Mavzu: Alkanlar. Olinishi va fizik xossalari
Download 0.89 Mb.
|
alkanlar
- Bu sahifa navigatsiya:
- Alkanlarning gomologik qatori
- Alkanlar molekulasidan bitta vodorod atomi chiqib ketishidan radikallar hosil bo`ladi
- Alkanlarni sistematik nomenklatura bo`yicha nomlash
- CH3 CH CH2 CH3 CH3
Mavzu: Alkanlar. Olinishi va fizik xossalariAlkanlar to’yingan uglevodorodlar bo’lib, umumiy formulasi CnH2 n+2 tarzida ifodalanadi.Alkanlar to’yingan uglevodorodlar bo’lib, umumiy formulasi CnH2 n+2 tarzida ifodalanadi.Bu yerda n – moddadagi uglerod atomlari soniAlkanlarda uglerod atomlari faqat sigma – bog’ orqali o’zaro bog`lanadi.C Bir sinfga kiruvchi, xossalari o`xshash bo`lgan, tarkibi CH2 – guruhga farq qiluvchi moddalar gomologlar deyiladi Alkanlarning gomologik qatori
HH C HHH H H C C H H H H H H H H H C C C C C H H H H H H Metan Etan Pentan CH3 – CH2 – CH3CH3 – CH2 – CH3CH3 – CH2 – CH2 – CH3 CH3 – CH – CH3 CH3 Propan Butan 2 – metil propan Alkanlar molekulasidan bitta vodorod atomi chiqib ketishidan radikallar hosil bo`ladiAlkanlar molekulasidan bitta vodorod atomi chiqib ketishidan radikallar hosil bo`ladi
Alkanlarni sistematik nomenklatura bo`yicha nomlashCH3 CH CH2 CH3CH31. Uglevodorod molekulasidagi eng uzun zanjirni tanlab olamiz: Alkanlarni sistematik nomenklatura bo`yicha nomlash2. Asosiy zanjirdagi uglerod atomlarini raqamlaymiz. Raqamlashni radikal yaqin joylashgan tomondan boshlaymiz. CH3 CH CH2 CH3CH31 2 3 4 Alkanlarni sistematik nomenklatura bo`yicha nomlash3. Radikal bilan bog’langan uglerod raqami va unga bog’langan radikal nomi yoziladi.(Masalan: 2-metil). Agar bitta uglerodga ikkita radikal bog’langan bo’lsa, raqam ikki marta takrorlanadi va radikal nomini aytishdan oldin “di” qo’shimchasi qo’shiladi. (Masalan:2,2-dimetil). 4. Oxirida asosiy zanjir nomi yoziladi CH3 CH CH2 CH3CH32 – metil butan Agar radikallar asosiy zanjirning ikki uchidan baravar uzoqlikda joylashgan bo`lsa raqamlash kichik radikal tomonidan boshlanadiAgar radikallar asosiy zanjirning ikki uchidan baravar uzoqlikda joylashgan bo`lsa raqamlash kichik radikal tomonidan boshlanadiCH3 CH CH CH2 CH2 CH3 CH3 CH2 CH3 3 – metil 4 – etil geksan 1 2 3 4 5 6
Quyidagi moddalarning formulasini yozing 2 – metil 3-etil geksan 2,3 – dimetil butan 3 – izopropil pentan 2,3 – dimetil 2 – etil geptan 2,2,3-trimetil pentan 2,2,4,4 – tetrametil geksan 1,1,2,2-tetraftor etan 1 – xlor 2 -metil propan Alkanlarning olinishi. Vyurs reaksiyasi 2C2H5Br + 2Na = C4H10 + 2 NaBr C2H5 - C2H5 Br - Br Na Na Vyurs reaksiyasiga misollar 2C3H7Cl + 2Na = C6H14 + 2 NaCl 2 C(CH3)3Br + 2Na = C(CH3)3 -C(CH3)3 + 2 NaBr 2 C(CH3)3 CH2 Br + 2Na = C(CH3)3 CH2 - C(CH3)3 CH2 + 2 NaBr CH3 CH3 C CH2 Br CH3 2 C(CH3)3 CH2 Br + 2Na = C(CH3)3 CH2 - C(CH3)3 CH2 + 2 NaBr CH3 Br CH2 C CH3 CH3 Na Na O`zingiz bajarib ko`ring ! CH3 CH Cl + Na CH3 Cl CH CH3 Na + CH3 CH3 CH CH CH3 CH3 CH3 + 2 NaCl Alkanlarning kimyoviy xossalari Yonishi CH4 + 2O2 = CO2 + 2H2O C3H8 + 5O2 = 3CO2 + 4H2O 2C6H14 + 19O2 = 12CO2 + 14H2O CH4 + Cl2 = CH3Cl + HCl Metilxlorid CH3Cl + Cl2 = CH2Cl2 + HCl Metilen xlorid CH2Cl2 + Cl2 = CHCl3 + HCl Xloroform CHCl3 + Cl2 = CCl4 + HCl Tetraxlormetan Galogenlash Degidrogenlash Degidrogenlash reaksiyasi yordamida alkanlardan tegishli to`yinmagan uglevodorodlar olinadi. C2H6 → C2H4 + H2 Etan Etilen C3H8 → C3H6 + H2 Propan Propen Ishlatilishi Download 0.89 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|