM yoki SB quritgichlari qo'Haniladi. Omixta yemni granulalash liniyasini xo‘jalik qozonxonasidan bo‘shatish kerak.
iborat: ishlab chiqarish koфusi, xomashyo va tayyor mahsulotlar uchun omborlar. Xomashyo, yarim tayyor va tayyor mahsulotlar mexanik transportda tashiladi. Bundan tashqari, kompleksning bosh rejasida quyidagilaming bir yerga joylashtiri- lishi ko‘zda tutilgan: qabul qilish va uzatish qurilmalari, tarozixona, qo^onxona, transformator podstansiyasi, ma’muriy bino, yong‘inni o‘chirish uchun suv sigMmlari, yoqilg'i omborlari, kirish yoMlari va boshqalar.
Ma’lum bir sharoitlarda bu maydonda vitaminlashtirilgan pichan uni, melassalangan yem ishlab chiqaruvchi sexlami tegishli omborlari bilan biiga joylashtirish mumkin. MaSalani bunday hal qilish omborxonalardan foydalanish koeffitsiyentini oshirish- ga, ma’muriy-boshqaruv va ishlab chiqaruvchi personalni kamaytirishga imkon beradi.
Xo‘jaliklararo omixta yem zavodlarini qurishda maydonni tanlash uchun (bosh rejalarni ishlab chiqishda bajariladigan umumiy talablardan tashqari) quyidagi qo‘shimcha sharoitlami e’tiboiga olish lozim:
—
(donni yetishtiruvchi xo‘jaliklar, donni qayta ishlash, go‘shtni qayta ishlash, yog^moy ishlab chiqaruvchi punktlariga va qishloq xo‘jaligi hamda sanoat miqyosidagi boshqa korxonalarga), elektr quwati manbalariga (davlat va qishloq elektrostansiyalari, elektr uzatish liniyalari, transformator podstansiyalari va boshqalar), suv va bug‘ manbalariga (daryo, suv havzalari, qozonxorta) ishchi kuchi va omixta yem iste’- mdlchilari (chorvachilik fermalari va komplekslari)ga yaqinlash- tirish;
— xo‘ja!ik omborxonalari, yordamchi va maishiy binolardan foydalanish;
— korxonalami shosse, suv va temiryo'llar yaqinidagi yerlarda joylashtirish.
Ishlab chiqarish jarayonlariga qo`yladigan asosiy talablar
Ishlab chiqarilayotgan omixta yemning sifati nafaqat kompo- nentlaming xususiyatlariga, balki alohida texnologik liniyalar- ning ishlash samaradorligiga va ulami tashkil etuvchi mexanizm- larga bog‘liq. Tayyorlash puxtaligi va xomashyoni aralashmalardan tozalash, maydalash darajasi va qobiq ajratishning toliqlik darajasi, dozalash va aralashtirish aniqligi omixta yem va ozuqa aralashmalaming sifatiga katta ta’sir ko‘rsatadi.
Liniyalar ishining yuqori ko‘rsatkichlariga sistematik nazorat sharoitlarida erishish mumkin. Ishlab chiqarishning barcha jarayonlari bosqichlar bo‘yicha hamda butunligicha xomashyoni qabul qilishdan tayyor mahsulot uzatishgacha texnologik nazorat qilinadi (26-jadval). Bunda omixta yem sanoatida texnologik jarayonni tashkil qilish va boshqarish uchun qabiil qilingan tartibla- riga amal qilinishi darkor. Laboratoriya shtatiga laborantlardan tashqari zootexnik, albatta, kiritiladi. Yemga yaroqli don, oqsil-vitaminli qo‘shimchalar va sanoat korxonalarida ishlab chiqariladigan premikslar hamda mineral qo‘shimchalami xo‘jaliklararo qo‘Ilash bir qator masalalami yechishga imkon beradi: bir tomondan — yemga yaroqli donning hammasidan faqat tayyorlangan holda (to‘liq ratsionli omixta yem tarkibida) foydalanishga erishilsa, boshqa tomondan esa ozuqa ratsionining sifatini pasaytirmasdan ozuqa maqsadidagi don sarft- ni sistematik kamaytirishga erishiladi. Omixta yem ishlab chiqarishning oqsilli xomashyolariga bolgan talabini qondirish uchun ko 6 plab viloyatlarda ozuqa achitqilari, go‘sht-suyak, pichan un- lari, quruq yog‘siz!antirilgan sut va boshqa ozuqa qo‘shimcha- lami ishlab chiqaruvchi omixta yem zavodlari va sexlari quril- moqda. Bundan tashqari, xo‘jaliklararo korxonalarda meva va sabzavotlardan, lavlagi mezgalaridan, quruq lavlagi kunjarasi- dan un ishlab chiqarilib, keyinchalik ulardan yosh hayvonlar uchun omixta yem tayyorlashda komponent sifatida foydalaniladi.
