Matematik analiz fanidan glossariy a argument erkli o’zgaruvchi. B


Download 55.97 Kb.
Sana20.06.2020
Hajmi55.97 Kb.
#120488
Bog'liq
Matematik analiz fanidan glossariy

    Bu sahifa navigatsiya:
  • Belgi

Matematik analiz fanidan glossariy

A

Argument erkli o’zgaruvchi.

B

Bernoulli (Bernoulli Iakob, 1667 - 1705) Shvesariya matematiki.

Bernulli tenglamasi

Bernulli usuli chiziqli tenglama yechimini shaklida izlash. Bir jinsli tenglama

tenglamaning o’ng tomoni O – chi darajali bir jinsli funksiya bo’lsa; tenglamaning koeffisnetlari bir xil darajali bir jinsli funksiyalar bo’lsa.

Bir jinsli funksiya funksiya shartni qanoatlantirsa. m – chi darajali bir jinsli funksiya deyiladi.

Bessel (Bessel Friedrish Vishelm, 1784 - 1846) nemis matematiki.

D

Delamber (Delamber Baptiste de Rond, 1717 - 1783) fransuz matematigi. Dalamber usuli o’zgarmas koeffisiyentli chiziqli tenglamalar sistemasi yechimini topish usuli.

E

Eyler ( Euler Leonhard, 1707 - 1783) fransuz matematiki Peterburg FA a’zosi.

Eyler tenglamasi



G

Gram (Jorgen Pedersen Gram 1850 - 1916)

I

Integrallovchi ko’paytuvchi ni tenglamaga ko’paytirganda tenglama to’liq differensialli tenglama bo’lsa.

J

Jordan (Jordan Camille, 1838 - 1922) fransuz matematiki

K

Kochi (Caushy Augustin Lauis, 1789 - 1857) fransuz matematiki



Kochi masalasi (boshlang’ich masala) n – chi tartibli tenglamada noma’lum funksiya va uning dastlabki (n - 1) tartibgacha hosilalari argumentning birta qiymatida aniqlangan ya’ni

Klero(Clairaut Alexis Claude,

1713 - 1765) fransuz matematiki.



Klero tenglamasi .

L

Lagrang (Ioseph Louis de Lagrange, 1736 - 1813) fransuz matematiki. Berlin FA prezidenti, Peterburg FA faxriy a’zosi.

Lagrange usuli – o’zgarmasni variasiyalash usuli.

Lagrange tenglamasi bunda .

M

Maxsus nuqta Ikki o’zgaruvchili chiziqli birjinsli o’zgarmas koeffisiyentli tenglama maxsus nuqtalari sinflari: egar, tugun, dikretik tugun, tug’ma tugun, fokus, markaz (Bu sinflash Puancare tomonidan taklif etilgan)

Maple matematik paket(misol va masalalar yechish ychyn dastur).

Maxsus yechim har bir nuqtasida yagonalik sharti bajarilmagan yechim.

Maxsus nuqta mavjudlik va yagonalik teoremasi shartlari bajarilmagan nuqta.

P

Puancare (Poincare Henri Iules, 1854 - 1912) fransuz matematiki.

Pikar( Picard Emile Charle, 1856 - 1941) fransuz matematiki.

Pikar yaqinlashishlari (ketma – ket yaqinlanishlar)

R

Rikkati tenglamasi

Rikkati (Riccati Iacopo Francesco, 1676 - 1754) italiyan matematiki.

S

Sodda differensial tenglama .

T

Tenglama – agar tenglamada bir z tenglama oddiy differensial tenglama deyiladi.

agar tenglamada bir nechta argumentga bog’liq funksiya o’z hosilalari bilan qatnashsa bunday tenglama xususiy hosilali differensial tenglama deyiladi.



Trayektoriya integral chiziqni holatlar fazosidagi izi.

To’liq differensialli tenglama tenglamanig chap tomoni biror funsiyaning to’liq differensialiga teng bo’lsa.

