Mavzu-1: Zamonaviy menejmentga kirish

---

Mavzu-1: Zamonaviy menejmentga kirish. 
 
Sog‘liqni saqlashni boshqarish jarayoniga jalb etilgan barcha 
hamshiralar dorishunoslar, bo‘lim boshliqlari, sog‘liqni saqlash tizimi 
rahbarlari va ma’murlari uchun menejmentning asosiy konsekpsiyasini 
tushunish, uni qo‘llash uslubi muhim ahamiyatga ega. Kasalxonaga 
yotqizish 
vaqtini 
kamaytirish, 
davolash 
qiymatini 
pasaytirishga 
yo‘naltirilgan tadbirlar va davlat ajratmalarini kamayishitibbiy xizmatlar 
qiymatida qarorlar aks etishini to‘la anglashi lozim bo‘lgan sog‘liqni 
saqlashning barcha bo‘g‘inlarini, undagi barcha xodimlarni faol 
ishtirokini talab etadi. 
Raxbarning o‘ziga nisbatan madaniyatliligi: talabchanlik, kamtarinlik, 
xaqgo‘ylik, xalollik, oddiylik, jamoaga nisbatan madaniyatliligi: ishchilar qadriga 
etish,vazminlik, talabchanlik, ishonch, jamiyatga nisbatan madaniyatliligi: 
baynalminallik 
 
Boshkaruv funksiyalarini bajarishda va jamoat ishlab chiqarishida 
zamonaviy menejer: 
• rahbar— boshqaruvchi; 
• rahbar — diplomat; 
• rahbar — murabbiy, tarbiyachi; 
• rahbar — inson; 
• rahbar — tadbirkor; 
• rahbar — innovator sifatida maydonga chikadi. 
Xar bir menejer Uziga xos boshkaruv uslubiga ega. Uslub — bu ishlash, 
boshkariщsagi uziga xos yUl, usul ma’nosini anglatadi. SHu nuktai nazardan 
quyidagi tushunchalarni ajrata bilish lozim: 
• boshkaruv uslubi; 
• ish uslubi; 
• rahbarning ish uslubi. 
Menejment nazariyalarining evolyusion rivojlanishi 
Boshkarish nazariyasining dastlabki kurtaklari kddim zamonlarga borib takalib, 
YU. Sezar, A. Makedonskiy, Turkistonda esa Urta asr davrida Amir Temur 
xukmronligi vaktidan boshlab shakllana boshlagan. Dastlabki paytlarda u oddiy 
bulib, asosan \arbiy gavsifga ega edi. 
Usha davr menejerlari xarbiy intizomni urnatish maksadida odamlarni jazo bilan 
kuRkitish, x.ar kanday buyruk va farmonlarga suzsiz itoat etish kabi usullarni 
kullaganlar. Bunday boshkaruvga mexnat resurslaridan foydalanish, ulardan iloji 
boricha kuprok kushimcha kiymat undirishning royatda samarali usuli, deb 
karalgan, Amir Temur davrida markazlashgan, inti-zomli davlatning barpo 
etilganligi. 
1850—1860 yillarda fan-texnika omilining kuchayishi mexnatni tashkil 
kilish va uni boshkarishda kullanilayotgan teookratik usulning 
takomillashtirilishini takozo etdi. Fan-texnika tarakkiyoti yangi texnologiyalarning 

---

2 
kirib kelishini jadallashtiradi. Endi ishchi kuchiga bulgan munosabat tubdan 
uzgaradi. 
SHunday bir sharoitda 1820—1830 yillari ADSHda ilmiy va mumtoz 
menejmentlarga mukobil xarakat sifatida yangi nazariya — "insoniy 
munosabatlar" maktabi paydo buldi. Bu maktabga amerikalik jamiyatshunos va 
ruxshunos E. Meyo (1880—1949) asos soldi. 
Bu maktab nuktai nazaridan: 
• ishchi — bu fikrsiz robot emas, balki obru-e’tiborga, uz-uz-ni xurmat kilishga, 
uz kadrksimmatini xis etishga; 
• boshka kishilar tomonidan ma’kullanishga, shaxsiy maksadlar va 
manfaatlarga erishishga intilishda muayyan ijtimoiy extiyojlarga ega bulgan 
individdir. 
Ayni individlar kompaniya va firmalarning manbai ekanligidan kelib chikib, 
insoniy munosabatlar maktabi boshkaruvning: 
• tashabbuskorlikdan; 
• ishchilar bilan xamkorlikdan; 
• kompaniyada "birdamlik ruxi" va "mushtaraklik tuygusi "ni shakllantirishdan 
foydalanish xamda ularni ragbatlantirishga asoslangan tegshili usullarni ishlab 
chikdi. 
Amerikalik olim D. Mak —Gregor (1906—1964) "inson munosabatlari" 
maktabining atokli namoyandalaridan xisoblanadi. U inson xulk.-atvorining ikki 
modeli, xodimning 
UZ 
mex.-natiga ikki xil munosabatda bulishi mumkinligini 
inobatga olib X (iks) va U (igrik) nazariyasini yaratadi.