Omixta yem fabrikasi uchun xom ashyo temir yo'l va avtomobil yo'li bilan ta'minlanadi. Don xom ashyosi, kepak va un unsizlanadi va siloslarda saqlanadi.
Premikslar konteynerlarga kirib, qoziqlarda saqlanadi va zamin omborida qoziqlarda saqlanadi. Tuz, bo'r va fosfat tushirib yuborilib, omborxonada birgalikda saqlanadi.
Omixta yem fabrikasidagi butun jarayon liniyalarga bo'lingan: 1) Don xom ashyosini tayyorlash liniyasi.
Silos tipidagi omborlardan olinadigan don xom ashyosi silos omixta yem tegirmonidan olinadi, 5-sinf DK-500N avtomatik tortish dastagida tortiladi va keyin tozalanadi va maydalanadi. Donni tozalash uchun A1-BIS-12 havo ekranini ajratuvchi va UZ-DKM magnitli ustun o'rnatilgan va A1-DM2R-110 markali bolg'a tegirmonida silliqlash uchun donni tozalashda asosiy e'tibor qo'pol axlat, qum va metallomagnit aralashmalarning ajratilishiga qaratiladi. Tozalangan va maydalangan don xom ashyolari STK-1M mikseriga beriladi
Oziq-ovqat xom ashyosi silos tipidagi omborlardan kelib chiqadi, BKMA magnit ustunidagi metallomagnit aralashmalardan tozalanadi va omixta yem zavodining silo korpusiga oziqlanadi, u erdan qo'shimcha idishlar bilan ta'minlanadi.
Priksiyalar paketdan chiqarilib, omixta yem fabrikasining silos korpusiga joylashtiriladi, u erdan ular vaqtinchalik kiritiladi.
Mineral xom ashyo toshli konveyer tasmasi bilan C-218 maydalagichga, so'ngra qassobchaga etkaziladi, zarurat bo'lganda tuz yoki bo'r quritgichga yoki magnit orqali elektiruvchi mashinaga, so'ngra tarqatish basseyniga yuboriladi.
Yuk tashish qutilaridan olinadigan go'shtli xom ashyolar 5DK-200 avtomatik tarozida tortish uchun boqiladi va STK-1M mikseriga yuboriladi.
Aralashtirish jarayoni yakuniy hisoblanadi. Olingan ommaviy omixta yem liftga vida bilan beriladi, bu esa tayyor mahsulotning silosli tanasini tushiradi.
Ishlab chiqarilgan omixta yem mahsulotlari ma'lum vaqt davomida omixta yem zavodida silosda yoki pollarni saqlash omborlaridagi konteynerlarda saqlanadi. Kombinatsiyalangan omixta yem qutilarga, avtoulovlarga va yuk mashinalariga tushiriladi.
2.1 Texnik xususiyatlari
2.1.1 Ajratgichlar
A1-BIS ajratgichlari elak-havo ajratgichlari deb tasniflanadi, ularning ekranlarida don kenglik va qalinlikda farq qiladigan aralashmalardan tozalanadi va pnevmatik ajratuvchi kanalda - harakat tezligiga ko'ra.
Ajratuvchilarning ishlash printsipi quyidagicha: tortish kuchi bilan tozalangan don elak tanasiga kiradi, katta aralashmalar (saralash ekrani qoldirib, ajratgichdan shneg orqali chiqariladi va nozik aralashmalari bo'lgan don aralashmasi saralash ekrani orqali ajratish ekraniga yuboriladi) . Kichik nopokliklar (ekish ekranining o'tishi) patnisga kiradi va ajratgichdan chiqariladi.
Uch elak ramkali ajratgichlarga o'rnatiladi: a) qabul qiluvchi ramkalarda - 200-sonli yumaloq teshiklari bo'lgan elflar yoki 18- sonli tel-simlar;
b) saralash doiralarida - 100-160 raqamli yumaloq teshiklari bo'lgan elaklar; v) ekin ekilmaydigan maydonlarda - 10-14 sonli yumaloq teshiklari bo'lgan elak choyshablari.
Ombordan chiqadigan xom ashyolar havo ekrani ajratgichlaridagi organik va mineral aralashmalardan tozalanadi. Don xom ashyosini tozalashdan keyin olingan chiqindilar foydali donning 2% dan ko'prog'ini o'z ichiga olmaydi, hisobga olinadi va yemsiz chiqindilar sifatida yo'q qilinadi.
2.1.2 UZ-DKM magnit ustunlari va magnit separatorlari
UZ-VHI UZ-DKM kolonkalari va UZ-DMS ajratgichlari omixta yem ishlab chiqarishda xom ashyo va tayyor mahsulotlarni metallomagnit aralashmalardan tozalashga mo'ljallangan. Oziq-ovqatlarni tayyorlash liniyasida ular yuqori oqim bilan tavsiflanadigan donli (donli va dukkakli ekinlar) ham, mineral xom ashyo, baliq va go'sht-suyak taomlari, kepak, taom, pirojnoe va boshqalarda ishlatiladi, ularning aksariyati past suyuqlik bilan yopishqoq tuzilishga ega. Mahsulot kirish trubkasi orqali magnitlangan silindrsimon blokning tarqatish konusiga kiradi va uning atrofida oqadi va trubaning chiqish joyida to'planadi. Metallomagnit aralashmalar kuchli halqa magnitlari asosida yig'ilgan silindrli blokning ekranida kechiktiriladi. Qavsdagi magniy bloki ”mentli eshikka o'rnatiladi . Jihozni tozalash uchun qisqichlar qo'yiladi, eshik ochiladi va iflosliklar maxsus idishga tozalanadi.
Bir necha o'n yillar davomida ushbu turdagi mikser omixta yem tegirmonlariga etkazib berildi va o'zini ishonchli, sodda, sodda, tarkibiy aralashtirish operatsiyalari uchun juda qulay va juda samarali mashina sifatida tan oldi (Ushbu davriy ish printsipi asosida ishlaydigan mikserlar bo'lingan partiyalash operatsiyalaridan keyin ishlatiladi). Mikser quyidagicha ishlaydi. Og'irlik o'lchagichlar guruhidan omixta yem tarkibiy qismlari kirish joyidan miksergacha tortish kuchi bilan oziqlanadi.
Pichoq milining tashqi spiral burilishlari tarkibiy qismlarni korpus bo'ylab bir yo'nalishda, ichki qism esa teskari yo'nalishda siljiydi, buning natijasida ular jadal va teng ravishda aralashadilar. Aralashmani tushirish uchun aylanadigan qopqoqning pnevmatik aktuatoridagi havo tarqatuvchini almashtirish to'g'risida
buyruq chiqariladi. Pnevmatik silindrli piston yuqoriga qarab harakatlanadi va tutqich tizimi orqali tushirish lyukining qopqog'ini ochadi. Aralashmani tushirish 1 minut davom etadi, shundan keyin qopqoq yana tushirish lyukini yopadi. Aylanadigan qopqoqning haddan tashqari pozitsiyalari (ochiq, yopiq) chegara tugmasi bilan boshqariladi.
moslamasi. U aralash yemlarni va ularning tarkibiy qismlarini 0,2-1,3 t /
hajmli zichlikka ega bo'lgan holda tortish uchun mo'ljallangan va aralashtirish siklini boshqaradi. Og'irligi 10-100kg; Hosildorlik 0,12-1,2 t / soat; oziqlantiruvchilar soni 6 taga teng.
5DK-200-M aralash omixta yem komponentlari uchun avtomatik tortish moslamasi. Besleme tarkibiy qismlarini tortish va aralashtirish jarayonini boshqarish uchun mo'ljallangan. Og'irligi 10-200kg. Hosildorlik 0,12-1,2t / soat; oziqlantiruvchilar soni 9 ga teng.
5DK-500M aralash omixta yem komponentlari uchun avtomatik tortish moslamasi birinchi ikkiga o'xshaydi. Og'irlikning chegarasi 50-500 kg, unumdorligi 0,6-6,0 t / soat, oziqlantiruvchilar soni 12 ta.
va boshqa aralash omixta yemlarni maydalash uchun mo'ljallangan. U omixta yem ishlab chiqarishda qo'llaniladi.
Donni maydalash jarayoni quyidagicha. Vibratsiyali patnisdan maydalagichga tushgan maydalangan don. Balg'alar ta'siri ostida tushadi. Bu "yillar davomida" ta'sirida birinchi navbatda donni yo'q qiladi va uning zarralarini gofrirovka qilingan
maydonchada tashlaydi, bu erda yana maydalangan materialning yo'q qilinishi sodir bo'ladi. Palatadan aks ettirilgan zarralar yana bolg'a ta'siriga tushadi. Bolg'alarni urib, zarralar gofrirovka qilingan kemaga uriladi va yana bolg'alar ta'siriga tushadi, bu esa ularni elak qobig'iga nisbatan aylanish harakatlarini beradi. Ezilgan materialni elak qobig'iga nisbatan harakatlantirayotganda, maydalangan zarralar intensiv ravishda abraziv qilinadi va qobiqning teshiklari orqali elakdan o'tkaziladi.
3.1 Saqlash hajmini hisoblash
Zavodda saqlanadigan xom ashyoning umumiy miqdori:
(1)
bu erda o'simlikning Q-mahsuldorligi t / kun
aralashmaning tarkibiy qismlarining a-ulushi z-doimiy saqlashning ruxsat etilgan davrlari, kunlar.
1) Don xom ashyosi: a = 71%, z = 28
=2385,6m 2) kepek: a = 8%, z = 5
3) Ovqatlanish: a = 15%, z = 5
4) Tuz: a = 1%, z = 28
5) Fosfatlar: a = 1%, z = 28
6) Bo'r: a = 2%, z = 28
7) Premikslar: a = 2%, z = 28
Berilgan xom ashyoni saqlash uchun zarur bo'lgan silos V (m 3 ):
(2)
bu erda: j - yemning asosiy massasi, kg /
- siloslar quvvatidan foydalanish koeffitsienti, 0,80 ... 0,85 ga teng, 0,82 ga teng olingan
1) Don xom ashyosi: j = 0,65 t /
2) kepek: j = 0,5 t /
3) ovqat: j = 0, 5 t /
4)
Yagona silos hajmi
(3)
1) Don xom ashyosi:
2) kepak:
Siloslar soni
3) Omixta yem
Siloslar soni
Tuz, bo'r, fosfatlar kabi tarkibiy qismlarni silosda saqlash mumkin emas. Ular pollarni saqlash omborlarida saqlanadi.
Ommaviy materiallarni tashqi omborxonasining maydoni F, quyidagi formula bo'yicha aniqlanadi:
xom ashyo soni, m h - mahsulot qatlamining balandligi, m qabul qilingan h-15m
j- quyma zichlik, t / . Tuz, bo'r va fosfatlar uchun j- 1,1 t /
- maydonning foydalanish darajasi 0,65 ga teng
1) Tuz:
2) Bo'r:
3) Fosfatlar:
Xom ashyoni sumkada saqlash ombori maydoni:
(5)
bu erda f - bitta sumka egalshneg maydon, m 2 ; f = 0,25 m 2 q-bitta sumkaning massasi, kg; q = 25 kg
n - stakandagi sumkalar soni; n = 10-12 - omborda maydondan foydalanish koeffitsienti 0,45-0,60
3.2 Ishlab chiqarish liniyasi uchun uskunalarni hisoblash va tanlash
Zavodning soatlik chiqishi:
Kerakli jihozlar soni:
- ajratuvchi A1-BIS-12, q m = 12t / soat
Biz bitta ajratuvchi markani A1-BIS-12 qabul qilamiz. - A1-DM2R-110 bolg'a tegirmoni (bitta zaxira)
Biz 2 ta maydalagichni qabul qilamiz A1-DM2R-110 (bitta zaxira).
- magnit ustun U3-DKM, q m = 6t / soat
U3-DKM ikkita magnit ustunini qabul qilamiz (bitta zaxira).
- dispenserlar Barcha ingredientlarni tortish uchun bitta xizmat:
Don xom ashyosini tortish uchun bir martalik tarozi:
⁄
Biz 5DK-500 og'irlikdagi avtomatik dispenser markasini qabul qilamiz. Kepak va ovqatni tortish uchun bir martalik tarozi.
⁄
6DK-200 og'irlikdagi avtomatik dispenser markasini qabul qilamiz. Mineraller va previksiyalarni tortish uchun bir martalik tarozi.
⁄
- SGK-1M mikser, q m = 12t / soat
SGK-1M bitta mikser markasini qabul qilamiz. 3.3 tayyor mahsulotni saqlash omborlari hajmini hisoblash
Zavodning sutkalik quvvati kuniga 120 tonna. Tayyor mahsulotning 10% uchun biz qadoqlash va idishlarda saqlashni, qolgan qismini esa silosda ta'minlaymiz.
sumkali mahsulotlar Kuniga 108t mahsulotlar siloslarga yuboriladi.
Tayyor mahsulotni 5 kun davomida saqlash uchun silos idishini kutamiz. 108*5=540m/sutka
Omixta yem ishlab chiqarish Yagona silos hajmi
Siloslar soni
1-silindrik g'alvirli qin; 2—to‘qmoqlar; 3— rotor; 4—qabul qilish qurilmasi; 5— ta’minlovchi valik; 6— maydalangan mahsulot.
Omixta yem ishlab chiqarish tegirmonining oqim sxemasi 1-elak; 2-yuklash bo`yni; 3-mikser; 4-noriya; 5-magnit ustun; 6-shneg; 7-siklon; 8- maydalagich shneg; 9-maydalash apparati; 10-qiya qo`yilgan sheng; 11-pastki bog`lovchi; 12-bug`lash moslamasi; 13 va 14-boshang`ich va oxirgi saqlash idishi; 15-tozalangan don; 16-o`lchash moslamasi; 17-maydalagich.
Omixta yem tegirmoni tuzilma modeli 1-xom ashyo uchun siloslar; 2texnologik modular; 3-omixta yem uchun tayyor maxsulot.
Mini tegirmon-omixra yem ishlab chiqarish uchun.
Texnik qayta jihozlash, omixta yem zavodlari va tsexlarni rekonstruktsiya qilish va yangilarini qurish loyihalari yangi texnologik sxemalar, zamonaviy texnologik usullar va samarali barqaror uskunalardan foydalangan holda talabga ega. Mahalliy va xorijiy ko'rgazmalar, stajirovkalar va seminarlarga tashrif buyurish orqali ishlab chiqarish xodimlarining ma'lumot darajasi kengaymoqda.
O'quv va uslubiy adabiyotlarni, yangi me'yoriy hujjatlarni yangilash, chorva uchun omixta yem talablarini o'rganish - bularning barchasi ishlab chiqarishni barqarorlashtirish va chorva uchun omixta yem sifatini yaxshilashga yordam beradi.
Zamonaviy sharoitda hayvonlar uchun omixta yem ishlab chiqarish muammosini hal qilishda ratsionning sifatini yaxshilash, to'liq omixta yem uchun retseptlar, oqsil-vitamin-mineral qo'shimchalar, turli maqsadlar uchun mo'ljallangan prikollar ishlab chiqish kerak. Ularni ishlab chiqarish texnologiyasini bilmagan holda, omixta yem ishlab chiqarish uchun qo'yilgan vazifalarni hal qilish mumkin bo'lmaydi.
1. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan quramiz. O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev. Toshkent ,,O`zbekiston’’ 2017-yil 2. Erkin va farovon, demokrtik O`zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev. Toshkent ,,O`zbekiston’’ 2016-yil. 4. Don va don mahsulotlarining sifatini baholash hamda nazorat qilish. R.X.Xaitov, R.I.Zuparov. Toshkent ,,O`bekiston’’ 2000-yil. 5. Omixta yem ishlab chiqarish. S.D. Bobyev, R.T Adizov. Toshkent ,,Ilm-ziyo” 2004-yil . 6. Don va don maxsulotlari tovarshunosligi. R.T.Adizov, H.B.Ergasheva, S.D.Boboyev. Toshkent ,,Ilm-ziyo’’ 2004-yil. 7. Don omborlari va elevatorlari. R.T.Adizov, A.X.G`offorov. Toshkent ,,Yangi nashr’’ 2007-yil. 8. Oziq-ovqat texnologiyasi asoslari. M.G`.Vasiyev, Q.O.Dadaboyev, I.B.isaboyev, Z.Sh.Sapayev. Toshkeny ,,Voris-Nashryot’’ 2012-yil. 9. R.X.Hamraqulov.Qishloq xo’jaligi hayvonlarini oziqlantirish.Toshkent 2000. Foydalanilgan internet saytlari:
1. www.ziyonet.uz
2. www.google.co.uz
3. www.colos.uz
4. www.lex.uz
5. www.gov.uz
Download 1.09 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|