U

Umumiy yechim tenglama yechimi oshkor ko’rinishda

Umumiy integral tenglama yechimi oshkorlik ko’rinishda.

W

Wronski (Joref Maria Wronski, 1778 - 1853) polyak matematiki.



X

Xarakteristik tenglama n - chi tartibli bir jinsli chiziqli tenglamada ni kiritganda ga nisbatan hosil bo’lgan n – chi darajali tenglama.

Xususiy yechim umumiy yechimdan o’zgarmaslarning ma’lum qiymatlarida

hosil bo’lgan yechim.



O’

O’zgarmasni variasiyalash usuli mos bir jinsli chiziqli tenglama sistema umumiy yechimidagi o’zgarmaslarni argumentga bog’liq funksiyalar bilan shartli almashtirish.

O’zgaruvchilari ajralgan tenglama

O’zgaruvchilari ajraladigan tenglama yoki .

Ch

Chiziqli tenglama: birinchi tartibli bir jinsli bo’lmagan

n – chi tartibli bir jinsli bo’lmagan

Birinchi tartibli bir jinsli



n – chi tartibli bir jinsli. .

Chegaraviy masala izlanuvchi funksiya va uning hosilalari qiymatlari argumentning ikkidan kam bo’lmagan qiymatlarida berilgan bo’lsa.

Chebishev(Чебышев Пафнутий Львович ,1821 - 1894) rus matematiki

Asosiy matematik belgilarning kelib chiqish jadvali.

Belgi

Atalishi

Kim kiritgan?


Qachon kiritilgan?

+

Qo’shish

Ya. Vidman

15 asr oxiri.

-

Ayirish

Ya. Vidman

15 asr oxiri.

*

Ko’paytirish

U.Outred

1631

.

Ko’paytirish

G.Leybnis

1698

:

Bo’lish

G.Leybnis

1684

a2 , a3 ,.. an

Daraja

R.Dekart

1637



Ildiz

X.Rudolf, A.Jiror

1525, 1629.

Log, log

Logarifm

I.Kepler

1624

sin

Sinus

B.Kavalyeri

1632

cos

Kosinus

A.Eyler

1748

tg

Tangens

A.Eyler

1753

arcsin, arctg

Arksinus, arktangens

J.Lagranj

1772

dx, ddx,..d2x

Differensial

G. Leybnis

1675

∫ydx

Integral

G.Leybnis

1675

Dx

dy


Hosila

G.Leybnis

1675



Aniq integral

J.Furye

1819-1822



Yig’indi

L.Eyler

1755

k

Faktorial

X.Kramp

1803

Lim

Limit

U.Gamilton

1853

Lim, lim

n=∞ n→∞


Limit

Ko’pgina matematiklar

20 asr boshida

f(x)

Funksiya

I.Bernulli, L.Eyler

1718, 1734



Cheksizlik

Dj.Vallis

1655

π


Aylana uzunligini diametriga bo’lish

U.Djons,L.Eyler

1706, 1736

i

Kompleks son

L.Eyler

1777

x,y,z

O’zgaruvchilar

R.Dekart

1637



Vektor

O.Koshi

1853



Tenglik

R.Rekord

1557

><

Katta, kichik

T.Garriot

1631



Tenglik

K.Gauss

1801



Parallellik

U.Outred

1677

^

Pperpendikulyarlik

P.Erigon

1634

Arab raqamlari

Matematik belgilar

Hind matematiklari

5 asr

|x|

Modul

K.Veyershtrass




Rim raqamlari

Matematik belgilar

Rus matematiklari

Eramizdan 5 asr avval

≤ ≥

Noqat’iy tengsizliklar

P.Buge

1734

[ ]

Kvadrat qavs

R.Bombelli

1550

( )

Qavs

N.Tartalya

1556

{ }

Sistemali qavs

F.Viyet

1593



Natural logarifm asosi

L.Eyler

1736



Tenglik belgisi

B.Riman

1857



Kesishma

Dj.Peano

1895

Download 55.97 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling